Thực hư chuyện nông dân, HTX có thể vay đến 70% giá trị dự án mà không cần tài sản bảo đảm từ 1/7?

Ngày 16/6/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 156/2025/NĐ-CP, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 55/2015/NĐ-CP và Nghị định số 116/2018/NĐ-CP về chính sách tín dụng phát triển nông nghiệp, nông thôn. Trong đó, điểm mới đáng chú ý là việc bổ sung chính sách tín dụng khuyến khích nông nghiệp hữu cơ và kinh tế tuần hoàn, được kỳ vọng sẽ tháo gỡ một trong những rào cản lớn nhất hiện nay: Thiếu vốn nhưng không có tài sản bảo đảm.

Theo quy định mới tại Điều 15a được bổ sung vào Nghị định 55, từ ngày 1/7/2025, khách hàng có dự án hoặc phương án sản xuất kinh doanh nông nghiệp hữu cơ hoặc nông nghiệp tuần hoàn sẽ được tổ chức tín dụng xem xét cho vay tối đa tới 70% giá trị dự án mà không cần tài sản đảm bảo.

Đối tượng áp dụng bao gồm: Cá nhân, hộ gia đình, tổ hợp tác, hộ kinh doanh, chủ trang trại, HTX và liên hiệp HTX. Đây là lần đầu tiên một cơ chế tín dụng đặc thù và cởi mở như vậy được áp dụng riêng cho lĩnh vực nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn, vốn được coi là hướng đi tất yếu để phát triển nông nghiệp bền vững, nhưng lâu nay vẫn chật vật vì thiếu nguồn lực tài chính.

Ngoài chính sách ưu tiên cho nông nghiệp hữu cơ và tuần hoàn, Nghị định 156 còn mở rộng hạn mức vay không có tài sản bảo đảm cho nhiều nhóm đối tượng sản xuất nông nghiệp: Tối đa 300 triệu đồng đối với cá nhân, hộ gia đình; Tối đa 500 triệu đồng đối với tổ hợp tác, hộ kinh doanh; Tối đa 3 tỷ đồng đối với chủ trang trại; Tối đa 5 tỷ đồng đối với HTX, liên hiệp HTX.

Đây là mức nâng đáng kể so với trước đây, thể hiện nỗ lực rõ rệt của Chính phủ trong việc tăng quyền tiếp cận tín dụng cho khu vực sản xuất nhỏ và vừa trong nông thôn.

Nghị định mới cũng nâng hạn mức vay không thế chấp cho hộ kinh doanh, hợp tác xã và chủ trang trại lên đến 5 tỷ đồng.

>>> Xuất hiện ngân hàng tung gói tín dụng ưu đãi chưa từng có cho doanh nghiệp, lãi suất chỉ từ 1,2%/năm

Đáng chú ý, không chỉ mở rộng tiếp cận vốn, Nghị định 156 còn quy định về cơ chế xử lý rủi ro và hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn. Các khoản vay bị ảnh hưởng bởi nguyên nhân khách quan, bất khả kháng sẽ được xử lý như trường hợp liên kết theo chuỗi giá trị, tạo điều kiện để người vay không bị rơi vào nhóm nợ xấu, mất quyền tiếp cận vốn.

Tổ chức tín dụng cũng được phép giữ nguyên nhóm nợ đối với những khoản nợ đã cơ cấu lại thời hạn trả, và có thể xem xét cho vay mới nếu dự án, phương án sản xuất khả thi và khách hàng có khả năng trả nợ.

Rõ ràng, trong bối cảnh Việt Nam đang thúc đẩy chuyển đổi mô hình nông nghiệp theo hướng xanh, tuần hoàn, phát thải thấp, thì chính sách tín dụng mới được đánh giá là đòn bẩy thiết thực để hiện thực hóa mục tiêu này.

Ghi nhận thực tế tại nhiều địa phương như Quảng Ninh, Lâm Đồng, Đồng Tháp..., các mô hình trồng rau hữu cơ, nuôi gà thảo dược, trồng cây ăn trái,... theo hướng tuần hoàn khép kín đã bắt đầu mang lại hiệu quả kinh tế và môi trường. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất vẫn là vốn và thiếu niềm tin từ phía ngân hàng.

Với Nghị định 156, niềm tin đó đã có cơ sở pháp lý rõ ràng hơn. Trước đây, dù sản xuất sạch, có đầu ra ổn định, nhưng nhiều nông dân, HTX vẫn khó tiếp cận vốn vì không có tài sản thế chấp. Nay, chỉ cần có dự án khả thi, phương án rõ ràng, đáp ứng đúng quy định, họ có thể vay tới hàng tỷ đồng.

Đây là thời điểm để các chủ thể làm nông nghiệp hữu cơ và tuần hoàn chuyển từ sản xuất nhỏ lẻ sang quy mô lớn hơn, chuyên nghiệp hơn, góp phần tạo chuỗi giá trị bền vững.

Theo các chuyên gia, đây là một chính sách mang tính mở khóa tín dụng nông nghiệp, vốn bị nghẽn lâu nay do yêu cầu tài sản bảo đảm. Việc Nhà nước chấp nhận cấp vốn cho nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn theo giá trị dự án là bước ngoặt rất lớn, cho thấy tư duy quản lý đã thay đổi, từ chỗ e dè rủi ro sang chủ động chia sẻ rủi ro với người nông dân.

Tuy nhiên, việc giải ngân được hay không vẫn sẽ phụ thuộc lớn vào khả năng xây dựng phương án sản xuất khả thi, minh bạch, rõ dòng tiền, và nhất là năng lực tổ chức của nông dân hoặc HTX.

Bên cạnh đó, dù chính sách đã mở, nhưng điểm nghẽn lớn vẫn là khâu triển khai tại các ngân hàng thương mại. Thực tế cho thấy, nhiều cán bộ tín dụng vẫn ngần ngại phê duyệt các dự án nông nghiệp không có tài sản bảo đảm, do sợ rủi ro cá nhân.

Trước đó, tại hội thảo về tín dụng xanh, ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, cũng nhấn mạnh: “Cần có cơ chế đánh giá tín dụng phù hợp với đặc thù nông nghiệp hữu cơ và tuần hoàn, chứ không thể áp công thức vay vốn kiểu công nghiệp. Đồng thời, nên có quỹ bảo lãnh tín dụng riêng cho nông nghiệp xanh, để ngân hàng mạnh dạn cho vay hơn".

Nghị định 156/2025/NĐ-CP là bước đột phá đáng hoan nghênh, thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong chuyển đổi mô hình sản xuất nông nghiệp theo hướng bền vững, xanh và có trách nhiệm. Tuy nhiên, để chính sách không nằm trên giấy, cần sự vào cuộc đồng bộ của ngành ngân hàng, chính quyền địa phương và cả hệ thống khuyến nông, tư vấn tài chính nông thôn.

Bài toán lớn không chỉ là “có được vay không?”, mà là “làm thế nào để vay và dùng hiệu quả nhất số vốn đó?”. Khi nông dân và HTX tự tin, chuyên nghiệp, và được hỗ trợ đúng lúc, nông nghiệp hữu cơ và tuần hoàn sẽ không còn là con đường gian nan, mà là tương lai gần.

>>> Trúng thầu 50 tỷ nhưng 'đứng hình' vì không vay được vốn: Doanh nghiệp nhỏ nói gì?