Hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát của bà Trương Mỹ Lan gồm cả nghìn doanh nghiệp, được kết luận đã chiếm đoạt hàng trăm nghìn tỷ đồng qua tín dụng với Ngân hàng SCB và qua việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp.
Hệ sinh thái 'khủng' của Vạn Thịnh Phát
Bà Trương Mỹ Lan (1956) thành lập Công ty TNHH Vạn Thịnh Phát từ năm 1992, ban đầu hoạt động trong lĩnh vực thương mại và kinh doanh nhà hàng - khách sạn. Sau này, công ty mở rộng thành Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản với nhiều nhà hàng, khách sạn, cao ốc văn phòng và cao ốc căn hộ.
Sau nhiều năm, bà Trương Mỹ Lan đã tạo nên một "hệ sinh thái" Vạn Thịnh Phát với loạt công ty con, tiêu biểu như: CTCP Vạn Thịnh Phát, CTCP Đầu tư An Đông, CTCP Đầu tư Time Square, Công ty Tập đoàn Sài Gòn Peninsula,...
Đây là nhóm công ty chuyên liên kết đầu tư bất động sản. Ngay từ những ngày đầu thành lập (năm 2007), các doanh nghiệp này được cho là có liên quan đến nhóm cổ đông của Ngân hàng Sài Gòn (SCB) và Tập đoàn VIPD.
Đặc điểm chung của nhóm này là có vốn điều lệ đăng ký “siêu khủng”, đều trên dưới 10.000 tỷ đồng.
Vạn Thịnh Phát có hai công trình lớn là Khách sạn Thương mại An Đông - Windsor Plaza Hotel, cao ốc căn hộ cao cấp Sherwood Residence.
Tại TP.HCM, bà Trương Mỹ Lan được mệnh danh là "bà trùm" của những dự án bất động sản "khủng" nằm tại nhiều vị trí đắc địa bậc nhất Sài Gòn như Times Square, VTP Office Building, khách sạn Duxton, Union Square...
Bên cạnh đó, Vạn Thịnh Phát còn sở hữu hàng loạt siêu dự án khác như: Khu dân cư Bonville Land, Khu dân cư cao cấp Sterling Residence, Khu căn hộ cao cấp Lambert Residence, Thuận Kiều Plaza; nhà hàng cà phê Central Nguyễn Huệ, nhà hàng Hữu Nghị và nhà hàng Đức Bảo, đều nằm ở trung tâm Quận 1, TP.HCM.
Trong một thời gian dài, Vạn Thịnh Phát được xếp vào hàng những công ty gia đình lớn và bí ẩn nhất Việt Nam. Tin tức về lãnh đạo doanh nghiệp này rất ít và gần như không tiếp xúc với truyền thông.
Thông tin về Vạn Thịnh Phát được biết đến nhiều hơn sau đám cưới giữa Trương Huệ Vân - doanh nhân thế hệ thứ tư của Trương gia tộc - với ca sĩ, nhạc sĩ Thanh Bùi hồi cuối năm 2013.
Trong năm 2022, Vạn Thịnh Phát được nhắc tên nhiều trên báo chí với vai trò có liên quan đến 2 công ty trúng đấu giá đất ở Thủ Thiêm.
Cụ thể là CTCP Sheen Mega trúng đấu giá lô 3-8 với mức giá 4.000 tỷ đồng và CTCP Dream Republic mua lô 3-5 với giá 3.820 tỷ đồng. Tuy nhiên, hai công ty này cũng "nối gót" Tân Hoàng Minh bỏ cọc sau khi trúng đấu giá đất Thủ Thiêm.
Nổi bật nhất trong hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát là nhóm các định chế tài chính, gồm Ngân hàng SCB, Công ty Chứng khoán Tân Việt, CTCP Đầu tư tài chính Việt Vĩnh Phú. Ngân hàng SCB được xem là tổ chức chính cấp vốn cho các doanh nghiệp trong hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát.
Bà Trương Mỹ Lan thường xuyên nắm giữ 80-90% cổ phần Ngân hàng SCB qua việc nhờ người đứng tên sở hữu cổ phần và có tiếng nói quyết định tại ngân hàng có quy mô tài sản lên tới hơn nửa triệu tỷ đồng này.
Bà Trương Mỹ Lan và hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát rút tiền của SCB thông qua các doanh nghiệp bất động sản, nhà hàng, khách sạn; thông qua các công ty ma, dự án ma với các tài sản chưa đủ điều kiện pháp lý, tài sản bị nâng khống giá trị...
