Đa phần các thị trường lớn ngành gạo có xu hướng tăng mua, giảm xuất khẩu, khi thời tiết không thuận lợi và xung đột địa chính trị làm gián đoạn chuỗi cung ứng.
Ngày 14/5, Báo cáo về triển vọng Thị trường gạo của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) dự báo sản lượng gạo toàn cầu trong niên vụ 2024-2025 sẽ đạt 527,6 triệu tấn, đánh dấu mức cao kỷ lục, tăng hơn 10,3 triệu tấn so với năm ngoái. Trong đó, các nước Bangladesh, Ấn Độ, Philippines và Mỹ đóng góp phần lớn mức tăng này.
Sản lượng
Trên cơ sở dữ liệu của USDA, diện tích trồng lúa của Việt Nam được ghi nhận tăng thêm 5.000 hecta, lên 7,15 triệu hecta, nhưng năng suất có sự giảm nhẹ xuống còn 6,04 tấn/hecta. Dù tăng, nhưng diện tích trồng lúa ở Việt Nam vẫn thấp hơn mức kỷ lục 7,82 triệu hecta của niên vụ 2014-2015 do tình trạng xâm nhập mặn ở đồng bằng sông Cửu Long và việc Chính phủ khuyến khích giảm độc canh cây lúa.
 |
| USDA dự báo sản lượng gạo của Việt Nam đạt 27 triệu tấn trong niên vụ này, gần như không thay đổi gì so với năm ngoái |
Trên thế giới, sản lượng gạo của Trung Quốc được dự báo tăng. Cùng với Ấn Độ, hai quốc gia này chiếm tổng cộng hơn 50% sản lượng gạo của thế giới. Dự báo trên được đưa ra với giả định thời tiết bình thường ở nhiều nước sản xuất gạo và ảnh hưởng của hiện tượng El Niňo ở Đông Nam Á giảm bớt vào đầu mùa hè năm nay.
Tiêu thụ
Theo USDA, tiêu thụ gạo toàn cầu dự kiến đạt mức cao mới là 526,4 triệu tấn trong năm nay, tăng 4,8 triệu tấn so với năm trước. Tiêu thụ gạo của Ấn Độ dự báo đạt kỷ lục 120 triệu tấn, nhờ sự đẩy mạnh các chương trình phân phối gạo trợ cấp cho người nghèo.
Ngược lại, tiêu thụ gạo của Trung Quốc được dự báo sẽ giảm năm thứ ba liên tiếp do nông dân nước này gần đây đã giảm sử dụng gạo để thay thế cho ngũ cốc khác trong thức ăn chăn nuôi. Trong khi đó, khu vực châu Phi cận Sahara, Nam Á và Trung Đông, nơi dân số đang tăng, sẽ tiếp tục là những thị trường tiêu thụ gạo tăng trưởng mạnh trong tương lai.
Thương mại
Thương mại gạo toàn cầu dự kiến đạt 53,5 triệu tấn trong năm 2024, tăng gần 0,3 triệu tấn so với một năm trước, và nhích lên 53,8 triệu tấn trong năm 2025. Brazil, Campuchia, Ấn Độ và Mỹ dự kiến mở rộng xuất khẩu vào năm 2025, trong khi Myanmar, Pakistan, Thái Lan và Việt Nam được dự đoán xuất khẩu ít gạo hơn so với niên vụ trước.
Về nhập khẩu gạo toàn cầu năm 2025, các thị trường tăng mua sẽ là Bangladesh, Trung Đông, Philippines, khu vực cận châu Phi cận Sahara, Mỹ và Việt Nam. Trái với mức tăng nhập khẩu của các thị trường này, thị trường Indonesia và Nam Mỹ đang chứng kiến mức giảm nhập khẩu gạo đáng kể từ đầu năm 2024 và sẽ tiếp tục trong 2025.
Đặc biệt, dữ liệu từ bộ Nông nghiệp Mỹ dự báo Bangladesh và Việt Nam là hai thị trường sẽ tăng nhập khẩu gạo lớn nhất trong năm 2025. Việt Nam dự kiến sẽ nhập khẩu 2,95 triệu tấn trong năm 2025 do tiếp tục mua nhiều lúa từ Campuchia để xay xát ở Việt Nam và xuất khẩu. Ngoài ra, Việt Nam cũng nhập khẩu thêm gạo lứt nâu từ Ấn Độ.
 |
| Vụ thu hoạch ở đồng bằng sông Cửu Long |
Theo USDA, Ấn Độ sẽ vẫn là nước xuất khẩu gạo lớn nhất toàn cầu trong năm 2025, với sản lượng xuất khẩu dự kiến đạt 18 triệu tấn. Con số này đánh dấu mức tăng 1,5 triệu tấn so với sản lượng xuất khẩu ước tính trong năm 2024, đưa Ấn Độ chiếm hơn 1/3 thương mại gạo toàn cầu.
Dự trữ gạo toàn cầu
Bất chấp một số biện pháp hạn chế thương mại, xuất khẩu gạo của Ấn Độ vẫn tăng nhờ sản lượng gạo tăng đáng kể và lượng dự trữ lớn.
USDA dự báo, dự trữ gạo toàn cầu tăng thêm 1,2 triệu tấn, đạt 176,1 triệu tấn trong niên vụ 2024-2025. Trung Quốc và Ấn Độ chiếm 59% và Ấn Độ chiếm 21% gạo dự trữ của thế giới.
Tại Mỹ, dự trữ gạo được dự đoán tăng 12% do tồn kho lớn và nhập khẩu cao kỷ lục. USDA đánh giá, nhìn chung, mức tồn kho ở các nước xuất khẩu gạo lớn sẽ phục hồi, mang lại triển vọng ổn định nguồn cung toàn cầu.
Theo USDA, trong tháng qua, giá giao dịch cho hầu hết các loại gạo hạt dài thông thường của Thái Lan tăng 3‒4% nhờ đồng baht mạnh lên và nhu cầu của các thị trường châu Á và châu Phi.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam cho biết nguồn cung gạo trong năm nay không dồi dào do yếu tố thời tiết không thuận lợi, đồng thời nhiều nước có xu hướng tăng nhập khẩu để dự trữ. Tuy vậy, Việt Nam vẫn có thể xuất khẩu 8,13 triệu tấn gạo trong năm nay mà vẫn đảm bảo được an ninh lương thực.
Ngoài ra, một số nước tiếp tục cấm hoặc hạn chế xuất khẩu, đồng thời chuỗi cung ứng cũng bị gián đoạn do tình hình xung đột căng thẳng tại nhiều khu vực đã khiến thị trường gạo thế giới sẽ còn biến động liên tục trong tương lai.
