Thông tư 02 áp dụng đối với các khách hàng gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh và khó khăn trong trả nợ vay phục vụ đời sống tiêu dùng. Với Thông tư 03, một trong những mục đích là để trấn an tâm lý của các trái chủ nhỏ lẻ.
Ngày 23/4/2023, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ban hành liên tiếp hai Thông tư có hiệu lực ngay điều chỉnh hoạt động kinh doanh trái phiếu doanh nghiệp của các ngân hàng (Thông tư 03) và quy định việc cơ cấu thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ cho khách hàng gặp khó khăn (Thông tư 02).
Đánh giá về hai thông tư này, Chứng khoán SSI (SSI Research) cho rằng tất cả những động thái này là nỗ lực của NHNN để gỡ rối cho các vấn đề của thị trường bất động sản (BĐS) trong khi chờ đợi việc sửa đổi khung pháp lý trong ngành BĐS thông qua việc ban hành các Luật liên quan.
Thông tư 02 áp dụng đối với các khách hàng gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh và khó khăn trong trả nợ vay phục vụ đời sống tiêu dùng. Với Thông tư 03, SSI cho rằng một trong những mục đích là để trấn an tâm lý của các trái chủ nhỏ lẻ.
Rủi ro tỷ lệ nợ xấu gia tăng sẽ được chuyển sang nửa cuối năm 2024
Về phía ngân hàng, áp lực lên cả bảng cân đối kế toán và báo cáo kết quả kinh doanh sẽ giảm bớt phần nào, do rủi ro tỷ lệ nợ xấu gia tăng sẽ được chuyển sang đến nửa cuối năm 2024, áp lực lợi nhuận cũng giảm bớt ít nhất trong năm 2023 cho đến nửa cuối năm 2024, khi con số nợ xấu sẽ phản ánh thực tế hơn tình trạng của người đi vay.
Cụ thể, các chuyên gia cho rằng tỷ lệ nợ xấu năm 2023 có thể không tăng cao như ước tính ban đầu do khách hàng gặp khó khăn có thể được ngân hàng xem xét cơ cấu thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ. Điều này cũng có lợi cho các ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu gần 3% vì sẽ có thêm phương án để giữ tỷ lệ nợ xấu dưới mức 3%.
Bên cạnh đó, các khoản vay của một số doanh nghiệp bất động sản nhất định có thể được xem xét để tái cơ cấu. Nếu các chủ đầu tư có nguồn lực tài chính và tiếp tục hoàn thành các dự án này, họ có thể có cơ hội bán nhà và tạo ra dòng tiền để trang trải các nghĩa vụ nợ. Từ đó có thể phần nào giảm bớt tình trạng thanh khoản hiện tại cho các chủ đầu tư có uy tín hơn.
Tuy nhiên, các nút thắt pháp lý trong ngành bất động sản vẫn là trở ngại chính đối với tình hình thị trường hiện tại và không thể giải quyết chỉ thông qua Thông tư 02.
 |
| Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN). Ảnh: SBV |
Ngoài ra, SSI kỳ vọng rằng một số khoản vay mua nhà cũng có thể được cân nhắc cơ cấu lại thời hạn trả nợ. Chi phí tín dụng sẽ giảm bớt ít nhất là vào năm 2023 cho đến nửa cuối năm 2024. Đến nửa cuối năm 2024, nếu người đi vay vẫn không thể thực hiện nghĩa vụ thanh toán nợ thì khoản vay của họ sẽ bị chuyển sang nhóm nợ xấu.
Tỷ lệ bao nợ xấu trong năm 2023 trên lý thuyết sẽ tăng lên, vì tổng dự phòng bao gồm cả dự phòng cho các khoản vay đã cơ cấu trong khi phần nợ xấu không bao gồm các khoản nợ cơ cấu.
Do đó, theo dự báo của các chuyên gia, các ngân hàng có thể hưởng lợi trong năm 2023 từ Thông tư 02 là những ngân hàng có tỷ lệ cho vay cao đối với chủ đầu tư BĐS, như VPBank, Techcombank, MB, TPBank, HDBank…
Thông tư 03 chủ yếu giải quyết vấn đề từ trái chủ nhỏ hoặc phân phối trái phiếu qua ngân hàng
Theo SSI, thông tư này chủ yếu nhằm giải quyết vấn đề có thể phát sinh từ các trái chủ nhỏ lẻ hoặc để giải quyết vấn đề liên quan đến việc phân phối trái phiếu qua kênh ngân hàng.
Với việc mua lại trái phiếu doanh nghiệp, các chuyên gia kỳ vọng một phần rủi ro tín dụng sẽ được quay lại bảng cân đối kế toán của các ngân hàng, sau đó có thể được giải quyết thông qua các phương án đàm phán/cơ cấu lại thời hạn theo quy định mới của Thông tư 02.
Tuy nhiên, thực tế áp dụng là rất khác nhau tùy thuộc vào khẩu vị rủi ro của từng ngân hàng. Ngoài ra, NHNN vẫn giữ nguyên tiêu chí trong Thông tư 16 là không cho phép ngân hàng mua trái phiếu với mục đích cơ cấu nợ để đảm bảo an toàn, ổn định cho toàn hệ thống.
Do đó, khó có thể trông chờ vào việc ngân hàng giải cứu thị trường trái phiếu doanh nghiệp chỉ thông qua việc cho phép họ mua lại trái phiếu đã bán trong vòng 12 tháng.
