Nợ thuế 10 triệu bị cấm xuất cảnh: Cảnh báo số người bị cấm xuất cảnh sẽ rất cao

Ngưỡng nợ thuế 10 triệu đồng vẫn là thấp

Từ 1/1/2025, cá nhân, chủ hộ kinh doanh có số tiền nợ thuế quá hạn trên 120 ngày từ 10 triệu đồng trở lên sẽ bị tạm hoãn xuất cảnh. Đây là nội dung quan trọng tại dự thảo Nghị định quy định chi tiết Điều 6, Khoản 9 của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 7 luật đang được Bộ Tài chính lấy ý kiến.

Cũng theo dự thảo của Bộ Tài chính, trường hợp doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế có số tiền nợ thuế quá hạn trên 120 ngày với số tiền từ 100 triệu đồng trở lên thì người đại diện pháp luật sẽ bị tạm hoãn xuất cảnh.

Ngưỡng nợ thuế 10 triệu đồng vẫn là thấp.

Đánh giá về đề xuất áp dụng ngưỡng nợ và thời gian nợ đối với các trường hợp bị tạm hoãn xuất cảnh của Bộ Tài chính, PGS. TS Đinh Trọng Thịnh, nguyên Trưởng Khoa Tài chính Quốc tế, Học viện Tài Chính cho rằng, đề xuất mới "gỡ khó" cho một số trường hợp nợ thuế chỉ vài triệu cũng bị hoãn xuất cảnh. Thế nhưng điều vị chuyên gia này đang chưa hiểu là đề xuất này dựa trên cơ sở nào.

Bởi theo ông Thịnh, nếu không có căn cứ, cơ sở để xây dựng đề xuất thì khi thực thi sẽ dễ vướng, dẫn đến việc sửa đổi lại không giải quyết được vấn đề thực tại.

Còn theo TS. Nguyễn Ngọc Tú, giảng viên Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội, việc đưa ra ngưỡng nợ thuế 10 triệu và 100 triệu đồng để áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh là "khá lạ" vì chưa rõ căn cứ và như vậy số lượng cá nhân, hộ kinh doanh, doanh nghiệp bị tạm hoãn xuất cảnh sẽ rất nhiều.

Ông Tú cũng cho biết, vừa qua, khi cơ quan thuế áp dụng biện pháp này đã gây bức xúc trong dư luận. Bởi trong danh sách cố tình chây ỳ không chịu nộp thuế thì cũng có những trường hợp thật sự gặp khó khăn do không bán được hàng, thiên tai, hỏa hoạn… Những trường hợp này, họ cần sự hỗ trợ, như phân kỳ nộp thuế, khi có dòng tiền thì nộp dần.

Chưa kể theo quy định hiện hành, nợ thuế trên 90 ngày thì phạt chậm nộp, trích tài khoản ngân hàng, đình chỉ sử dụng hóa đơn, sau đó tạm hoãn xuất cảnh. Vì vậy, tạm hoãn xuất cảnh trong thời gian tới cũng phải phân loại. Trong trường hợp người nộp thuế xuất cảnh để bàn bạc đối tác, ký hợp đồng, giới thiệu sản phẩm dịch vụ thì không nên hạn chế mà cần hỗ trợ họ.

Cùng nhìn nhận về đề xuất của Bộ Tài chính, bà Nguyễn Thị Mai Dung, Giảng viên khoa Luật, Học viện Ngân hàng cho rằng, so với các quốc gia khác, ngưỡng nợ thuế này còn khá thấp và sẽ dẫn đến nguy cơ số người bị ngăn xuất cảnh sẽ rất cao.

Bà Dung dẫn chứng, tại Mỹ, nợ thuế 55.000 USD (khoảng 1,3 tỷ đồng) bao gồm cả phần tiền lãi và phạt, người nợ thuế mới có thể bị xem xét tạm hoãn xuất cảnh. Còn tại Đài Loan (Trung Quốc), doanh nghiệp có nợ thuế quá 2 triệu Đài tệ (khoảng 1,57 tỷ đồng) sẽ khiến người đại diện pháp lý của doanh nghiệp bị hạn chế xuất cảnh.

