Phát hiện sốc: Mỹ phẩm giả chứa chì, asen, thủy ngân thậm chí cả... phân động vật bán tràn lan online tại Anh

Trong bối cảnh thương mại điện tử bùng nổ, các sàn giao dịch trực tuyến như Amazon, eBay, TikTok Shop và Vinted đã trở thành điểm đến phổ biến để mua sắm mỹ phẩm từ những thương hiệu nổi tiếng như Charlotte Tilbury, La Roche-Posay, Maybelline, hay The Ordinary. Tuy nhiên, một cuộc điều tra gần đây của tổ chức bảo vệ người tiêu dùng Which? tại Anh đã gióng lên hồi chuông cảnh báo khi phát hiện ít nhất 2/3 mỹ phẩm được mua từ các nhà bán hàng thứ ba trên những nền tảng này có khả năng là hàng giả. Những sản phẩm này không chỉ gây nguy hiểm cho sức khỏe mà còn có liên quan đến các mạng lưới tội phạm có tổ chức, đặt ra thách thức lớn cho người tiêu dùng và cơ quan quản lý.

Which? đã tiến hành mua 34 sản phẩm chăm sóc da và trang điểm từ các nhà bán hàng thứ ba trên Amazon, eBay, TikTok Shop và Vinted, với tổng cộng hàng nghìn sản phẩm đã được bán ra từ những nhà bán hàng này. Kết quả cho thấy 23/34 sản phẩm (67%) có dấu hiệu là hàng giả, với tỷ lệ cụ thể: 4/11 sản phẩm từ Amazon, 8/11 từ eBay, 5/6 từ TikTok Shop và toàn bộ 6/6 sản phẩm từ Vinted. Các sản phẩm được quảng cáo là của các thương hiệu uy tín như CeraVe, Charlotte Tilbury, La Roche-Posay, Maybelline, MAC, và The Ordinary, nhưng khi so sánh với hàng chính hãng, chúng lộ ra nhiều điểm khác biệt. Từ bao bì, phông chữ, logo đến mùi hương và kết cấu sản phẩm, nhiều mặt hàng giả mạo có dấu hiệu rõ ràng, trong khi một số khác chỉ phát hiện được khi so sánh trực tiếp với sản phẩm gốc. Ví dụ, một lọ serum CeraVe Resurfacing Retinol mua từ Amazon, eBay và Vinted có bao bì khác biệt, thiếu dấu hiệu an toàn và chất serum có màu sắc, độ đặc khác xa hàng thật. Tương tự, son môi MAC Ruby Woo mua từ Vinted có logo bị nhòe, còn chai xịt Charlotte Tilbury Airbrush Flawless Setting Spray có mùi hương nồng nặc, không giống mùi hoa tươi của sản phẩm chính hãng.

Mỹ phẩm giả online đang khiến người tiêu dùng lo lắng. Ảnh minh hoạ

Điều đáng lo ngại là những sản phẩm giả này tiềm ẩn nguy cơ nghiêm trọng cho sức khỏe. Theo Phil Lewis, Tổng Giám đốc Nhóm Chống Hàng Giả (The Anti-Counterfeiting Group), các mỹ phẩm giả từng được phát hiện chứa phân và nước tiểu động vật, cùng các chất độc hại như asen, chì và thủy ngân, vốn có thể gây ung thư hoặc tổn thương da. Bác sĩ da liễu Aamna Adel cho biết, ngay cả khi hàng giả chứa các thành phần hoạt tính như axit glycolic hay retinol, việc thiếu kiểm soát trong sản xuất có thể dẫn đến công thức sai lệch, gây kích ứng da, nhiễm trùng hoặc thậm chí bỏng hóa học. Ví dụ, một tuýp serum La Roche-Posay Effaclar mua từ Vinted có giá chỉ 12 bảng Anh (so với giá gốc 40 bảng) nhưng lại có mùi giống dầu gội hoặc sữa tắm, cho thấy sản phẩm có thể đã bị pha trộn với các chất không rõ nguồn gốc. Trong khi đó, các sản phẩm chính hãng phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về an toàn, được sản xuất trong điều kiện kiểm soát và có thể truy xuất nguồn gốc.

