Ông trùm điện tử một thời và cuộc ‘tái sinh hụt’: Panasonic vì sao vẫn giậm chân tại chỗ?

Từng là nhà tài trợ Thế vận hội, với tivi, đầu video và lò vi sóng hiện diện khắp các gia đình, Panasonic giờ đây đang chật vật bắt kịp các đối thủ.

Trong khi Hitachi, Sony và NEC đều tăng giá trị thị trường gấp sáu lần sau một thập kỷ nhờ những cuộc tái cấu trúc, còn Toshiba được bán với giá 15 tỷ USD năm 2023, thì Panasonic vẫn ì ạch, giữ nguyên giá trị khoảng 3,75 nghìn tỷ yen (25 tỷ USD) suốt 10 năm qua.

Tập đoàn có trụ sở tại Osaka – sản xuất đủ loại từ pin xe điện Tesla đến máy sấy tóc – đã công bố kế hoạch tái cấu trúc vào tháng 5, cắt giảm 10.000 nhân sự và tinh gọn danh mục sản phẩm. Nhưng giới đầu tư vẫn mong chờ một chiến lược rõ ràng để thúc đẩy doanh thu và lợi nhuận cho doanh nghiệp 107 năm tuổi này.

“Panasonic có thể đang đứng trước bước ngoặt nếu tìm ra được một chiến lược tăng trưởng khác biệt. Nhà đầu tư cần một câu chuyện tăng trưởng – và đó chính là điều Panasonic đang thiếu”, Ryo Harada, chuyên gia phân tích tại Goldman Sachs, nhận định.

Trong sáu công ty thành viên và hàng trăm dòng sản phẩm, Panasonic vẫn sở hữu nhiều công nghệ “đỉnh”. Tập đoàn cung cấp tới 70% hệ thống giải trí trên máy bay toàn cầu, sở hữu công nghệ nhận diện khuôn mặt ứng dụng trong nghiên cứu não bộ và được đánh giá có nhà máy pin xe điện hiệu quả hàng đầu thế giới.

“Panasonic có nhiều công nghệ giá trị như những viên kim cương thô, nhưng họ chưa bao giờ biết cách giới thiệu và khai thác chúng đúng mức”, một chuyên gia ngân hàng tại Tokyo từng hợp tác với tập đoàn nhận xét.

Panasonic hiện tạo ra doanh thu 57 tỷ USD/năm, thu hút sự quan tâm của các quỹ đầu tư. Năm ngoái, Apollo (Mỹ) mua lại đa số cổ phần mảng linh kiện ô tô của Panasonic, với định giá 2,1 tỷ USD.

Năm 2024, tập đoàn bổ nhiệm Ryusuke Shigetomi – Chủ tịch Blackstone Nhật Bản – vào hội đồng quản trị, động thái được cho là mở đường cho việc bán thêm các mảng kinh doanh hoặc thậm chí chia tách công ty.

Hai canh bạc chưa trọn vẹn

Trong khi Apple, Samsung và Huawei vươn lên thống trị thị trường điện tử tiêu dùng, Panasonic đặt cược vào hai canh bạc lớn để tái sinh: Hợp tác sản xuất pin xe điện với Tesla và mua lại Blue Yonder – công ty phần mềm chuỗi cung ứng trị giá 7,1 tỷ USD vào năm 2021.

Nhưng Tesla đã tự phát triển pin riêng, trong khi các tranh cãi chính trị của Elon Musk tại Mỹ cũng ảnh hưởng tiêu cực đến doanh số. Panasonic giờ phải vật lộn tìm thêm khách hàng và phòng thủ trước sức ép từ các đối thủ Trung Quốc như CATL và BYD. Mảng pin của hãng hiện phụ thuộc nặng vào khoản tín dụng thuế theo Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) trị giá 121 tỷ yên mỗi năm – tương đương một phần ba lợi nhuận ròng – vốn sẽ giảm dần đến năm 2032.

Thương vụ Blue Yonder cũng gây thất vọng. Kế hoạch IPO rơi vào im lặng và tháng trước Panasonic thông báo Yasuyuki Higuchi – kiến trúc sư của thương vụ sẽ rời ghế quản lý.

Canh bạc thứ ba: Trí tuệ nhân tạo

Panasonic nay đặt cược vào cuộc “tái sinh lần ba”. Tháng 1, CEO Yuki Kusumi công bố mục tiêu đưa doanh thu từ phần cứng, phần mềm và giải pháp tích hợp trí tuệ nhân tạo lên 30% vào năm 2035, từ mức 2,5% hiện nay.

Theo đó, hãng muốn cung cấp gói giải pháp phần cứng – phần mềm tự động hóa nhà máy, vận hành trung tâm dữ liệu, và ứng dụng công nghệ hình ảnh để chuyển đổi video thành văn bản cho AI. Kế hoạch này sẽ được “chống lưng” bởi hai mảng kinh doanh vẫn có lãi ổn định: Thiết bị điện tử tiêu dùng và pin.

“Chúng tôi cần tiến hóa thành một doanh nghiệp dựa trên nền tảng”, Giám đốc công nghệ Tatsuo Ogawa nói với Financial Times.

Tuy nhiên, di sản thành công rực rỡ những năm 1980 cùng triết lý “dòng nước” của nhà sáng lập Konosuke Matsushita – sản xuất sản phẩm nhiều như nước để chiếm lĩnh thị phần – khiến tập đoàn khó thay đổi. "Chuyển đổi tư duy đó cực kỳ khó khăn", Ogawa thừa nhận.

Panasonic bước vào cuộc đua khá muộn. Apple đã tạo nên hệ sinh thái mượt mà, các nhà sản xuất Trung Quốc ứng dụng mô hình AI DeepSeek vào đồ gia dụng, còn Amazon đưa AI Alexa vào dòng loa Echo.

Francis McInerney – từng tư vấn cho Panasonic suốt thập niên 2000 cảnh báo: “Đây là câu hỏi sống còn. Panasonic từng là một trong những thương hiệu lớn nhất thế giới. Câu hỏi là họ còn bao nhiêu thời gian?” Theo Atul Goyal, chuyên gia tại Jefferies: “Sự chuyển đổi thực sự chỉ bắt đầu khi Panasonic xác định rõ họ giỏi ở lĩnh vực nào, rồi dồn vốn cho các mảng công nghệ sản xuất cốt lõi”.

Một quyết định then chốt khác là số phận của mảng điện tử tiêu dùng vốn làm nên tên tuổi tập đoàn. Panasonic từng tìm cách hồi sinh theo khẩu hiệu “chi phí Trung Quốc, tốc độ Trung Quốc, chất lượng Nhật Bản”. Tháng 2, CEO Kusumi tuyên bố sẵn sàng bán mảng TV. Nhưng chỉ vài tháng sau, ông lại gợi ý sẽ giữ lại do tầm quan trọng trong hệ sinh thái “đồ gia dụng thông minh”.

Neil Newman, Giám đốc chiến lược tại Astris Advisory, nhận định: “Tôi tin Panasonic có thể tiến vào lĩnh vực công nghệ mới như AI, nhưng vấn đề là họ luôn mang theo ‘hành trang cũ’”. “Hoặc họ dám đánh đổi tất cả để tái cấu trúc triệt để, loại bỏ mảng điện tử tiêu dùng. Hoặc họ không làm gì cả… để rồi chỉ lụi dần và trở nên dễ tổn thương, mờ nhạt”, Newman nói.

Tham khảo FT