PGS.TS Trần Đình Thiên: TPHCM đang sở hữu 4 yếu tố trụ cột để trở thành đầu tàu quốc gia và cạnh tranh toàn cầu

Tại hội thảo “TPHCM – Tầm nhìn mới, khát vọng mới” ngày 9/10, PGS.TS Trần Đình Thiên, Ủy viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng, mở đầu bằng việc nhấn mạnh cái tâm, cái thế, cái lực mới của TPHCM. Theo ông, việc nhận diện đúng sức mạnh này là cơ sở để thành phố đề xuất giải pháp, chính sách với Quốc hội, nhằm tạo điều kiện thể chế cho TPHCM chủ động hơn trong phát triển.

“TPHCM hiện là ba ‘cây to’ lớn nhất của Việt Nam chụm lại, tạo thành một dãy núi lớn về sức mạnh kinh tế, không phải chỉ so sánh trong nước mà còn ở tầm thế giới,” ông Thiên nói.

Thành phố giờ đây sở hữu thực lực hoàn toàn mới, vượt trội về quy mô, dân số, thu nhập bình quân đầu người và GRDP, bên cạnh cộng hưởng sức mạnh từ ba trung tâm kinh tế:

TPHCM: Trung tâm tài chính, thương mại, văn hóa, sáng tạo và thu hút FDI hàng đầu Việt Nam; Bình Dương: Đô thị thông minh, sáng tạo, trung tâm công nghiệp công nghệ cao; Bà Rịa – Vũng Tàu: Cảng biển quốc tế, kết nối thương mại toàn cầu.

"Sự cộng hưởng này giúp cấu trúc kinh tế TPHCM phức tạp hơn, tạo ra lợi thế hiếm có mà nhiều siêu đô thị thế giới không có. Hà Nội không có cộng hưởng này, trong khi TPHCM vừa là đầu tàu, vừa hội tụ nhiều trung tâm phát triển khác nhau", ông Thiên nhìn nhận.

Nhận diện sứ mệnh mới của TPHCM

Ông Thiên cho rằng sứ mệnh mới của TPHCM là dẫn dắt lan tỏa phát triển với tầm cao, chứ không chỉ giải quyết các vấn đề trước mắt như giao thông, ngập lụt hay ô nhiễm.

“Đầu tàu của ngày xưa chạy bằng than, bằng hơi nước, thì nay phải chạy bằng công nghệ cao, năng lượng siêu phàm, kinh tế số, kinh tế xanh. Lãnh đạo thành phố phải nhìn tầm cao, đóng góp quốc gia, vùng Đông Nam Bộ với tỷ lệ vượt trội hơn 30% GDP, không chỉ tính cộng đơn thuần,” ông nói.

Ông Thiên nhấn mạnh, tăng trưởng hai chữ số là bài toán khó, bởi thành phố càng lớn càng khó vận hành nhanh. Việc duy trì tăng trưởng bền vững đòi hỏi cải cách kinh tế mới, cách đặt vấn đề khác thường, đủ quyền, đủ lực, vượt qua các ràng buộc thể chế cũ.

Một trong những điểm quan trọng mà ông Thiên nhấn mạnh là cách tiếp cận từ tương lai. Thành phố cần xác định: Làm gì, sản xuất gì, cho ai, bằng công nghệ nào, cạnh tranh với ai, thay vì chỉ dựa vào năng lực hiện tại.

Ông đặt câu hỏi đầy thách thức: TPHCM đã có sản phẩm thực sự của mình để vinh danh trên thị trường toàn cầu chưa? Có công nghiệp bán dẫn, thiết kế chip, AI hay chỉ sử dụng các công cụ của UAV, trí tuệ nhân tạo? Công nghệ nào là cần thiết và ai có thể hỗ trợ đưa về? Người Việt ở nước ngoài có thể đóng góp không?

Ông Thiên nhấn mạnh: Chúng ta phải đua với loài người, với thế giới. Không chỉ là phát triển cho Việt Nam mà phải hướng ra thị trường toàn cầu.

"Xin thưa với các nhà làm chính sách, ở đây không chỉ là sử dụng không gian tầm thấp mà TPHCM liệu có thể phát triển một ngành công nghiệp chế tạo các phương tiện để phục vụ kinh tế tầm thấp không? Không chỉ cho Việt Nam, mà cho cả thị trường thế giới, có làm được không?", vị chuyên gia đặt vấn đề.

Chìa khóa của đột phá

Ông Thiên tổng kết TPHCM đang sở hữu bốn yếu tố trụ cột để trở thành đầu tàu quốc gia và cạnh tranh toàn cầu:

-Không gian biển: Ông Thiên chỉ rõ, biển là tài nguyên quan trọng mà TPHCM và vùng Đông Nam Bộ sở hữu. Trước đây, phần biển của Cần Giờ còn hạn chế, chủ yếu là bãi lầy, nhưng nay mở rộng đến Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Thuận và Côn Đảo. Không gian biển không chỉ giải quyết hạn chế về mặt đất, mà còn mở ra cơ hội cạnh tranh toàn cầu, nơi TPHCM có thể đi trước, làm trước, tạo ra lợi thế công nghệ và logistics cho cả nước.

-Sát sân bay quốc tế Long Thành: Kết nối với các trung tâm thương mại quốc tế, phục vụ xuất nhập khẩu và FDI; Phát triển vùng đô thị sân bay, các trung tâm logistics, kho vận quốc tế; Tạo cơ hội cho kinh tế tầm thấp và các ngành công nghiệp tương lai, như sản xuất phương tiện bay, taxi bay hay dịch vụ vận chuyển công nghệ cao.

Ông Thiên nhấn mạnh, đây là một tài nguyên chiến lược cần tận dụng triệt để, không chỉ cho thành phố mà cho cả vùng Đông Nam Bộ.

-Đô thị văn minh, năng động và sáng tạo: Hệ thống hạ tầng đô thị, cơ sở giáo dục, nghiên cứu và khởi nghiệp tạo nên môi trường thuận lợi để phát triển kinh tế số, AI, công nghiệp chế tạo phương tiện tầm thấp và các lĩnh vực công nghệ cao khác.

-Nền văn hóa chinh phục, khai mở, khai phóng: Văn hóa này cũng thúc đẩy tinh thần đổi mới, dám đua tranh với thế giới, không chỉ trong kinh tế mà còn trong giáo dục, khoa học và các lĩnh vực công nghệ cao.

PGS.TS Trần Đình Thiên khẳng định, với thực lực mới, lợi thế cộng hưởng, tầm nhìn từ tương lai và cải cách thể chế mạnh mẽ, TPHCM hoàn toàn có thể trở thành đầu tàu toàn cầu, phát triển kinh tế tầm thấp, công nghệ cao, không gian số và văn hóa sáng tạo. Đây là cơ hội chưa từng có để thành phố không chỉ dẫn dắt vùng Đông Nam Bộ mà còn đưa Việt Nam vươn ra thị trường quốc tế.

“Mở ra cơ hội cho cả vùng, tận dụng công nghệ, biển, bầu trời và văn hóa, thì không gì là không thể,” ông Thiên nhấn mạnh.