"Nhờn luật" vì xử phạt hành chính chứng khoán

Dẫn nguồn Thanh niên, mỗi năm có đến vài trăm vụ vi phạm về công bố thông tin, làm giá cổ phiếu nhưng rất hiếm khi bị điều tra xử lý hình sự.

Có thể đếm trên đầu ngón tay một số vụ việc như tháng 3/2019, bà Phạm Thị Hinh, nguyên Chủ tịch HĐQT CTCP Công nghiệp Khoáng sản Bình Thuận (KSA) - Chủ tịch HĐQT của CTCP Chứng khoán VSM đã bị cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an TP. Hà Nội khởi tố và tạm giữ hình sự.

Theo kết luận điều tra vụ án hình sự thao túng thị trường chứng khoán đối với cổ phiếu của KSA, các bị can đã sử dụng 69 tài khoản để liên tục mua, bán nhằm tạo ra cung cầu giả tạo trên thị trường với mã cổ phiếu KSA, gây thiệt hại cho nhà đầu tư số tiền hơn 8 tỷ đồng.

Hay năm 2018, Tòa án Nhân dân TP. Hà Nội đưa ra xét xử vụ án hình sự thao túng giá chứng khoán xảy ra tại CTCP Mỏ và Khoáng sản Miền Trung (MTM). Ðây là vụ án thu hút sự quan tâm lớn của nhà đầu tư vì sau gần 10 năm, hành vi lũng đoạn thị trường chứng khoán mới bị xử lý hình sự. Các đối tượng đã thực hiện các hành vi gian dối lừa đảo, thao túng cổ phiếu MTM, gây thiệt hại hơn 56 tỷ đồng…

Theo một chuyên gia tài chính, những vụ thao túng giá chỉ dừng ở mức xử phạt hành chính khiến nhà đầu tư bị xói mòn niềm tin. Trong khi đó, ở các thị trường khác, hành vi giao dịch nội gián, thao túng giá cổ phiếu đều bị xử phạt rất nặng.

Tại Hong Kong, các hành vi bị cấm trên thị trường chứng khoán bao gồm: Giao dịch nội bộ, gian lận giá, tiết lộ thông tin sai lệch hay gây hiểu lầm sẽ bị phạt 10 triệu đô la Hồng Kông (hơn 1 triệu USD), phạt tù đến 10 năm.

Tại Hàn Quốc, việc bán cổ phiếu hay thao túng giá trị trường thông qua sử dụng thông tin không được tiết lộ trên thị trường là một vi phạm nghiêm trọng. Cá nhân hay tổ chức vi phạm thu lợi từ hành vi này sẽ bị kết án từ 6 tháng đến 9 năm hoặc nhiều hơn.

Theo quy định của Ủy ban Giao dịch và Chứng khoán Mỹ (SEC), người bị kết tội là giao dịch nội gián có thể bị phạt tối đa 5 triệu USD hoặc lên đến 20 năm tù…

Tại Việt Nam, một số cơ quan liên quan đều hô to quyết tâm nhưng số vụ vi phạm chứng khoán bị xử lý hình sự không nhiều mà chủ yếu chỉ dừng lại việc xử lý hành chính do khâu thanh, kiểm tra thời gian qua còn buông lỏng.

Ông Nguyễn Hoàng Hải, Chủ tịch Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính (VAFI) cho rằng, Chính phủ cần thanh tra tình trạng doanh thu, lợi nhuận giả, vốn điều lệ khống, tình trạng thổi giá chứng khoán thu lợi bất chính.

"Lâu nay, các cuộc thanh tra doanh nghiệp chủ yếu ở nội dung chấp hành về nghĩa vụ thuế, tham nhũng. Đây là khoảng trống trong việc thi hành pháp luật chứng khoán mà bản thân Ủy ban Chứng khoán nhà nước chưa chủ động đề xuất tiến hành", ông Hải nêu.

VAFI cũng đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài chính tập hợp lực lượng tinh nhuệ từ các đơn vị thuộc bộ như Thanh tra tài chính, Cục Tài chính doanh nghiệp, Cục Quản lý, giám sát kế toán, kiểm toán, Vụ Tài chính ngân hàng, Vụ Pháp chế để tiến hành thanh tra các nội dung như trên.

Liên quan đến sự vụ ông Trịnh Văn Quyết mới đây, trả lời báo giới, lãnh đạo Bộ Tài chính cho biết sẽ chỉ đạo xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với vụ việc ông Trịnh Văn Quyết, Chủ tịch Hội đồng quản trị CTCP Tập đoàn FLC bán "chui" 74,8 triệu cổ phiếu.

Đại diện lãnh đạo Bộ Tài chính khẳng định, Bộ đã chỉ đạo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước xử lý nhanh và kịp thời, nghiêm minh đảm bảo tính công khai, minh bạch của thị trường. Việc xử phạt ông Trịnh Văn Quyết, thẩm quyền xử lý thuộc về Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Chủ tịch Ủy ban sẽ ra quyết định xử lý. Tuy nhiên, Bộ Tài chính đã chỉ đạo xử phạt nghiêm theo quy định của pháp luật và ông Trịnh Văn Quyết sẽ bị xử phạt hành chính với mức phạt tiền cao nhất.

Hiện Bộ đã giao cho Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Sở Giao dịch Chứng khoán TP. HCM (HOSE) hủy giao dịch bán toàn bộ số cổ phiếu của ông Trịnh Văn Quyết.

Bên cạnh đó, Bộ cũng giao Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sớm nghiên cứu và đề xuất giải pháp ngăn chặn tận gốc hành vi sai phạm tương tự, không thể để xảy ra sai phạm rồi cơ quan chức năng mới xử phạt.

Trong tương lai gần, hệ thống của thị trường sẽ không cho phép trường hợp sai phạm rồi mà lại tái phạm tiếp được giao dịch bình thường.