Tàu điện 'leng keng' từ 15.000 mảnh gốm - món quà đặc biệt từ dự án metro Nhổn - ga Hà Nội
Tác phẩm công cộng "Năm giờ sáng, Hà Nội thức giấc - Il est cinq heures, Hanoï s’éveille" khắc họa tàu điện khi xưa, được làm từ 15.000 mảnh gốm.
Sáng 9/11, nhân dịp chính thức khai thác thương mại đoạn trên cao metro Nhổn - ga Hà Nội, tác phẩm công cộng "Năm giờ sáng, Hà Nội thức giấc - Il est cinq heures, Hanoï s’éveille" của nghệ sĩ Nguyễn Xuân Lam đã được Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) thông qua quỹ Métis trao tặng cho TP Hà Nội.
Tác phẩm được đặt tại ga S8 - Cầu Giấy thuộc tuyến metro Nhổn - ga Hà Nội. Tuyến metro không chỉ là một công trình giao thông công cộng hiện đại mà còn là biểu tượng của sự hòa quyện văn hóa, minh chứng cho tình hữu nghị Việt - Pháp bền chặt.
Tác phẩm hòa quyện giữa lịch sử, văn hóa và thiên nhiên, tạo nên một không gian tương tác sống động, với mong muốn nâng cao trải nghiệm giao thông công cộng và gửi gắm thông điệp bảo vệ môi trường.
Tên tác phẩm gợi nhớ đến bài hát kinh điển Il est cinq heures, Paris s’éveille (Năm giờ sáng, Paris thức giấc) của Jacques Dutronc, một ca khúc bất hủ về cuộc sống náo nhiệt buổi sáng của Paris. Cũng như Paris thức giấc lúc 5h, Hà Nội cũng bắt đầu vận hành các chuyến tàu vào lúc 5h30.
Mang cảm hứng từ thiết kế tàu điện “leng keng” tại Hà Nội đầu thế kỷ 20, tác phẩm phác họa một toa tàu đồ sộ từ hơn 15.000 mảnh gốm với chiều cao hơn 2,8m, chiều ngang hơn 3,5m đang trong trạng thái tan chảy, gợi ra những liên tưởng về hiện tượng nóng lên toàn cầu.
 |  |
 |  |
Nổi bật trên tác phẩm là một vườn động thực vật sống động trong tranh dân gian Đông Hồ, Hàng Trống, hòa quyện với cảnh quan đền Voi Phục, một trong Tứ trấn Thăng Long.
Sự giao thoa giữa tranh dân gian Việt Nam cùng kỹ thuật dệt vải lâu đời Toile de Jouy thanh lịch và tinh tế của văn hóa Pháp (một loại vải có nguồn gốc từ thế kỷ 18 thường miêu tả những khung cảnh thiên nhiên nên thơ) đã trở thành nguồn cảm hứng để nghệ sĩ Nguyễn Xuân Lam thể hiện từng nét tỉ mỉ, với kỹ thuật đan chéo đặc trưng, tạo nên sự độc đáo cho khu vườn dân gian Việt – Pháp.
Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Dương Đức Tuấn chia sẻ, trong bối cảnh toàn cầu đang phải đối mặt với nhiều thách thức môi trường, tác phẩm này không chỉ tô điểm cho không gian công cộng của TP mà còn gợi mở một thông điệp mạnh mẽ về thiên nhiên và phát triển bền vững.
Mỗi chi tiết trong tác phẩm là một lời nhắc nhở người xem về mối gắn bó mật thiết giữa đô thị và sinh thái, về những cam kết bảo vệ môi trường và phát triển xanh mà TP Hà Nội đã và đang theo đuổi. Lãnh đạo Hà Nội gửi lời cảm ơn tới Chính phủ Pháp, AFD vì món quà đầy ý nghĩa.
Tác giả Nguyễn Xuân Lam cho biết, một điểm đặc biệt và cũng là thách thức chính của dự án là anh đang du học, do đó không thể có mặt trực tiếp tại Việt Nam để chỉ đạo công việc.
Anh Lam đã làm việc mỗi ngày 12 giờ trong hơn 2,5 tháng cho các công đoạn lên ý tưởng, nghiên cứu, làm phác thảo, viết đề xuất, thực hiện bản vẽ kỹ thuật, thực hiện họa tiết khu vườn. Đội ngũ thi công cũng mất 3 tháng từ sáng tới đêm để thực hiện hóa bản vẽ, từ các khâu nặn mô hình, sau đó đổ khuôn, mài dũa, sản xuất gốm, lắp đặt tại hiện trường.
Theo anh Lam, khi nhận được lời mời thực hiện dự án, mặc dù phấn khởi nhưng anh cũng lo lắng, phải suy nghĩ rất nhiều để làm sao cân bằng được yếu tố thẩm mỹ, đảm bảo kỹ thuật, tương tác với địa lý khu vực, lịch sử và văn hóa của hai quốc gia nhưng vẫn có thể truyền tải một thông điệp khiến người xem suy ngẫm.
Ông Hervé Conan, Giám đốc AFD cho rằng tác phẩm không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật biểu trưng cho tình hữu nghị sâu sắc giữa Việt Nam và Pháp trong thế kỷ 21, mà còn khơi gợi những suy nghĩ về mối quan hệ giữa con người, đô thị với thiên nhiên.
"Với những thách thức môi trường mà chúng ta phải đối mặt, tác phẩm đặt ra câu hỏi về trách nhiệm cá nhân và những hành động thiết thực mà mỗi người cần thực hiện để hướng tới một tương lai bền vững và tươi đẹp hơn”, Giám đốc AFD nói.
