Nhiều startup Trung Quốc lao đao: IPO đóng băng, nhà đầu tư ‘đòi nợ’

Trên toàn cầu, các công ty khởi nghiệp thường cho phép các nhà đầu tư cổ phần tư nhân và mạo hiểm đòi lại số tiền đã bỏ ra, thậm chí được bồi thường thêm nếu các mục tiêu như IPO không được đáp ứng.

Tại Trung Quốc, các công ty khởi nghiệp đang đối mặt với áp lực ngày càng lớn từ các nhà đầu tư mạo hiểm giai đoạn đầu. Sau khi không thể thực hiện chào bán cổ phần ra công chúng (IPO) trong thời gian đã thỏa thuận, nhiều công ty đang đối mặt với yêu cầu hoàn vốn hoặc các vụ kiện.

Tuy nhiên, tình hình ở Trung Quốc đang trở nên nghiêm trọng hơn do thị trường IPO gần như đóng băng và nguồn vốn suy giảm trong bối cảnh thị trường bất động sản khủng hoảng và nền kinh tế tăng trưởng chậm lại.

Tình hình này trái ngược với quyết tâm của Chính phủ trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo và đạt được tự chủ công nghệ trong các ngành quan trọng để bảo vệ đất nước khỏi tác động của các yếu tố địa chính trị.

Số vụ thoái vốn qua yêu cầu hoàn lại vốn đã tăng gần gấp ba lần, đạt 641 trường hợp trong năm 2023 theo số liệu từ Zero2IPO. Từ tháng 1 đến tháng 9, con số này tiếp tục tăng 68% so với cùng kỳ năm trước.

Việc các cơ quan quản lý thắt chặt giám sát quá trình IPO khiến nhiều doanh nghiệp phải hủy kế hoạch niêm yết, dẫn đến gia tăng tranh chấp khi các công ty khởi nghiệp và người sáng lập không đủ khả năng hoàn trả.

Theo ước tính của công ty luật Lifeng Partners, hiện có khoảng 14.000 công ty khởi nghiệp Trung Quốc đang đứng trước nguy cơ bị đòi hoàn vốn, với tổng số tiền đầu tư lên đến 8,6 nghìn tỷ nhân dân tệ (1,2 nghìn tỷ USD).

"Đã có sự gia tăng đáng kể các vụ yêu cầu hoàn lại vốn do bối cảnh thị trường thay đổi và áp lực từ việc thoái vốn gia tăng", ông Huang Jiri, đối tác tại công ty luật Hylands ở Thượng Hải, cho biết. Phần lớn các vụ việc này được khởi xướng bởi các công ty khởi nghiệp không thể niêm yết cổ phiếu đúng hạn, ông Huang nói.

Trách nhiệm

Tại Trung Quốc, trách nhiệm hoàn vốn thuộc về người sáng lập, trong khi ở những nơi khác, trách nhiệm này thường thuộc về công ty khởi nghiệp. Nền kinh tế trì trệ buộc các nhà đầu tư mạo hiểm phải yêu cầu hoàn vốn để trả tiền cho chính các nhà đầu tư của họ, cho dù điều này có thể đẩy các startup và người sáng lập đến bờ vực phá sản.

Trong một trường hợp, nhà đầu tư Luxin Capital đã kiện cổ đông kiểm soát của công ty khởi nghiệp Shandong Inlarin Technology, ông Peng Hongyue. Luxin Capital trong tuyên bố của mình cho biết ông Peng đã không thực hiện cam kết mua lại cổ phần của công ty.

Điều khoản hoàn lại vốn của họ bao gồm việc không thực hiện IPO, công ty Inlarin Technology cho biết trong một tuyên bố vào tháng 7, trong đó cũng tiết lộ rằng tòa án địa phương đã phong tỏa tài sản của ông Peng.

Sự cẩn trọng

Trước đại dịch, kinh tế bùng nổ và thị trường IPO sôi động khiến các yêu cầu hoàn vốn hiếm khi xảy ra. Tuy nhiên, sự suy thoái sau đại dịch, cùng với việc các quỹ USD rút lui do căng thẳng địa chính trị và triển vọng IPO ảm đạm đã thay đổi hoàn toàn bức tranh này.

Đối với các nhà đầu tư mạo hiểm, việc hoàn trả tiền cho nhà đầu tư của họ phải được ưu tiên hàng đầu, ngay cả khi điều này đồng nghĩa với việc đẩy công ty khởi nghiệp đến bờ vực, bởi họ có quyền được hoàn lại đầy đủ với lãi suất.

"Quyền yêu cầu hoàn lại vốn thường chỉ được thỏa thuận như một thủ tục để tránh trách nhiệm pháp lý", một giám đốc của một nhóm đầu tư nhà nước cho biết, yêu cầu giấu tên vì tính nhạy cảm của vấn đề. "Các quỹ nhà nước phải đối mặt với đủ loại kiểm toán và thanh tra", giám đốc nói. "Chúng tôi thông cảm với các công ty nhưng không thể tránh được sự giám sát mà chúng tôi phải chịu".

Trong khi Chính phủ dự kiến giới thiệu "chế độ khoan dung" cho các nhà đầu tư mạo hiểm có sự hậu thuẫn của Nhà nước, quyền yêu cầu hoàn vốn vẫn được xem là cần thiết để bảo vệ nhà đầu tư trước những rủi ro từ các doanh nhân thiếu kinh nghiệm hoặc có hành vi không minh bạch.

Theo Reuters

>> Ông Trump tuyên bố rắn, thông báo 'tung đòn' tăng thuế mạnh đối với Trung Quốc, Canada và Mexico