Phát hiện tín hiệu tại khu vực nghi ngờ tồn tại sự sống ngoài Trái Đất

Một dòng nhiệt lượng bất thường đang lan tỏa từ cực Bắc của Enceladus gợi mở về một cơ chế cân bằng năng lượng tinh tế bên trong lòng mặt trăng này. Phát hiện này góp phần củng cố giả thuyết rằng Enceladus có thể là một trong những địa điểm tiềm năng nhất trong Hệ Mặt Trời cho sự tồn tại của sự sống ngoài Trái Đất.

Enceladus là một trong những vệ tinh tự nhiên của Sao Thổ, được giới khoa học đặc biệt chú ý kể từ năm 2005, khi tàu vũ trụ Cassini của NASA phát hiện các cột hơi nước khổng lồ phun trào từ đại dương sâu bên dưới bề mặt băng giá thông qua những vết nứt lớn.

Nguồn năng lượng nuôi dưỡng hiện tượng này xuất phát từ tương tác thủy triều giữa Enceladus và hành tinh mẹ Sao Thổ. Lực hấp dẫn mạnh mẽ khiến lõi của mặt trăng liên tục bị nén và giãn, tạo ra ma sát sinh nhiệt, giúp phần bên trong đủ ấm để duy trì nước ở trạng thái lỏng.

Dù các nhà khoa học đã xác định được sự tồn tại của đại dương ngầm, câu hỏi về thời điểm hình thành và tuổi đời của nó vẫn chưa có lời giải. Tuy nhiên, với sự hiện diện của nước, năng lượng nhiệt và các hợp chất hữu cơ, Enceladus từ lâu đã được xem là một trong những ứng viên hàng đầu trong hành trình tìm kiếm sự sống bên ngoài Trái Đất.

“Enceladus là mục tiêu then chốt trong việc tìm kiếm sự sống ngoài Trái Đất, và việc hiểu rõ khả năng duy trì năng lượng lâu dài của nó là yếu tố quyết định để xác định xem liệu nơi đây có thể nuôi dưỡng sự sống hay không”, bà Georgina Miles, nhà nghiên cứu thuộc Viện Nghiên cứu Tây Nam (Southwest Research Institute) và là nhà khoa học thỉnh giảng tại Đại học Oxford, cho biết.

Theo bà Miles, quá trình cân bằng năng lượng bên trong Enceladus đóng vai trò sống còn đối với sự tồn tại của đại dương ngầm. Nếu nguồn năng lượng do thủy triều tạo ra không đủ mạnh, phần nước dưới lớp băng sẽ dần đóng băng theo thời gian. Ngược lại, nếu năng lượng quá dư thừa, hoạt động trong đại dương có thể trở nên hỗn loạn, làm thay đổi môi trường theo hướng bất lợi cho sự sống.

Bà nhấn mạnh: “Để duy trì sự ổn định trong suốt hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ năm, mặt trăng này cần duy trì một sự cân bằng tinh tế giữa năng lượng mà lực thủy triều nạp vào và lượng năng lượng thất thoát ra ngoài thông qua quá trình đối lưu rồi tỏa vào không gian”.

Trước đây, các nhà khoa học hành tinh từng cho rằng nguồn nhiệt lượng mạnh chủ yếu tập trung ở cực Nam của Enceladus - khu vực chứa các vết nứt đặc trưng được gọi là “dải hổ” (tiger stripes), nơi những cột nước khổng lồ phun trào ra không gian. Trong khi đó, cực Bắc của mặt trăng được cho là hầu như “nguội lạnh” và không có hoạt động địa chất đáng kể.

Tuy nhiên, phát hiện mới về dòng nhiệt lượng dư thừa ở khu vực này đã khiến giới nghiên cứu phải xem xét lại toàn bộ mô hình năng lượng bên trong Enceladus, mở ra hướng tiếp cận mới trong việc lý giải cách mà đại dương ngầm của mặt trăng nhỏ bé này có thể duy trì trạng thái lỏng trong thời gian dài.

Phát hiện này không chỉ giúp làm sáng tỏ cấu trúc nội tại của Enceladus mà còn củng cố niềm tin rằng những thế giới băng giá khác trong Hệ Mặt Trời, như Europa của Sao Mộc hay Titan của Sao Thổ cũng có thể sở hữu các đại dương ổn định và tiềm năng cho sự sống.