Toàn bộ quy trình thu hồi đất vi phạm pháp luật năm 2025, người dân cần đặc biệt lưu ý

Theo Báo Lao Động, Chính phủ mới đây ban hành Nghị định 151/2025/NĐ-CP quy định về phân định thẩm quyền quản lý đất đai giữa chính quyền địa phương hai cấp.

Đáng chú ý, Phụ lục I của Nghị định này nêu rõ trình tự thu hồi đất trong các trường hợp vi phạm pháp luật về đất đai, theo Điều 81 Luật Đất đai.

Cụ thể, khi phát hiện hành vi vi phạm, cơ quan hoặc cá nhân có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính sẽ gửi kiến nghị, hoặc cơ quan thanh tra, kiểm tra có thẩm quyền sẽ gửi kết luận thanh tra, kiểm tra đến Chủ tịch UBND cấp tỉnh hoặc cấp xã - tùy theo thẩm quyền và vị trí thửa đất.

Trong vòng 15 ngày kể từ khi nhận được kiến nghị hoặc kết luận, cơ quan quản lý đất đai cùng cấp có trách nhiệm lập hồ sơ thu hồi đất, trình Chủ tịch UBND cấp tỉnh/xã xem xét.

Tiếp đó, trong thời hạn 5 ngày kể từ khi nhận hồ sơ, Chủ tịch UBND cấp có thẩm quyền sẽ ban hành thông báo thu hồi đất gửi đến người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất và các bên có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan (nếu có).

Sau khi kết thúc thời hạn thông báo thu hồi đất, trong vòng 10 ngày, Chủ tịch UBND cấp tỉnh hoặc xã sẽ ban hành quyết định thu hồi đất và chỉ đạo tổ chức thực hiện. Trường hợp người sử dụng đất không chấp hành, sẽ bị cưỡng chế thi hành theo quy định.

Ngoài ra, Phụ lục I cũng quy định cụ thể trình tự thu hồi đất đối với các trường hợp thuộc khoản 1 Điều 48 Luật Đất đai.

>> Tỉnh sở hữu thành phố cổ thứ hai Việt Nam sẽ có thêm cảng thuỷ nội địa gần 3.500 tỷ

Cụ thể, trong vòng 15 ngày kể từ khi cơ quan quản lý đất đai cấp xã phát hiện các trường hợp người sử dụng đất là người dân tộc thiểu số đã qua đời mà không có người thừa kế thuộc diện được quy định tại khoản 2 Điều 16 Luật Đất đai; hoặc người sử dụng đất đã chuyển khỏi địa phương, không còn nhu cầu sử dụng đất và không thực hiện chuyển nhượng, tặng cho cho người thuộc hàng thừa kế hợp pháp - thì cơ quan này phải lập hồ sơ thu hồi đất trình Chủ tịch UBND cấp xã xem xét.

Trong thời hạn 3 ngày kể từ khi nhận hồ sơ, Chủ tịch UBND cấp xã sẽ ban hành quyết định thu hồi đất theo đúng trình tự, thủ tục quy định.

Nếu bị thu hồi, đất vi phạm phạm pháp luật có được bồi thường không?

Căn cứ theo quy định tại Điều 101 Luật Đất đai 2024, có một số trường hợp khi Nhà nước thu hồi đất thì người sử dụng đất sẽ không được bồi thường về đất.

Cụ thể, đất được Nhà nước giao không thu tiền sử dụng đất, trừ trường hợp đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân vẫn được xem xét bồi thường.

Đất được Nhà nước giao cho tổ chức có thu tiền sử dụng đất nhưng được miễn tiền sử dụng đất.

Đất được Nhà nước cho thuê theo hình thức trả tiền thuê đất hằng năm.

Đất thuê trả tiền một lần cho cả thời gian thuê nhưng được miễn tiền thuê đất, trừ trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất phi nông nghiệp không phải là đất ở, nếu đáp ứng điều kiện bồi thường thì vẫn được bồi thường.

Đất thuộc quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích do UBND cấp xã cho thuê.

Đất nhận khoán để sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối.

Phần diện tích đất nông nghiệp vượt hạn mức được giao.

Đất thuộc diện do cơ quan, tổ chức Nhà nước quản lý.

Đất bị thu hồi trong các trường hợp: vi phạm pháp luật về đất đai, chấm dứt việc sử dụng đất theo quy định pháp luật, hoặc người sử dụng đất tự nguyện trả lại đất do không còn nhu cầu sử dụng.

Các trường hợp không đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất, theo quy định của Luật Đất đai 2024.

Tuy nhiên, riêng đối với đất nông nghiệp đã sử dụng trước ngày 1/7/2004 mà người sử dụng là hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp, nếu không đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận thì việc bồi thường sẽ do Chính phủ quy định cụ thể.

Từ các căn cứ trên, có thể khẳng định: trường hợp đất bị thu hồi do vi phạm pháp luật về đất đai thì sẽ không được bồi thường về đất.