Ngọn tháp bằng đất nung từ thế kỷ 13 còn sót lại tại Việt Nam: Không xây bằng vôi vữa vẫn đứng vững hàng trăm năm

Tháp Bình Sơn, còn được gọi là Tháp chùa Vĩnh Khánh hay Tháp Then, là một di tích kiến trúc cổ nằm ở thị trấn Tam Sơn, huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc, Việt Nam. Tháp này là một trong những công trình kiến trúc tiêu biểu của văn hóa Việt Nam thời kỳ Lý - Trần, có giá trị lịch sử và nghệ thuật cao.

Tháp Bình Sơn không chỉ là một công trình kiến trúc tôn giáo, mà còn là một biểu tượng văn hóa, phản ánh sự phát triển của nghệ thuật và kiến trúc Việt Nam thời kỳ trung đại. Tháp đã được công nhận là di tích quốc gia đặc biệt và là điểm tham quan hấp dẫn cho du khách muốn tìm hiểu về lịch sử và văn hóa Việt Nam.

Ngọn tháp vẫn đứng vững hàng trăm năm. Ảnh internet

Tháp Bình Sơn được xây dựng vào thế kỷ 13, dưới triều đại nhà Trần. Tháp có chiều cao khoảng 15m, gồm 11 tầng, mỗi tầng đều có cấu trúc giống nhau với các chi tiết chạm khắc tỉ mỉ. Tháp được làm từ gạch nung đỏ, một chất liệu phổ biến trong kiến trúc thời kỳ này. Có tổng cộng 13.200 viên gạch nung để làm nên tháp đặc biệt này, gồm 2 loại: một loại hình vuông có kích thước 22x22cm, một loại hình chữ nhật có kích thước 45x22cm.

>> Căn biệt thự hoành tráng nhưng 'cứng đầu' nằm 'chình ình' giữa nhà ga 4 năm trời, cuối cùng phải rời đi vì một lý do

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, gạch dùng để xây dựng tháp Bình Sơn được nung với nhiệt độ cao. Để cho các viên gạch có thể đứng với nhau theo một chiều cao dựng đứng mà không cần vôi vữa, những người xây dựng tháp đã sáng tạo những phương pháp lắp ghép khá độc đáo. Viên gạch được chế tác có mấu và có gờ chỉ để giữ lấy nhau, đó là phương pháp xây gạch khẩu ở chân bệ.

Ngọn tháp này làm từ đất nung. Ảnh internet

Còn có cách khác là mỗi viên gạch có một lỗ hình thang, hai viên gạch xếp sát nhau tạo thành một mộng cá và người ta đổ chì vào mộng cá đó để giữ 2 viên gạch với nhau, đó là phương pháp xây dựng bằng cá chì dùng để dựng chân tháp.

Phần ruột tháp có một khoảng trống nhỏ chạy suốt chân tháp lên ngọn. Bên ngoài, xung quanh tháp được ốp một lớp gạch vuông, mỗi cạnh dài 0,46m, phủ kín thân tháp. Các hoa văn trên tháp thể hiện nghệ thuật chạm khắc tinh xảo, với các họa tiết như hoa sen, lá đề, và các con vật thần thoại.

Hiện tại, khu di tích đang được khoanh vùng bảo vệ 17.200m2 với tường bao xung quanh, hiện trạng tổng thể của di tích hiện có các hạng mục như tháp Bình Sơn, tòa tam bảo cũ, tam bảo mới xây dựng, giếng Mực, nhà khách, hồ sen, các hạng mục phụ trợ, cổng vào...

Mới đây, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long đã ký ban hành Quyết định số 598/QĐ-TTg phê duyệt quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích lịch sử và kiến trúc - nghệ thuật quốc gia đặc biệt tháp Bình Sơn.

Những viên gạch được xếp chồng lên nhau và đổ chì để giữ vững. Ảnh internet

Mục tiêu quy hoạch nhằm bảo tồn giá trị lịch sử, văn hóa, kiến trúc-nghệ thuật của di tích tháp Bình Sơn gắn với vai trò là trung tâm tôn giáo, tín ngưỡng, văn hóa của huyện Sông Lô; phát huy giá trị di tích trở thành điểm giới thiệu và tôn vinh văn hóa, nghệ thuật dân gian Việt Nam gắn với các thiết chế văn hóa làng xã của đất nước và địa phương.

Bên cạnh đó, hình thành điểm du lịch văn hóa - lịch sử hấp dẫn, kết nối với các di tích, điểm du lịch khác của huyện Sông Lô và tỉnh Vĩnh Phúc để tạo chuỗi sản phẩm du lịch phong phú, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

>> Đầu tư trăm tỷ xây đường 18km xuyên núi, người dân vẫn phải bỏ ngang để đi thuyền qua sông