Nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới lung lay: Cứ 5 người trẻ thì có 1 người thất nghiệp, vô số sinh viên mới tốt nghiệp phải đi giao hàng kiếm sống

Theo số liệu mới nhất từ Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc công bố ngày 18/9, tỷ lệ thất nghiệp trong nhóm tuổi 16-24 (không bao gồm sinh viên) đã tăng từ 17,8% trong tháng 7 lên 18,9% trong tháng 8 - mức cao nhất kể từ khi chính phủ điều chỉnh phương pháp thống kê năm 2023.

Những con số này gióng lên hồi chuông cảnh báo về tình trạng kinh tế đang chậm lại của nước này, đặc biệt ảnh hưởng đến triển vọng nghề nghiệp của người trẻ.

Bắc Kinh từng tạm dừng công bố dữ liệu thất nghiệp thanh niên hàng tháng sau khi tỷ lệ này chạm đỉnh lịch sử 21,3% vào tháng 6/2023. Chính phủ chỉ nối lại việc công bố với phương pháp tính toán được sửa đổi vào tháng 12 cùng năm.

Mùa hè năm nay chứng kiến kỷ lục 12,2 triệu sinh viên đại học ra trường, phần lớn gia nhập thị trường lao động đang đối mặt với áp lực giảm phát và những bất ổn từ bên ngoài. Nhiều người trong số họ gặp khó khăn tìm kiếm công việc phù hợp với trình độ và kỹ năng.

Maggie Li, sinh viên mới tốt nghiệp ngành quản lý khách sạn từ tỉnh Hà Bắc, đang trải qua cuộc tìm kiếm việc làm đầy gian nan. Cô bắt đầu tìm việc từ đầu tháng 8 sau khi lời mời làm việc đã chấp nhận trước đó bất ngờ bị hủy bỏ mà không có lý do.

Dù đã trải qua bảy cuộc phỏng vấn cho các vị trí hành chính và nhân sự tại Bắc Kinh, cô vẫn chưa nhận được lời mời phù hợp.

"Hai cuộc phỏng vấn hoàn toàn khác với những gì được quảng cáo ban đầu," cô Li chia sẻ. Một vị trí hóa ra là công việc tại ký túc xá thay vì "môi trường văn phòng giống khách sạn" như mô tả, trong khi vị trí khác yêu cầu hỗ trợ tại chỗ cho các cuộc họp thay vì công việc lễ tân hành chính như cam kết.

Trong khi nhiều thanh niên Trung Quốc theo đuổi học vấn cao hơn với hy vọng có thêm nhiều cơ hội trên thị trường lao động, cô Li không còn tin tưởng vào giá trị của bằng cấp.

"Lấy bằng thạc sĩ trong lĩnh vực của tôi chẳng có ích gì", cô thẳng thắn. "Chuyển ngành để học cao học rất khó, và ngày nay, việc tìm việc làm cũng khó khăn với hầu hết những người học ngành này”.

Theo Barclay Bram, chuyên gia từ Trung tâm Phân tích Trung Quốc thuộc Hiệp hội Châu Á, các điều kiện kinh tế khó khăn hiện tại - từ chiến tranh thương mại, suy thoái bất động sản đến áp lực giảm phát - đã buộc số lượng kỷ lục sinh viên tốt nghiệp phải làm những công việc chân tay như giao hàng.

"Trong khi nhiều thế hệ trước đã phải vật lộn và làm việc quá sức, điều mạnh ở thế hệ ngày nay là trình độ học vấn và nhận thức cao khiến nhiều người trẻ cảm thấy công sức chăm chỉ sẽ không được đền đáp khi nền kinh tế suy thoái", ông phân tích trong báo cáo đầu tháng 9.

Trước tình trạng nghiêm trọng này, chính phủ Trung Quốc đã triển khai loạt sáng kiến nhằm giảm thiểu tỷ lệ thất nghiệp thanh niên. Bộ Nguồn nhân lực và An sinh xã hội đã khởi động chiến dịch hỗ trợ thanh niên thất nghiệp thông qua các dịch vụ giới thiệu việc làm và cơ hội đào tạo nghề.

Những kết quả ban đầu đã xuất hiện, dù tiến độ vẫn còn hạn chế. Theo báo cáo của đài truyền hình nhà nước CCTV hôm thứ Hai, văn phòng địa phương tại quận Banan, Trùng Khánh đã giúp 589 trong số 1.294 sinh viên tốt nghiệp thất nghiệp tìm được việc làm tính đến cuối tháng 7, tương đương tỷ lệ thành công khoảng 45%.

Tuy nhiên, vấn đề không chỉ dừng lại ở nhóm tuổi 16-24. Tỷ lệ thất nghiệp trong nhóm 25-29 tuổi (không bao gồm sinh viên) cũng tăng từ 6,9% lên 7,2% trong tháng 8.

Tổng thể, tỷ lệ thất nghiệp chung ở khu vực thành thị Trung Quốc đã tăng từ 5,2% lên 5,3% trong tháng 8, cho thấy áp lực việc làm đang gia tăng trên toàn bộ thị trường lao động.

Tham khảo South China Morning Post (SCMP)