Phát hiện thiên thạch khổng lồ từng lao xuống Trái Đất, lớn gần 200 lần so với thiên thạch gây xóa sổ loài khủng long
Mảng thiên thạch này đã gây sóng thần quét sạch đáy biển và nhấn chìm các bờ biển khắp thế giới.
Từ cú va chạm hủy diệt
Khoảng 66 triệu năm trước, một thiên thạch khổng lồ đã đâm xuống Trái Đất khép lại kỷ nguyên của loài khủng long và gây ra sự tuyệt chủng hàng loạt. Tuy nhiên, theo một nghiên cứu mới được đăng trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences, cú va chạm đó chưa phải là sự kiện lớn nhất từng diễn ra trên hành tinh này.
Cách đây 3,26 tỉ năm, một thiên thạch khổng lồ, lớn hơn gấp 200 lần so với thiên thạch đã hủy diệt khủng long đã lao thẳng vào Trái đất, gây ra một thảm họa có sức hủy diệt không tưởng. Điều thú vị là, thay vì hoàn toàn quét sạch sự sống, thảm họa này có thể đã mở ra một trang mới cho quá trình tiến hóa sớm. Nó mang theo những chất dinh dưỡng thiết yếu như carbon và phốt pho, cung cấp năng lượng cho vi khuẩn và các sinh vật đơn bào cổ đại, thúc đẩy sự sống phát triển.
Nhóm nghiên cứu từ Đại học Harvard, dẫn đầu bởi nhà địa chất Nadja Drabon đã phát hiện bằng chứng về cú va chạm khổng lồ này trong các lớp đá cổ xưa thuộc Vành đai Đá xanh Barberton ở Đông Bắc Nam Phi. Các dấu vết địa hóa và hóa thạch vi khuẩn biển còn nguyên vẹn trong các tầng đá này cho thấy thay vì bị tiêu diệt, sự sống đã hồi sinh và phát triển mạnh mẽ sau cú va chạm kinh hoàng.
Các nhà khoa học cho biết, thiên thạch khổng lồ này có đường kính từ 37 đến 58km, vượt xa kích thước của thiên thạch đã kết thúc kỷ nguyên khủng long. Được gọi là "carbonaceous chondrite", thiên thạch này chứa đầy carbon và phốt pho – những yếu tố then chốt cho sự hình thành và phát triển của sự sống trên Trái đất. Nghiên cứu này không chỉ hé lộ về một trong những cú va chạm vũ trụ lớn nhất mà còn cho thấy thảm họa đôi khi lại là khởi đầu cho những đột phá vĩ đại trong tiến hóa.
Sức mạnh khủng khiếp từ cú va chạm đã khiến thiên thạch bốc hơi hoàn toàn cùng với lớp đá và trầm tích mà nó va vào. Kết quả là một đám mây bụi khổng lồ và hơi đá nóng rực lan tỏa khắp Trái Đất, nhanh chóng che kín bầu trời, biến ngày thành đêm chỉ trong vài giờ.
Nhưng đó mới chỉ là khởi đầu của sự hỗn loạn. Vụ va chạm còn gây ra những đợt sóng thần khổng lồ, càn quét đáy biển và cuốn trôi nhiều vùng bờ biển trên toàn thế giới. Mặt nước đại dương sôi sục vì sức nóng tỏa ra, tạo nên một khung cảnh hủy diệt chưa từng thấy.
Đến 'cú hích' cho sự sống nguyên thủy
Mặc dù cảnh tượng tàn phá có vẻ đầy ám ảnh, các nhà khoa học lại khám phá ra rằng cú va chạm này không chỉ mang lại hủy diệt mà còn có thể là "chất xúc tác" cho sự sống nguyên thủy.
Khi bụi từ từ lắng xuống và nhiệt độ dần ổn định, thiên thạch đã để lại một món quà bất ngờ: phốt pho, một dưỡng chất thiết yếu cho sự phát triển của vi khuẩn. Không chỉ vậy, những đợt sóng thần còn khuấy đảo các lớp nước sâu giàu sắt, hòa quyện với vùng nước nông, tạo ra môi trường lý tưởng cho vi khuẩn và sinh vật đơn bào cổ đại bùng nổ phát triển.
Nhà khoa học Nadja Drabon chia sẻ: "Chúng ta thường chỉ nghĩ đến hủy diệt khi nói về va chạm thiên thạch. Tuy nhiên, trong bối cảnh 3,2 tỷ năm trước, khi sự sống còn vô cùng đơn giản, những cú va chạm này thực sự đã tạo ra các điều kiện hoàn hảo cho vi khuẩn và sinh vật đơn bào sinh sôi".
Từ một thảm họa tưởng chừng như vô cùng khắc nghiệt, thiên thạch đã vô tình trở thành "người gieo hạt" cho sự sống, mang lại những dưỡng chất quý giá và điều kiện hoàn hảo để các sinh vật nguyên thủy phát triển mạnh mẽ.
Trong thời kỳ Paleoarchean, Trái Đất giống như một thế giới nguyên sơ với những đại dương bao la, rải rác vài ngọn núi lửa và mảng lục địa cô độc. Không có oxy trong khí quyển và những sinh vật phức tạp với nhân tế bào vẫn chưa xuất hiện. Thế giới này chỉ là sân chơi của những vi khuẩn và sinh vật đơn bào - những chiến binh vi sinh nhỏ bé nhưng đầy kiên cường, luôn sẵn sàng phục hồi và thích nghi trước bất kỳ thảm họa nào.
Khi cú va chạm thiên thạch khổng lồ xảy ra, nó đã tàn phá khủng khiếp những sinh vật sống nhờ ánh sáng Mặt Trời và các loài trong vùng nước nông. Nhưng kỳ diệu thay, sự sống không bị dập tắt mà nhanh chóng hồi sinh. Chỉ trong vài năm, hoặc nhiều nhất là vài thập kỷ, khi bầu khí quyển và đại dương đã yên ắng trở lại, các vi khuẩn lại trỗi dậy và phát triển mạnh mẽ như thể chưa từng có gì xảy ra.
Bằng chứng địa chất từ Vành đai đá xanh Barberton đã kể lại câu chuyện kỳ diệu này. Những dấu vết hóa học từ thiên thạch, các cấu trúc đá bị nóng chảy và lớp trầm tích dưới đáy biển cho thấy sự sống đã vượt qua thảm họa một cách phi thường. Nhà địa chất học Andrew Knoll của Đại học Harvard, đồng tác giả của nghiên cứu, đã nhận xét: "Sự sống trên Trái Đất khi ấy đã chứng tỏ một sức chống chịu đáng kinh ngạc trước những tác động khổng lồ. Đây là minh chứng cho sự kiên cường và khả năng thích nghi vô cùng mạnh mẽ của sự sống, ngay từ thời kỳ sơ khai".
Phát hiện này không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những cú va chạm thiên thạch trong lịch sử Trái Đất mà còn hé lộ vai trò quan trọng của chúng trong việc thúc đẩy sự tiến hóa của sự sống.
Từ góc độ khoa học, những sự kiện có vẻ như là thảm họa diệt vong lại có thể trở thành những chất xúc tác mạnh mẽ, thúc đẩy sự phát triển và tiến hóa của những sinh vật nguyên thủy, tạo nên sự sống đa dạng như chúng ta biết ngày nay.
>> Đi tìm nấm, lão nông tình cờ ‘hái’ được 40kg đá thiên thạch
