Nóng: Mỹ-EU công bố chi tiết thỏa thuận thương mại, hàng loạt ngành hàng sẽ chịu thuế mới từ 1/9

Tối ngày 21/8 (theo giờ Việt Nam), Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) đã công bố thêm nhiều chi tiết về khuôn khổ thương mại song phương, trong đó có các mức thuế mới đối với lĩnh vực dược phẩm và chất bán dẫn.

Sau nhiều tuần đàm phán căng thẳng, Brussels và Washington đã đạt được một thỏa thuận thương mại vào cuối tháng trước, áp đặt mức thuế chung 15% đối với hàng xuất khẩu từ EU sang Mỹ.

Theo thỏa thuận, EU cũng cam kết mua 750 tỷ USD năng lượng từ Mỹ và đầu tư thêm ít nhất 600 tỷ USD vào thị trường này.

Tại thời điểm đó, nhiều lãnh đạo chính trị và doanh nghiệp châu Âu bày tỏ lo ngại thỏa thuận thiếu cân bằng. Một số vấn đề vẫn chưa được giải đáp, chẳng hạn mức thuế cụ thể áp dụng với các mặt hàng từng bị Tổng thống Mỹ Donald Trump đánh thuế riêng lẻ.

Theo đó, thông báo ngày 21/8 đã phần nào làm rõ bức tranh, trong bối cảnh nhiều đối tác thương mại khác vẫn đang chờ đợi và đàm phán các điều khoản tương tự với Washington.

Gỗ, công nghệ

Một trong những điểm chính của thỏa thuận là Mỹ sẽ áp thuế với hàng hóa từ EU theo mức cao hơn giữa thuế nhập khẩu ưu đãi (MFN) hoặc mức 15%.

Kể từ ngày 1/9, Mỹ sẽ áp dụng thuế MFN với một số mặt hàng từ EU, bao gồm “tài nguyên thiên nhiên không sẵn có (trong đó có gỗ bần), toàn bộ máy bay và linh kiện máy bay, thuốc generic và các nguyên liệu, tiền chất hóa học”.

Theo một quan chức cấp cao của chính quyền Mỹ, nhiều mức thuế theo Điều khoản 232 đã được giới hạn ở mức 15%, trong đó có gỗ, chất bán dẫn và dược phẩm. Đây là mức thấp hơn đáng kể so với những gì ông Donald Trump từng đe dọa, bao gồm cả mức thuế 100% cho chất bán dẫn.

Trong khi đó, EU khẳng định sẽ “xóa bỏ thuế với toàn bộ hàng công nghiệp của Mỹ và cấp quyền tiếp cận thị trường ưu đãi cho nhiều loại hải sản và nông sản Mỹ”. Cam kết này vốn đã được đề cập trong khuôn khổ ban đầu.

Thông cáo cũng làm rõ thêm về cam kết mua năng lượng và đầu tư của EU, vốn từng bị đặt dấu hỏi về tính khả thi và hệ quả nếu không được thực hiện.

Một quan chức Mỹ nhấn mạnh các con số về chi tiêu dự kiến cho chip AI, năng lượng và các khoản đầu tư rộng hơn vào Mỹ mới chỉ được mô tả là “dự kiến” chứ không phải cam kết chắc chắn.

EU cũng dự định “tăng đáng kể” việc mua sắm trang thiết bị quốc phòng Mỹ, song song với kế hoạch tăng cường năng lực quốc phòng riêng.

Đáng chú ý, thỏa thuận mới không thay đổi gì về Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số của EU – bộ quy định nhắm tới các tập đoàn công nghệ lớn, vốn từ lâu là điểm nóng trong các cuộc đàm phán với Washington.

Dược phẩm

Ngành dược phẩm châu Âu – nguồn cung dược lớn nhất cho Mỹ – sẽ phải chịu mức thuế trần tối đa 15%. Quan trọng là mức này sẽ không cộng dồn thêm với các mức thuế EU khác.

Từ ngày 1/9, chính quyền ông Trump cũng đồng ý chỉ áp dụng chính sách giá thuốc theo MFN đối với thuốc generic. Chính sách này nhằm giảm giá thuốc tại Mỹ bằng cách tham chiếu mức giá thấp hơn ở các nước phát triển khác.

Trước đó, hồi tháng 4, Washington đã mở cuộc điều tra theo Điều 232 đối với dược phẩm nhập khẩu để xem xét tác động tới an ninh quốc gia. Gần đây, ông Trump nhiều lần dọa áp thuế lên tới 250% cho ngành này và gây sức ép buộc các tập đoàn lớn giảm giá thuốc tại Mỹ.

Nhà Trắng lâu nay vẫn chỉ trích ngành dược vì “giá cả lạm dụng”, đồng thời kêu gọi doanh nghiệp đưa sản xuất trở lại trong nước nhằm củng cố năng lực nội địa.

Động thái này đã thúc đẩy hàng loạt cam kết đầu tư tại Mỹ trong những tháng gần đây, từ Novartis, AstraZeneca đến Roche, cũng như các đợt điều chỉnh giá thuốc từ Novo Nordisk và Eli Lilly.

Ô tô

Mỹ và EU xác nhận đã thống nhất áp mức thuế 15% đối với ô tô và linh kiện ô tô châu Âu nhập khẩu vào Mỹ, song điều kiện là Brussels phải ban hành luật giảm thuế công nghiệp. Theo một quan chức Mỹ, chỉ cần EU đưa ra dự luật này cũng đủ để khởi động thỏa thuận.

“Về ô tô, Mỹ và EU sẽ chấp nhận và công nhận tiêu chuẩn kỹ thuật của nhau”, hai bên khẳng định trong tuyên bố chung.

Theo khuôn khổ đã đạt được cuối tháng 7, EU sẽ xóa bỏ mức thuế vốn đã “rất thấp” đối với hàng công nghiệp Mỹ. Phát biểu cuối tháng trước, ông Trump ca ngợi thỏa thuận sơ bộ là “thỏa thuận thương mại lớn nhất từng có” và “tuyệt vời cho ngành ô tô”.

Mức thuế 15% với ô tô và linh kiện nhập khẩu từ châu Âu là sự nhượng bộ đáng kể so với lời đe dọa áp 30% trước đó của Tổng thống Mỹ, đồng thời gần như giảm một nửa so với mức hiện hành 27,5%.

Tuy nhiên, nhiều Hiệp hội ngành vẫn lo ngại chi phí tăng cao. Hiệp hội Công nghiệp Ô tô Đức (VDA), đại diện cho hơn 620 công ty trong ngành, cảnh báo mức thuế 15% sẽ “khiến các hãng xe Đức thiệt hại hàng tỷ USD mỗi năm và gây thêm gánh nặng trong giai đoạn chuyển đổi”.

Tham khảo CNBC