>>Đề xuất mới về quy định nợ thuế bất ngờ đưa thêm 380.000 cá nhân vào trường hợp tạm hoãn xuất cảnh

Phải cải thiện quy trình thông báo nộp thuế

Luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty luật SBLAW, cho rằng, việc Bộ Tài chính đưa ra mức như trên là chưa hợp lý vì mức nợ thuế với cá nhân là 10 triệu đồng và doanh nghiệp là 100 triệu đồng là quá nhỏ. Đây là mức cào bằng giữa hộ cá nhân kinh doanh nhỏ lẻ, doanh nghiệp siêu nhỏ và doanh nghiệp lớn.

Phải cải thiện quy trình thông báo nộp thuế.

Luật sư Nguyễn Thanh Hà nêu ý kiến, cơ quan thuế còn nhiều biện pháp khác để thu thuế như biện pháp phong tỏa tài khoản của doanh nghiệp, người dân để cưỡng chế thu thuế và biện pháp không cho xuất hóa đơn đối với doanh nghiệp.

Do đó, tạm hoãn xuất cảnh chỉ nên coi là biện pháp cuối cùng, chỉ nên áp dụng với các cá nhân và người đại diện doanh nghiệp khi họ có ý định xuất cảnh ra nước ngoài và định cư nhằm trốn tránh vĩnh viễn; không nên áp dụng biện pháp này khi mức nợ thuế nhỏ như đề xuất của Bộ Tài chính, nhất là Việt Nam có gần 5 triệu hộ kinh doanh nhỏ và hơn 90% là doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Vì vậy, Bộ Tài chính nên nghiên cứu lại mức nợ thuế tối thiếu để bị tạm hoãn xuất cảnh, có thể áp dụng nhiều mức khác nhau với nhiều loại hình doanh nghiệp khác nhau, như thế sẽ thuyết phục hơn.

Dưới góc nhìn pháp lý, Luật sư Trần Tuấn Anh, Giám đốc Công ty Luật Minh Bạch, Đoàn luật sư Hà Nội, đề xuất Bộ Tài chính nên đưa ra nhiều biện pháp khác để thu thuế hiệu quả hơn, không nên chỉ dựa vào việc tạm hoãn xuất nhập cảnh để thu thuế.

“Để tránh tác động tiêu cực, phạm vi áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh cần thu hẹp lại, thay vì mở rộng thêm. Đồng thời, cần bổ sung quy định loại trừ đối với những cá nhân, doanh nghiệp có lịch sử tuân thủ thuế tốt nhưng đang gặp khó khăn kinh doanh hoặc đã có lộ trình phân kỳ nộp thuế”, ông Tuấn Anh đề xuất.

Đồng thời, theo vị chuyên gia này, việc ngăn cản xuất cảnh trong các trường hợp đi hợp tác kinh doanh hoặc chữa bệnh hiểm nghèo cũng cần được cân nhắc, tránh gây khó khăn không cần thiết và thiếu nhân văn. Quyền tự do đi lại là quyền cơ bản, nên chỉ áp dụng biện pháp này khi thật sự cần thiết, tránh lạm dụng.

Ngoài ra, để đảm bảo cho việc nộp thuế đúng và đủ, cần cải thiện quy trình thông báo, giúp người nộp thuế biết rõ tình trạng nợ thuế và nguy cơ bị tạm hoãn xuất cảnh, tránh trường hợp bị từ chối xuất cảnh tại sân bay mà không hay biết trước.

Đối với những người nộp thuế tuân thủ pháp luật thuế nhưng rơi vào khó khăn, cần tạo điều kiện để họ tiếp tục kinh doanh, thay vì áp dụng biện pháp cưỡng chế quá cứng nhắc, có thể dẫn đến phá sản.