Phòng vệ thương mại đang 'nóng' lên, phạm vi sản phẩm bị điều tra ngày càng đa dạng

Ngày 12/11, Bộ Công Thương đã tổ chức Hội thảo "Thúc đẩy tiềm năng xuất khẩu hàng hóa và nâng cao năng lực ứng phó với các vụ việc phòng vệ thương mại tại thị trường châu Á, châu Phi và châu Đại Dương". Bộ Công Thương cho biết, các biện pháp phòng vệ thương mại đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam đang ngày càng gia tăng, tỷ lệ thuận với sự phát triển thương mại quốc tế của nước ta.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng cho biết, Việt Nam hiện có quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư với hơn 230 quốc gia và vùng lãnh thổ. Với 19 Hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết và đang đàm phán, Việt Nam là một trong những quốc gia có độ mở kinh tế lớn nhất thế giới.

Các FTA, từ song phương như Việt Nam – Nhật Bản, Việt Nam – Hàn Quốc, đến đa phương như ASEAN và Hiệp định Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), đã tạo đà tăng trưởng cho hoạt động xuất khẩu. Nhờ đó, kim ngạch thương mại của Việt Nam không ngừng tăng, đạt kỷ lục hơn 730 tỷ USD vào cuối năm 2022 và dự kiến đạt gần 800 tỷ USD vào cuối năm 2024.

Châu Á, châu Phi và châu Đại Dương là những thị trường quan trọng của Việt Nam, với các đối tác lớn như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Indonesia, Singapore và Australia. Các sản phẩm xuất khẩu chủ lực của Việt Nam gồm điện thoại, linh kiện điện tử, máy vi tính, nông sản, sắt thép, gạch ốp lát, và nhiều sản phẩm khác.

>> Doanh nghiệp xi măng Việt Nam 'lao đao' trước thông tin Philippines khởi xướng điều tra tự vệ

Các biện pháp phòng vệ thương mại đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam đang ngày càng gia tăng. Ảnh minh họa

Tuy nhiên, cùng với sự tăng trưởng nhanh của xuất khẩu, các thị trường quốc tế cũng gia tăng biện pháp phòng vệ thương mại đối với hàng hóa của Việt Nam. Theo Cục Phòng vệ thương mại, đã có 14/25 quốc gia thuộc các khu vực trên đã tiến hành điều tra với 145/268 vụ việc phòng vệ thương mại đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Các nước điều tra nhiều nhất là Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ, Indonesia và Philippines. Trong ASEAN, Malaysia, Indonesia, Philippines và Thái Lan đã điều tra 52 vụ việc, trong khi Australia tại châu Đại Dương cũng tiến hành 19 cuộc điều tra.

Bà Trương Thùy Linh, Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương), nhận định: "Phạm vi sản phẩm bị điều tra ngày càng đa dạng, không chỉ ở các mặt hàng xuất khẩu lớn như tôm, cá tra, thép, gỗ, pin mặt trời mà còn mở rộng sang các sản phẩm có kim ngạch xuất khẩu trung bình và nhỏ như máy cắt cỏ, mật ong, đĩa giấy, ghim dập..."

Bên cạnh đó, các tiêu chuẩn trong điều tra phòng vệ thương mại ngày càng khắt khe. Các cơ quan điều tra nước ngoài đòi hỏi cao ở nhiều khía cạnh như thời hạn trả lời, yêu cầu bổ sung thông tin, và rất khó gia hạn. Kết quả kháng kiện phụ thuộc nhiều vào sự phối hợp giữa các bên liên quan, bao gồm việc cơ quan quản lý nhà nước cung cấp thông tin kịp thời, hỗ trợ doanh nghiệp và các hiệp hội ngành hàng.

Để ứng phó hiệu quả, các doanh nghiệp sản xuất cần chủ động thiết lập hệ thống quản lý truy xuất nguồn gốc minh bạch, đảm bảo đáp ứng yêu cầu của nước nhập khẩu, đồng thời lưu giữ đầy đủ sổ sách, chứng từ để chứng minh không bán phá giá khi bị điều tra. Việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu cũng là chiến lược cần thiết nhằm giảm thiểu rủi ro.

>> Áp thuế phòng vệ thương mại, ngân sách Nhà nước tăng thu 1.500 tỷ đồng mỗi năm