Bên cạnh đó, bà Trương Mỹ Lan còn có mạng lưới nhiều công ty vỏ bọc tại các vùng lãnh thổ, quốc gia “thiên đường thuế”.
Theo kết luận điều tra của Cơ quan điều tra Bộ Công an, quá trình hoạt động, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát đã xây dựng hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát với hơn 1.000 doanh nghiệp gồm các công ty con, công ty thành viên trong và ngoài nước, với hàng trăm cá nhân được thuê đứng tên đại diện pháp luật hoặc là người có quan hệ họ hàng, cán bộ, công nhân viên.
Hàng loạt bê bối
Trong thập kỷ qua, Vạn Thịnh Phát được xem là một trong những tập đoàn hàng đầu ở Việt Nam trong lĩnh vực đầu tư kinh doanh bất động sản, có tiềm lực tài chính được cho là rất mạnh, thường xuyên có mặt ở những dự án rất lớn và các thương vụ thâu tóm đình đám.
Ngoài tiếng tăm trong kinh doanh, nữ doanh nhân này không ít lần bị nhắc tên trong các vụ bê bối.
Năm 2014, bà Trương Mỹ Lan được ông Dương Chí Dũng nêu tên tại phiên tòa xét xử ông Dương Tự Trọng, liên quan tới một lãnh đạo cấp cao Bộ Công an.
Năm 2016, báo chí cũng nhắc nhiều đến tên bà Lan vì một số nhân vật trong "Hồ sơ Panama" có tên giống với tên vợ chồng bà. "Hồ sơ Panama" là vụ rò rỉ tài liệu lớn nhất trong lịch sử thế giới, tiết lộ cách thức những người giàu có và quyền lực chuyển tiền ra nước ngoài từ năm 1977 cho tới cuối tháng 12/2015.
Năm 2017, cái tên Trương Mỹ Lan tiếp tục gây xôn xao với thông tin bà cùng 9 thành viên khác trong gia đình nộp hồ sơ xin thôi quốc tịch Việt Nam. Sau đó, bà cùng người thân đều rút hồ sơ và được trả lại.
Bà cũng từng là bị đơn trong một vụ kiện đòi nợ của một Việt kiều Hong Kong.
Trong năm 2022, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát bị Thanh tra Chính phủ nêu tên có sai phạm trong các dự án chuyển đổi nhà, đất tại TP.HCM.
Hồi tháng 10/2022, nữ doanh nhân Trương Mỹ Lan - Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát - bị Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố, bắt tạm giam để điều tra về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Kết quả điều tra ban đầu xác định các bị can đã có hành vi gian dối trong việc phát hành, mua bán trái phiếu trái luật để chiếm đoạt hàng nghìn tỷ đồng của người dân trong hai năm 2018-2019
Trong khoảng thời gian này, một số công ty trong hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát như CTCP Thiết kế và trang trí nội thất Norah và CTCP Tập đoàn đầu tư An Đông (chủ đầu tư của Khách sạn Thương mại An Đông) đã huy động trái phiếu trị giá hàng chục nghìn tỷ đồng (tương đương cả tỷ USD) một cách âm thầm lặng lẽ. Nhiều trái phiếu được tư vấn phát hành bởi CTCP Chứng khoán Tân Việt (TVSI), được bảo lãnh thanh toán bởi Ngân hàng SCB. Một số không có bảo lãnh, không có tài sản đảm bảo.
Nhiều doanh nghiệp trong hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát có người Hoa đứng đầu/từng đứng đầu như Norah, Đầu tư Sài Gòn Pearl...
Vạn Thịnh Phát cũng được cho là liên quan tới nhóm cổ đông bí ẩn gốc Hoa có hoạt động thâu tóm đất vàng tại TP.HCM, như trường hợp 6.000m2 tại 2-4-6 Hai Bà Trưng (Quận 1, TP.HCM) sau khi bị lộ ra từ một báo cáo của Kiểm toán Nhà nước liên quan đến quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước năm 2016 của Sabeco.
Ngày 17/11, bà Lan bị Cơ quan Cảnh sát điều tra (Bộ Công an) đề nghị truy tố về ba tội: Đưa hối lộ, Vi phạm quy định về hoạt động của ngân hàng và Tham ô tài sản. Bà Lan bị cáo buộc chi phối hoạt động của Ngân hàng SCB để chiếm đoạt 304.096 tỷ đồng - khoảng 12,4 tỷ USD.
