Thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam liệu đã trải qua giai đoạn khó khăn nhất?

Sau sự cố Vạn Thịnh Phát cuối năm 2022, hoạt động mua lại trái phiếu của các doanh nghiệp (DN) bất động sản diễn ra khá mạnh mẽ, nhưng đã chậm lại kể từ khi Nghị định 08 được ban hành.

Cụ thể, hoạt động mua lại trái phiếu của DN bất động sản đã giảm xuống còn 24.700 tỷ đồng trong quý 2/2023, từ mức cao nhất là 34.800 tỷ đồng trong quý 4/2022. Ngược lại, các DN bất động sản hiện đang có xu hướng lựa chọn phương án hoãn thanh toán trả lãi coupon hoặc trả nợ gốc.

Theo báo cáo từ SSI Research, các chuyên gia nhận thấy hoạt động mua lại trái phiếu ngân hàng tăng tốc trong quý 2, chủ yếu liên quan đến cơ cấu kỳ hạn nhằm phục vụ mục đích cho việc tăng vốn cấp 2 (trái phiếu có kỳ hạn dưới 5 năm sẽ có tỷ trọng ít hơn trong công thức tính CAR).

Trên thực tế, Nghị định 08/2023 về trái phiếu phát hành riêng lẻ đã tạo ra hành lang pháp lý để tổ chức phát hành có thể hoãn trái phiếu hiện tại lên đến hai năm hoặc chuyển đổi trái phiếu thành tài sản khác. Tuy nhiên Nghị định này cũng tạo ra tâm lý trì hoãn việc thanh toán trái phiếu càng lâu càng tốt từ phía nhà phát hành.

Từ đó, các chuyên gia ước tính số tiền gốc trái phiếu đã thành công thực hiện điều chỉnh hoãn nợ gốc/điều chỉnh lãi suất hoặc chuyển đổi trái phiếu lên tới 66.000 tỷ đồng. Các công ty trong tập đoàn Nova, Sovico và Vietracimex là các doanh nghiệp tích cực nhất trong việc đàm phán gia hạn nợ với nhà đầu tư trong nửa đầu năm 2023.

Do đó có thể thấy, thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam dường như đã trải qua giai đoạn khó khăn nhất, ít nhất trong ngắn hạn nhờ các động thái từ Chính phủ nhưng các giải pháp hiện tại mang tính ngắn hạn, thiên về hỗ trợ cho các tổ chức phát hành sẽ khó có thể ngay lập tức khôi phục được niềm tin của nhà đầu tư.

Trong quý 1/2023, tổng lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành tiếp tục chậm nhưng các dấu hiệu phục hồi đã bắt đầu xuất hiện trong quý 2. Quy mô trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ trong 6 tháng đầu năm 2023 là 57.300 tỷ đồng, giảm 67,8% so với cùng kỳ trong khi phát hành ra công chúng chỉ đạt 5.500 tỷ đồng, giảm 37,9% so với cùng kỳ. Trong khi các tổ chức phát hành giảm nhu cầu phát hành ra công chúng do chi phí cao hơn và thời gian phát hành tương đối lâu, xu hướng phát hành TPDN riêng lẻ mới đã bắt đầu cải thiện từ đáy của quý 4/2022.