Người tị nạn chọn Mexico thay cho "giấc mơ Mỹ"

Banegas, 28 tuổi, cho biết anh lần đầu tiên trốn sang Mỹ khi còn là một thiếu niên để tránh bị tuyển mộ vào một băng đảng ma túy, nhưng lại bị trục xuất vào năm 2014. Banegas lại lên kế hoạch xin tị nạn vào năm 2020 nhưng vẫn bị trục xuất.

Vì vậy, khi Banegas chạy trốn khỏi các mối đe dọa từ băng đảng ở quê nhà một lần nữa vào năm 2021, anh chọn Mexico.

Banegas được cấp quy chế tị nạn vào tháng 1 và với sự hỗ trợ từ chương trình tị nạn của Liên Hợp Quốc, anh chuyển đến Saltillo và được nhận vào làm việc tại Pace Industries, một nhà máy sản xuất đúc kim loại.

Được biết đến là quốc gia "quá cảnh" dành cho người tị nạn Trung và Nam Mỹ, Mexico trong 5 năm qua đã trở thành điểm đến của một số lượng không nhỏ người tị nạn. Chính sách tị nạn ít phức tạp hơn Mỹ của Mexico cùng nhu cầu sử dụng lao động giá rẻ của nước này đã trở thành lựa chọn hấp dẫn cho dòng người tị nạn.

Walter Banegas tìm được một cuộc sống ổn định tại Mexico. Ảnh: Reuters

Banegas cho biết anh kiếm được khoảng 800 USD/tháng tại Pace Industries, ít hơn mức anh nghĩ mình sẽ kiếm được ở Mỹ nhưng đủ để gửi ít nhất 50 USD/tháng về nhà cho gia đình. Thậm chí anh đã có gia đình và một cậu con trai 6 tháng tuổi của mình sở hữu quốc tịch Mexico.

“Tôi cảm thấy bình yên ở đây”, Banegas nói. "Không cần thiết phải đến Mỹ. Ở Mexico cũng có thể giúp tôi an cư".

Lựa chọn chắc chắn

Một thập kỷ trước, Mexico tiếp nhận hàng trăm người tị nạn mỗi năm. Theo cơ quan tị nạn của Mexico, đến năm 2021, con số này đã tăng lên 27.000 người. Quốc gia này năm nay đang trên đà phê duyệt ít nhất 20.000 trường hợp tị nạn, hầu hết đến từ Honduras, Haiti, Venezuela, El Salvador và Cuba.

Đại đa số người di cư vào Mexico tiếp tục đi về hướng bắc tới "miền đất hứa" Mỹ, đặt ra thách thức cho chính quyền Tổng thống Joe Biden. Mỹ đã ghi nhận hơn 700.000 đơn xin tị nạn cá nhân vào năm ngoái.

Tuy nhiên, ông Giovanni Lepri, người đứng đầu cơ quan tị nạn Liên Hợp Quốc (UNHCR) ở Mexico, cho biết nơi đây đang trở thành một "lựa chọn rất chắc chắn" cho người tị nạn, một phần vì nhu cầu lao động cao.

Theo hiệp hội doanh nghiệp Coparmex, Mexico có hơn 1 triệu cơ hội việc làm trên toàn quốc và các nhà tuyển dụng trong các ngành du lịch, nông nghiệp, vận tải và sản xuất thường gặp khó khăn trong việc tìm kiếm lao động.

Theo khảo sát của Coparmex với hơn 2.500 doanh nghiệp công bố vào tháng 7, 85% người sử dụng lao động trong lĩnh vực sản xuất cho biết gặp khó khăn trong việc tìm kiếm lao động, nhiều hơn bất kỳ lĩnh vực nào khác.

Các quan chức Mỹ, Mexico và Liên Hợp Quốc đã kêu gọi hợp tác khu vực để giúp người tị nạn tái định cư ở những quốc gia như Mexico, Costa Rica và Colombia, nhằm giảm tình trạng di cư bất hợp pháp sang Mỹ.

Giám đốc di cư của Bộ Ngoại giao Mexico, Arturo Rocha, cho biết chính phủ đang tập trung vào việc mở rộng các chương trình thị thực làm việc và liên kết người sử dụng lao động với những người di cư đang tìm việc làm, đặc biệt là "để thúc đẩy việc di cư gần nước ngoài".

Mexico đang hợp tác với chính phủ Guatemala để cung cấp 20.000 công nhân hàng năm, với mục đích cuối cùng là mở rộng chương trình di cư sang Honduras và El Salvador.

Chương trình của Liên Hợp Quốc giúp người tị nạn di dời từ miền nam Mexico, nơi hầu hết hoàn thành quy trình tị nạn, đến các thành phố ở miền Trung và miền Bắc Mexico, cung cấp trợ cấp tiền mặt và hỗ trợ sắp xếp việc làm cũng như y tế và giáo dục cho trẻ nhỏ. Khoảng 5.500 người tị nạn vào năm 2022 và gần 3.000 người trong năm nay đã có việc làm tại Mexico.

Khi Fernando Hernandez, 24 tuổi, trốn khỏi Honduras đến miền Nam Mexico vào năm ngoái cùng với vợ và con gái nhỏ, kế hoạch của anh là đi qua đất nước này càng nhanh càng tốt để đến Mỹ.

Sau đó, Hernandez nhìn thấy các bài đăng trên mạng xã hội về trẻ em chết đuối khi vượt biên sang Mỹ. Anh lo sợ cho con gái và nghĩ tới mẹ mình, người đã di cư đến Mỹ vào năm 2017, sống trong một bãi đậu xe kéo ở Texas, phải chi phần lớn tiền lương của mình để trả tiền thuê nhà.

Hernandez quyết định xin tị nạn ở Mexico. Sau khi được phê duyệt vào tháng 2, Liên Hợp Quốc đã giúp gia đình Hernandez chuyển đến thành phố công nghiệp Monterrey, nơi anh bắt đầu làm việc tại một cửa hàng tiện lợi.

Hernandez nhanh chóng chuyển sang làm việc tại một nhà máy, sau đó trở thành đầu bếp với mức thu nhập khoảng 225 USD một tuần.

“Ở đây chúng tôi có mọi thứ: nhà, thức ăn và gia đình”, Hernandez nói. "Tôi không thể đòi hỏi nhiều hơn".