Việt Nam lập 'Hồ sơ Yên Tử', cung đường di sản có 32 di tích liên 3 tỉnh được UNESCO khảo sát, đánh giá

Hồ sơ Di sản liên tỉnh đầu tiên của Việt Nam

Mới đây, UBND 3 tỉnh Quảng Ninh, Hải Dương, Bắc Giang đã xin ý kiến của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc bổ sung thêm vào Hồ sơ Yên Tử. Theo đó, Bãi cọc Bạch Đằng được thêm vào Hồ sơ Yên Tử để trình Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) công nhận là Di sản Văn hóa thế giới. Cụ thể, đơn vị tư vấn đã lựa chọn 3 điểm là bãi cọc Yên Giang, bãi cọc Đồng Vạn Muối và bãi cọc Đồng Má Ngựa thuộc Khu Di tích lịch sử Bạch Đằng (thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh) để đưa vào bảng trình bày tên 32 di tích.

Hồ sơ Yên Tử là tên gọi tắt của Hồ sơ khoa học quần thể di tích và danh thắng Yên Tử (Quảng Ninh) - Vĩnh Nghiêm (Bắc Giang) - Côn Sơn, Kiếp Bạc (Hải Dương) là đã đệ trình UNESCO. Đây là Di sản có phạm vi triển khai trên địa bàn 3 tỉnh, trải dài hàng trăm km.

Theo một bài đăng trên Báo Hải Dương, Hồ Sơ Yên Tử đã được UNESCO đánh giá sơ bộ và đáp ứng được các yêu cầu về thể thức. UNESCO đã đề nghị UBND 3 tỉnh gửi tình ảnh mới nhất về di sản đề cử kèm các chi tiết cụ thể.

Giám đốc Trung tâm Di sản thế giới phản hồi rằng hiện hồ sơ đã được chuyển đến Hội đồng Di tích và Di chỉ quốc tế (ICOMOS). Đơn vị này sẽ đánh giá và sắp xếp đoàn chuyên gia thẩm định thực địa tại Việt Nam, dự kiến trong tháng 9/2024. UNESCO đề nghị 3 tỉnh cung cấp các nội dung và chuẩn bị các điều kiện để đón đoàn ICOMOS đến thẩm định.

Hiện nay, 3 tỉnh vẫn tiếp tục củng cố tư liệu phục vụ cho việc xây dựng và hoàn thiện hồ sơ, đáp ứng các tiêu chí của UNESCO. Bên cạnh đó, 3 tỉnh cũng tổ chức các cuộc hội thảo, hội nghị để xin thêm ý kiến của các chuyên gia, nhà quản lý để có thể đưa ra giá trị tiêu biểu, nổi bật của quần thể di sản.

Điểm qua di tích chính trong Hồ sơ Yên Tử

Hồ sơ Yên Tử là cách gọi tắt của Hồ sơ khoa học quần thể di tích và danh thắng Yên Tử (Quảng Ninh) - Vĩnh Nghiêm (Bắc Giang) - Côn Sơn, Kiếp Bạc (Hải Dương) đều là những điểm đến hấp dẫn, giàu giá trị văn hóa, lịch sử của Việt Nam. Cùng khám phá chi tiết những di tích này nhé:

Bãi cọc Bạch Đằng

Di tích bãi cọc Bạch Đằng thuộc Quảng Yên, Quảng Ninh, là chứng nhân cho lịch sử hào hùng của dân tộc ta. Bãi cọc Bạch Đằng gắn liền với trận đại chiến trên sông Bạch Đằng, là biểu tượng cho truyền thống yêu nước, đánh giặc ngoại xâm của quân và dân ta.

Để đến di tích này, du khách đi từ ngã tư thị xã Quảng Yên về phía Phà Rừng khoảng 2km, rẽ trái đi thêm 500m là đến bãi cọc Yên Giang - một phần của trận địa cọc Bạch Đằng lừng lẫy lịch sử. Bãi cọc Yên Giang nằm ở cửa sông Chanh, có hình chữ nhật, dài 120m, rộng 20m. Năm 1958, lần đầu tiên khai quật bãi cọc Yên Giang. Có thể thấy, cọc gỗ ở đây chủ yếu dùng gỗ lim, gỗ táu, phần cọc được đẽo nhọn dài 0,5-1m, cắm thẳng xuống sông.

