Làm sạch lớp đất bên ngoài, người công nhân hoảng hốt khi nhận ra đó là một miếng vàng có khắc một số hoa văn và dòng chữ.
Vào tháng 11/1999 tại Nhà máy gạch Tân Hoa, thành phố Tây An, tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc, một công nhân đang điều khiển máy xúc để đào đất đã phát hiện ra một vật cứng, giống như đá, bị máy xúc va trúng.
Sau khi xúc vật này lên, công nhân mới nhận ra rằng đó không phải là một tảng đá thông thường, nó có màu vàng sáng và hình dáng phẳng như một chiếc bánh. Sau khi làm sạch lớp đất bên ngoài, anh công nhân bàng hoàng khi nhận ra đó là một mảnh vàng được khắc hoa văn và chữ viết.
Người này ngay lập tức khởi động máy xúc tiếp tục đào đất, khiến cho những mảnh vàng xuất hiện ngày càng nhiều. Các mảnh vàng này có kích thước không đồng đều, từ mảnh nặng khoảng 1kg đến những mảnh chỉ nặng khoảng 2 lạng.
Tây An đã từng là một trong bốn kinh đô lớn trong lịch sử Trung Hoa, do đó việc phát hiện ra kho báu được chôn giấu ở những nơi không ngờ tới là hoàn toàn có khả năng xảy ra.
Người công nhân này sinh ra và lớn lên ở Tây An, anh ta đã từng nghe những câu chuyện về việc khai quật cổ vật, vì vậy anh tin rằng mình đã phát hiện ra một kho báu. Anh ta phấn khích hét lên, thu hút sự chú ý của những công nhân khác tại công trường. Lòng tham nổi lên, họ nhanh chóng tranh giành nhau để lấy vàng mang về nhà. Anh công nhân điều khiển xe chỉ có thể đứng ngơ ngác nhìn đám đông đào bới vàng mà không biết phản ứng ra sao.
Tin tức về việc phát hiện kho báu lan truyền nhanh chóng khắp làng, dân làng cũng kéo đến công trường để tham gia khai quật. Tuy nhiên, không có thêm điều gì được phát hiện, vì vậy họ đã báo cáo với cảnh sát. Cảnh sát đã lập tức có mặt, phong tỏa hiện trường và đánh giá rằng số vàng phát hiện có thể là cổ vật mang ý nghĩa lịch sử. Các chuyên gia khảo cổ từ Cục Di tích Văn hóa địa phương cũng đã đến công trường ngay sau đó, tiến hành thăm dò địa chất xung quanh.
Việc thu lại một lượng vàng lớn như vậy đã đặt ra một thách thức đối với cảnh sát Trung Quốc. Họ đã đi từ nhà này đến nhà khác để kêu gọi trả lại, nhưng biện pháp này không mang lại kết quả khả quan. Có những người tự nguyện giao nộp, nhưng cũng có những người không chịu thừa nhận đã lấy vàng. Một số người khác lại nhanh chóng chôn vàng ở nơi khác, làm cho cảnh sát kiểm tra nhà cũng không thể tìm thấy.
Theo quy định của pháp luật Trung Quốc, các cổ vật mang ý nghĩa lịch sử được coi là tài sản của Nhà nước Trung Quốc, việc sở hữu hoặc thu thập chúng bởi cá nhân là vi phạm pháp luật. Cảnh sát đã phải phát đi thông báo về tầm quan trọng của việc bảo vệ di tích quốc gia tại Trung Quốc, nhấn mạnh rằng bất kỳ người dân nào lưu giữ hoặc bán các cổ vật này sẽ phải chịu hậu quả nghiêm trọng. Cuối cùng, cảnh sát đã thu hồi được tổng cộng 112 miếng vàng có hình dạng giống như những chiếc bánh.
Các chuyên gia khảo cổ sau đó cũng đã phát hiện thêm một địa điểm chôn vàng tại Nhà máy gạch Tân Hoa, nơi có thêm 107 miếng vàng được tìm thấy. Điều này đã làm tăng tổng số vàng tại khu vực này lên 219 miếng, khiến cảnh sát vô cùng kinh ngạc. Con số này đã gây bất ngờ cho cả cộng đồng khảo cổ tại thời điểm đó và được ước tính có giá trị lên đến 2 tỷ NDT (tương đương khoảng 6.800 tỷ đồng).
Sau khi thực hiện nghiên cứu, các chuyên gia đã đưa ra kết luận rằng những miếng vàng này có nguồn gốc từ thời kỳ Tây Hán trong lịch sử Trung Quốc. Những ký tự được khắc trên vàng chính là tên của những người thợ làm ra chúng. Đây là một phương pháp cổ truyền đảm bảo chất lượng vàng, đã được áp dụng từ thời nhà Tần và nhà Hán, tương tự như việc ký tên ngày nay.
Độ tinh khiết của các miếng vàng có thể lên đến 97-99%, có khả năng thuộc sở hữu của hoàng gia, quý tộc hoặc từ kho bạc thời kỳ Tây Hán. Hiện tại, số lượng vàng này đang được trưng bày tại bảo tàng tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc, như một minh chứng sống động cho lịch sử của đất nước này.