Vấn đề không dừng lại ở rủi ro sức khỏe. Kinh doanh hàng giả là hoạt động bất hợp pháp, mang lại lợi nhuận khổng lồ cho các tổ chức tội phạm. Theo Which?, thị trường hàng giả mỹ phẩm có liên quan đến các băng nhóm tội phạm và thậm chí là tổ chức khủng bố, sử dụng lợi nhuận để tài trợ cho các hoạt động phi pháp khác, như buôn lậu vũ khí. Báo cáo của OECD chỉ ra rằng Trung Quốc, Hồng Kông, Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ là những nguồn cung cấp chính, chiếm 78% số vụ tịch thu mỹ phẩm giả trên toàn cầu. Tại Anh, số liệu từ Hải quan EU năm 2024 ước tính hơn 1,5 triệu sản phẩm mỹ phẩm và chăm sóc cơ thể giả đã bị thu giữ, tăng từ 860.000 vào năm trước. Riêng các nhà bán hàng trong cuộc điều tra của Which? đã bán ra hơn 272.000 sản phẩm, trong đó ít nhất 5.000 sản phẩm thuộc danh sách điều tra. Một vụ đột kích tại Manchester năm 2021 đã phát hiện hàng giả trị giá 500 triệu bảng Anh, bao gồm cả các nhà máy sản xuất nước hoa giả sử dụng hóa chất như cồn trắng và nước rửa màn hình.

Mặc dù các nền tảng như Amazon, eBay, TikTok Shop và Vinted đều tuyên bố có chính sách chống hàng giả và đã loại bỏ một số sản phẩm vi phạm, nhưng Which? cho rằng các biện pháp này chưa đủ mạnh. Nhiều sản phẩm giả vẫn được bán công khai, thậm chí được đánh giá cao bởi các bình luận giả mạo, khiến người tiêu dùng khó phân biệt. Một trường hợp điển hình là một khách hàng mua kem dưỡng La Roche-Posay Cica Baume trên Vinted, phát hiện sản phẩm có mùi giống kem chống nắng. Dù đã báo cáo, Vinted cho rằng nhà bán hàng không vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng và từ chối xử lý, trong khi nhà bán hàng tiếp tục rao bán sản phẩm tương tự. Tình trạng này cho thấy sự thiếu hiệu quả trong việc kiểm soát hàng giả trên các sàn thương mại điện tử.

Để bảo vệ người tiêu dùng, Which? khuyến nghị một số biện pháp khi mua mỹ phẩm trực tuyến. Thứ nhất, nên mua trực tiếp từ trang web của thương hiệu hoặc các nhà bán lẻ được ủy quyền, như cửa hàng chính thức của Maybelline và The Ordinary trên TikTok Shop. Thứ hai, cần thận trọng với các sản phẩm phổ biến hoặc đã bán hết ở nơi khác, vì đây là mục tiêu của các đối tượng làm giả. Thứ ba, kiểm tra đánh giá của sản phẩm và người bán, nhưng cần đọc các đánh giá đa dạng vì những đánh giá tích cực có thể là giả mạo. Cuối cùng, hãy xác minh ai là người gửi hàng – sản phẩm do chính nền tảng phân phối thường đáng tin cậy hơn so với từ nhà bán hàng thứ ba. Which? cũng kêu gọi chính phủ Anh cải cách hệ thống thực thi pháp luật, tăng cường trách nhiệm của các sàn thương mại điện tử và đảm bảo các quy định mới, như Đạo luật Quy định Sản phẩm và Đo lường vừa được thông qua, được thực thi hiệu quả.

Vấn đề hàng giả mỹ phẩm không chỉ là mối đe dọa với sức khỏe mà còn là thách thức lớn đối với ngành công nghiệp làm đẹp toàn cầu, vốn có giá trị hàng trăm tỷ USD. Với sự gia tăng của các xu hướng làm đẹp trên mạng xã hội, như trào lưu chăm sóc da Hàn Quốc với 1,7 triệu lượt sử dụng hashtag trên TikTok, nhu cầu về mỹ phẩm ngày càng cao đã tạo cơ hội cho hàng giả len lỏi. Người tiêu dùng cần cảnh giác, đặc biệt với các sản phẩm giảm giá bất thường, để tránh rủi ro cho sức khỏe và ví tiền. Trong bối cảnh các sàn thương mại điện tử chưa thể kiểm soát triệt để, việc tự trang bị kiến thức và lựa chọn nguồn mua đáng tin cậy là cách tốt nhất để bảo vệ chính mình.