Thứ trưởng Bộ VHTTDL: Báo cáo giải trình ICOMOS về Hồ sơ Yên Tử liên 3 tỉnh để UNESCO xét công nhận là Di sản thế giới phải ngắn gọn, thuyết phục
Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương đã đánh giá cao sự nỗ lực của các địa phương trong việc hoàn thiện Hồ sơ Yên Tử.
Báo Văn hóa đưa tin, vừa qua, tại Hà Nội đã diễn ra “Hội nghị tham gia ý kiến vào Dự thảo Báo cáo, giải trình ý kiến của Hội đồng Di tích và Di chỉ quốc tế ICOMOS về Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc.” Hội nghị nhằm lấy ý kiến đóng góp vào báo cáo giải trình với ICOMOS về Hồ sơ Yên Tử, đảm bảo súc tích và có tính thuyết phục.
Hồ sơ Yên Tử là tên gọi tắt của Hồ sơ khoa học quần thể di tích và danh thắng Yên Tử (Quảng Ninh) - Vĩnh Nghiêm (Bắc Giang) - Côn Sơn, Kiếp Bạc (Hải Dương) là đã đệ trình UNESCO. Đây là cung đường di sản có phạm vi triển khai trên địa bàn 3 tỉnh, trải dài hàng trăm km.
Hồ sơ đã được xây dựng cách đây 3 năm. Đến cuối tháng 1/2024, hồ sơ đã được đệ trình lên UNESCO để xét công nhận là Di sản thế giới. Hồi tháng 8/2024, Hội đồng Di tích và Di chỉ quốc tế (ICOMOS) - tổ chức tư vấn cho UNESCO về Di sản thế giới - đã đánh giá hồ sơ và cử đoàn chuyên gia thẩm định thực địa tại Việt Nam.
Sau thời gian khảo sát, thẩm định, ICOMOS đã đề nghị Việt Nam cung cấp thông tin bổ sung về 11 nội dung, bao gồm bản đồ các di tích thành phần, các thuộc tính của giá trị nổi bật toàn cầu, và phân tích đối sánh nhằm nêu bật lý do, quy trình lựa chọn 20 di tích thành phần trong hồ sơ để khẳng định Yên Tử là nơi khai sinh Thiền phái Trúc Lâm Việt Nam.
Ngoài ra, ICOMOS yêu cầu làm rõ lý do vạch định ranh giới vùng đệm cho 20 di tích thành phần, thông tin cụ thể hơn về đánh giá tác động môi trường và tác động đến di sản trong khu vực đề cử.
Các vấn đề như mối đe dọa chính và các biện pháp bảo tồn cũng cần được đề cập; hệ thống quản lý đang hoạt động và các tài liệu quản lý được cập nhật và phê duyệt; cách các di tích thành phần được chuẩn bị để đón lượng khách tham quan tăng thêm cũng được yêu cầu làm rõ.
ICOMOS còn đề nghị giải trình kế hoạch nghiên cứu khảo cổ trong thời gian tới, nguồn kinh phí đầu tư vào di sản, cũng như khái niệm và kế hoạch quan trắc, giám sát được đề cập trong hồ sơ.
Tại hội nghị, các chuyên gia từ Viện Bảo tồn di tích, Hội Khảo cổ học Việt Nam, Trung tâm Karst và Di sản địa chất, Viện Trần Nhân Tông, Viện Nghiên cứu Tôn giáo… đã đóng góp nhiều ý kiến quan trọng, cập nhật thông tin, hình ảnh và tư liệu lịch sử nhằm hoàn thiện hồ sơ, giải trình 11 nội dung theo yêu cầu của ICOMOS. Các chuyên gia cũng đã đưa ra những ý kiến và chứng cứ thuyết phục, làm rõ mối quan hệ giữa di sản vật thể và phi vật thể, cũng như di sản tư liệu (mộc bản, văn bia), nhằm nêu bật giá trị và tầm ảnh hưởng của Phật giáo Trúc Lâm Yên Tử đối với triều đại và xã hội thời Trần, cũng như lịch sử Việt Nam.
Từ nay đến thời điểm bảo vệ hồ sơ, 3 địa phương Quảng Ninh, Bắc Giang và Hải Dương cần thực hiện các hoạt động thể hiện rõ nỗ lực trong việc phối hợp bảo vệ và phát huy giá trị khu di sản. Đồng thời, ban chỉ đạo cũng phải lên kế hoạch phối hợp với các đơn vị chuyên môn về khảo cổ học; nghiên cứu sức tải du lịch tại di tích; kinh phí bảo tồn, tôn tạo các hạng mục, công trình bị xuống cấp; duy trì hoạt động của Ban quản lý khu di tích; thành lập hội đồng chung quản lý khu di tích.
Trước các ý kiến của chuyên gia, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương (Trưởng Ban chỉ đạo xây dựng Hồ sơ Yên Tử) đã đánh giá cao sự nỗ lực của các địa phương. Thứ trưởng đề nghị 3 địa phương có di sản tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các nhà khoa học và các đơn vị tư vấn để hoàn thành báo cáo giải trình. Đặc biệt, báo cáo cần ngắn gọn, súc tích, có tính thuyết phục, trọng tâm vào các nội dung được đề nghị giải trình, đảm bảo tiến độ thời gian mà ICOMOS đưa ra, muộn nhất vào ngày 8/11/2024.
Thứ trưởng cũng đề nghị chuẩn bị tốt nhất cho cuộc đối thoại, giải trình riêng giữa phái đoàn Việt Nam với các thành viên Hội đồng Di tích và Di chỉ quốc tế ICOMOS tại Paris (Pháp) vào ngày 25/11.
>>Việt Nam đón đoàn chuyên gia UNESCO thẩm định thực địa hồ sơ Di sản thế giới liên 3 tỉnh đầu tiên