Đi thêm vài km là đến bãi cọc Đồng Vạn Muối, ở cửa sông Rút. Những cọc gỗ ở đây được cắm đứng, cắm xiên, phần được vạt nhọn chỉ khoảng 25 - 30cm. Mật độ cọc ở đây rất dày, thường 40-60cm. Theo các nhà nghiên cứu, đây là nửa phía Nam của trận địa cọc Bạch Đằng.

Bãi cọc Đồng Má Ngự thuộc Nam Hòa, Quảng Yên cũng được khai quật vào năm 2010. Đây là bãi cọc nằm ở cửa sông Kênh, cách bãi cọc đồng Vạn Muối khoảng 1 km về hướng Nam.

Ba bãi bãi cọc này dã tạo thế làm thành bãi chông lớn, phức tạp, kín đáo khóa chặt đường lui của quân địch, giúp quân và dân ta đánh tan quân Nguyên – Mông năm 1288.

Yên Tử

Yên Tử là Khu Di tích lịch sử, danh thắng có diện tích gần 10 nghìn ha, gồm nhiều công trình tôn giáo như chùa, am, tháp. Khu Di tích gồm nhiều công trình trải dài như chùa Trình, chùa Suối Tắm, chùa Cẩm Thực, chùa Lân (Thiền viện Trúc Lâm), chùa Giải Oan, hòn Ngọc, tháp Tổ, chùa Hoa Yên, chùa Một Mái, am Hoa, am Dược, am Thiền Định, am Ngọa Vân, chùa Bảo Sái, chùa Vân Tiêu, tượng An Kỳ Sinh, bia Phật, chùa Đồng, thác Ngự Dội, thác Vàng, thác Bạc, cổng Trời, đường Tùng, rừng trúc, đỉnh núi Yên Tử...

Chùa Vĩnh Nghiêm

Chùa Vĩnh Nghiêm hay còn gọi là chùa Đức La, thuộc tỉnh Bắc Giang. Ngôi chùa cổ có từ thời Lý, đến thế kỷ XIII được Phật Hoàng Trần Nhân Tông tu bổ, xây dựng thành trung tâm Phật giáo của Thiền phái Trúc Lâm.

Nơi đây còn lưu giữ nhiều hiện vật cổ như tượng Phật, câu đối, tranh bia đá... Trong đó nổi bật nhất là 3.050 mộc bản được lưu giữ cẩn thận, có giá trị văn hóa, nghệ thuật, lịch sử cao. Năm 2012, mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm đã được UNESCO công nhận là Di sản Tư liệu khu vực châu Á – Thái Bình Dương thuộc chương trình Ký ức thế giới.

Côn Sơn - Kiếp Bạc

Côn Sơn - Kiếp Bạc thuộc tỉnh Hải Dương là một danh thắng. Nhiều tư liệu cho thấy di tích này có từ 7 thế kỷ trước. Điểm nổi bật của quần thể này là đền Kiếp Bạc và chùa Côn Sơn.

Đền Kiếp Bạc được vua Trần Thánh Tông cho xây dựng để tưởng nhớ công lao của Hưng Đạo Vương. Đền nằm ở hai thôn Dược Sơn và Vạn Kiếp, thuộc Chí Linh, Hải Dương. Tên của ngôi đền được ghép từ hai tên làng Dược Sơn - Vạn Kiếp, cũng là nơi Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn lập căn cứ địa, tích trữ lương thực và huấn luyện binh sĩ trong cuộc chiến chống quân xâm lược Nguyên Mông thế kỉ XIII.

Chùa Côn Sơn là công trình Phật giáo có từ thời nhà Đinh. Ngôi chùa năm dưới chân núi Côn Sơn. Sử sách nói rằng đây là nơi Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân.

>>Hang động dài 100m nơi 'đảo ngọc' của miền Bắc Việt Nam được bao quanh bởi quần thể núi đá vôi, giáp ranh vịnh di sản