TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Việt Nam có thể kiến tạo siêu đô thị biển GDP 1.000 tỷ USD vào 2050

Tại Hội thảo “Tiến biển bằng siêu đô thị ESG++: Chiến lược đầu tư bền vững” sáng 28/11, TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, phân tích: Tài nguyên biển không chỉ là cá, tôm mà còn năng lượng, không gian sống, logistics, đây là khoảng không gian siêu lớn mà cơ hội vẫn còn rất dồi dào.

Nhìn ra thế giới, các quốc gia đã đi trước Việt Nam đều cho thấy quy luật phát triển rõ ràng: Khi đất liền không còn dư địa, biển trở thành không gian tăng trưởng chiến lược.

Ông Dũng dẫn chứng, Singapore với Marina Bay và Waterfront đóng góp hơn 15% GDP, trở thành trung tâm logistics và tài chính hàng đầu châu Á; Hàn Quốc phát triển tam giác Busan – Incheon – Seoul, trong đó Busan là cảng trung chuyển lớn thứ 6 thế giới, Songdo là trung tâm tài chính, công nghệ, đô thị thông minh. Bộ ba này đóng góp hơn 50% GDP quốc gia.

Nhật Bản với Vịnh Tokyo, quy mô 37 triệu dân, đóng góp trên 30% GDP; Dubai lấn biển để xây dựng Palm Island, khai thác hiệu quả các ngành kinh tế gắn với biển, đóng góp gần 40% GDP.

"Những ví dụ này minh chứng rằng siêu đô thị biển là con đường tất yếu nếu muốn tạo sự khác biệt và tăng trưởng bền vững", vị chuyên gia nhận định.

Trong khi đó, Việt Nam sở hữu 3.260 km bờ biển – một tài sản địa chính trị – địa kinh tế mà ít quốc gia nào có được. Và Cần Giờ, theo ông Dũng, là “cửa ngõ vàng” để Việt Nam triển khai phiên bản của các mô hình lấn biển thành công trên thế giới.

“Cần Giờ là biểu tượng vươn lên của TP.HCM trong kỷ nguyên mới, là nơi gửi gắm khát vọng của cả đất nước,” ông nhấn mạnh.

Vành đai biển phía Nam Việt Nam đang hội tụ các yếu tố lý tưởng để hình thành siêu đô thị biển chuẩn quốc tế: Vị trí địa kinh tế chiến lược: Kết nối trực tiếp với trục hàng hải quốc tế, gần thị trường gần 700 triệu dân ASEAN; Cảng Cái Mép – Thị Vải: Một trong 10 cảng hiệu suất cao nhất thế giới, có thể đón tàu mẹ đi thẳng Mỹ – châu Âu; Tam giác phát triển: Bình Dương (cũ) là trung tâm công nghiệp công nghệ cao, TP.HCM là trung tâm tài chính – dịch vụ quốc gia, Cần Giờ là cửa biển chiến lược, sở hữu rừng ngập mặn UNESCO công nhận.

“Khi kết hợp các lợi thế này trong một kiến trúc phát triển thống nhất, Việt Nam hoàn toàn có thể kiến tạo siêu đô thị biển với GDP vùng từ 700–1.000 tỷ USD vào năm 2050, trở thành “cực tăng trưởng thế kỷ” tương tác mạnh mẽ với Singapore, Seoul, Tokyo”, TS Dũng cho hay.

Theo ông Dũng, Cần Giờ phải được nhìn nhận như một động lực tăng trưởng của thế kỷ XXI. Để lan tỏa được giá trị, Cần Giờ buộc phải tạo ra khác biệt, đẳng cấp, và ESG++ không chỉ là tiêu chuẩn phát triển mà còn là “chứng chỉ niềm tin” cho các nhà đầu tư toàn cầu.

4 đột phá quyết định

Để lộ trình hình thành siêu đô thị biển TP.HCM - Đông Nam Bộ trở thành hiện thực, Việt Nam phải tạo ra 4 đột phá mang tính nền tảng.

Trước hết là đột phá thể chế, với yêu cầu xây dựng khung pháp lý vượt trội, đủ khả năng tháo bỏ những rào cản của hệ thống pháp luật hiện hành vốn được thiết kế cho mô hình đô thị truyền thống. Một đạo luật mới cùng cơ chế điều phối vùng mạnh sẽ là tiền đề để triển khai các mô hình quản trị hiện đại, ra quyết định nhanh và tạo không gian thử nghiệm thể chế (sandbox) cho các lĩnh vực biển, tài chính, logistics và công nghệ.

Thứ hai,là đột phá hạ tầng, bởi siêu đô thị biển chỉ có thể vận hành khi có hệ thống kết nối liên vùng đồng bộ. Những công trình như cầu Cần Giờ, tuyến ven biển Cần Giờ - Vũng Tàu - Cái Mép - Thị Vải, các tuyến metro cao tốc, mạng lưới giao thông thủy và hệ thống cảng thông minh đóng vai trò xương sống, gắn kết biển, đô thị, cảng, công nghiệp thành một thể thống nhất.

Đột phá thứ ba là tài chính, đòi hỏi Việt Nam phải huy động được dòng vốn xanh, vốn quốc tế và nguồn lực tư nhân thông qua các mô hình PPP linh hoạt, cơ chế trái phiếu biển - trái phiếu xanh và các công cụ tài chính đổi mới. Không có nguồn lực tài chính dồi dào, nhất là từ các định chế quốc tế như ADB, WB, IFC, AIIB hay các quỹ khí hậu, siêu đô thị biển khó có thể đạt quy mô và tốc độ như kỳ vọng.

Cuối cùng,đột phá công nghệ chính là linh hồn của mô hình phát triển mới. Siêu đô thị biển của Việt Nam phải được vận hành bằng công nghệ từ Digital Twin giúp mô phỏng và quản trị đô thị theo thời gian thực, đến AI tối ưu giao thông - năng lượng - cấp thoát nước, và các công nghệ như cảm biến biển, cảng thông minh, logistics 4.0 hay giao thông tự hành. Khi công nghệ trở thành năng lực vận hành cốt lõi, siêu đô thị biển sẽ đạt được khả năng chống chịu cao, phát triển xanh và hiệu suất kinh tế vượt trội.