Ngoài cà phê, một mặt hàng khác của Việt Nam có thể đón 'cơ hội vàng' khi Mỹ xem xét ưu đãi thuế suất 0%

Tháng trước, Việt Nam và Mỹ đã đồng ý công bố Tuyên bố chung về Khuôn khổ Hiệp định Thương mại đối ứng, công bằng và cân bằng.

Đáng chú ý, trong đó có một điều khoản quan trọng là Mỹ sẽ duy trì mức thuế đối ứng 20% như được quy định tại Sắc lệnh Hành pháp số 14257 ngày 2/4/2025, đã được sửa đổi, đối với hàng hóa có xuất xứ từ Việt Nam. Đồng thời sẽ xác định các sản phẩm trong danh mục nêu tại Phụ lục III của Sắc lệnh Hành pháp số 14356 ngày 5/9/2025 - “Điều chỉnh thuế tiềm năng đối với các đối tác có định hướng tương đồng” - để được hưởng mức thuế đối ứng 0%.

Mặc dù Mỹ chưa chính thức thông tin về danh sách các mặt hàng được hưởng ưu đãi thuế. Tuy nhiên, theo giới chuyên gia, Washington nhiều khả năng sẽ ưu tiên giảm thuế đối với những sản phẩm mà Mỹ không thể tự trồng trọt hoặc sản xuất trong nước, cũng như các mặt hàng có nguồn cung hạn chế hoặc chưa đáp ứng đủ nhu cầu nội địa.

Trước đó, báo chí đã đưa tin cà phê Việt Nam được dự đoán sẽ nằm trong danh mục được ưu đãi thuế bởi những giá trị và khả năng cạnh tranh khá cao của sản phẩm xuất khẩu chủ lực Việt Nam. Hơn nữa, Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng từng hé lộ trước truyền thông quốc tế về thiện cảm đặc biệt ông dành cho hương vị cà phê Việt Nam.

Bên cạnh cà phê, nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực cũng đang được kỳ vọng sẽ được hưởng mức thuế ưu đãi, điển hình một số sản phẩm thủy sản.

Cụ thể, theo bà Nguyễn Hà - chuyên gia thị trường cá ngừ của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) thông tin, trong danh mục các sản phẩm có khả năng được điều chỉnh thuế có những mặt hàng chủ lực của Việt Nam như loin/phile cá ngừ đông lạnh (mã HS 03048700) và các sản phẩm cá ngừ chế biến phục vụ ngành dịch vụ thực phẩm.

Bà Hà cho rằng, việc các sản phẩm này nếu được miễn thuế sẽ là cú hích để mặt hàng cá ngừ Việt Nam gia tăng cạnh tranh tại thị trường Mỹ.

Bà cũng thông tin thêm, trong những năm qua, Mỹ luôn là thị trường nhập khẩu nhiều nhất của mặt hàng cá ngừ Việt Nam, song vì chi phí logistics và thuế nhập khẩu cao khiến giá bán cũng ảnh hưởng theo. Chính vì thế, nếu được ưu đãi thuế suất 0% có thể giúp sản phẩm Việt Nam cạnh tranh hơn so với các nước như Ecuador, Thái Lan hay Philippines, đặc biệt ở phân khúc loin/phile cá ngừ đông lạnh chất lượng cao và sản phẩm phục vụ chuỗi dịch vụ thực phẩm, nhà hàng, siêu thị Mỹ.

Hiện danh mục các mặt hàng được ưu đãi thuế đến nay vẫn chưa được công bố chính thức. Ngoài ra đi kèm đó là các điều kiện khắt khe về truy xuất nguồn gốc, quy tắc xuất xứ và tiêu chuẩn bền vững. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp Việt Nam phải chuẩn bị kỹ lưỡng.

Nhìn nhận về thực tế này, bà Hà cho rằng, trong những năm qua, cá ngừ Việt Nam vẫn đối mặt với hàng loạt yêu cầu khắt khe từ phía Mỹ về chống khai thác bất hợp pháp (IUU), bảo vệ động vật biển (đạo luật MMPA) và minh bạch chuỗi cung ứng. “Nếu không đáp ứng các tiêu chí này, doanh nghiệp sẽ khó tận dụng được lợi thế thuế quan", bà Hà cảnh báo.

Trước bối cảnh đấy, các doanh nghiệp được khuyến nghị nên cân nhắc chuyển hướng mạnh sang sản phẩm giá trị gia tăng như loin, fillet và cá ngừ chế biến quy mô lớn. Điều này không chỉ giúp nâng cao biên lợi nhuận mà còn đáp ứng xu hướng tiêu dùng xanh, bền vững tại Mỹ.

Dự báo trong 6-18 tháng tới, nếu chính sách thuế 0% được áp dụng, xuất khẩu cá ngừ Việt Nam sang Mỹ có thể tăng trưởng trở lại sau giai đoạn chững lại; tuy nhiên, việc đầu tư vào hệ thống truy xuất nguồn gốc, chuẩn hóa quy trình chế biến và đảm bảo tuân thủ IUU sẽ quyết định khả năng Việt Nam tận dụng được "mở cửa thuế quan" này.

Chuyên gia từ VASEP nhận định, nếu doanh nghiệp không chuẩn hóa chuỗi cung ứng, minh bạch về nguồn nguyên liệu và bảo đảm tuân thủ IUU, thì ưu đãi thuế 0% chỉ vẫn là cơ hội trên giấy.

“

Trong 9 tháng năm 2025, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam mang về 705 triệu USD, giảm 3% so với cùng kỳ năm 2024. Dù kim ngạch giảm nhẹ, song cơ cấu thị trường và sản phẩm cho thấy nhiều tín hiệu chuyển dịch tích cực theo hướng nâng cao giá trị và mở rộng thị trường mới.

Theo VASEP, nhiều khả năng xuất khẩu cá ngừ cả năm 2025 sẽ đạt khoảng 930-950 triệu USD, giảm nhẹ so với năm 2024. Để duy trì đà tăng trưởng, các doanh nghiệp cần đa dạng hóa thị trường, mở rộng sang Trung Đông và châu Phi, đồng thời đẩy mạnh sản phẩm có giá trị cao và đạt chứng nhận bền vững, nhằm giảm rủi ro từ các rào cản thương mại.