Từ chối Pháp, dự án mở rộng đường cao tốc được trao cho nhà thầu Trung Quốc, vốn đầu tư dự kiến 39.000 tỷ đồng
Tuyến cao tốc sau khi hoàn thành sẽ nâng cấp hành lang vận tải huyết mạch nối cảng Mombasa với miền Tây Kenya và các quốc gia không giáp biển như Uganda, đi qua thủ đô Nairobi.
Kenya cùng hai doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc đã khởi công dự án mở rộng tuyến cao tốc trị giá 1,5 tỷ USD (hơn 39.000 tỷ đồng) mới đây, đánh dấu sự trở lại của Bắc Kinh trong lĩnh vực đầu tư hạ tầng lớn tại nền kinh tế Đông Phi sau nhiều năm gián đoạn.
Dự án gồm hai giai đoạn, được thực hiện theo mô hình hợp tác công – tư (PPP), với nguồn vốn được huy động từ cả vốn vay và vốn góp. Cách làm này ngày càng phổ biến, do nhiều quốc gia lo ngại mô hình vay vốn truyền thống từ Trung Quốc có thể làm tăng gánh nặng nợ công.
Tổng thống William Ruto cho rằng Kenya lựa chọn mô hình PPP vì nếu sử dụng ngân sách nhà nước thì tiến độ sẽ rất chậm, trong khi việc vay thêm nợ không phù hợp do dư địa tài khóa hạn chế.
Phát biểu tại lễ khởi công trước đông đảo người dân, Tổng thống Ruto sau đó phát lệnh đưa các thiết bị thi công như máy ủi, máy xúc và xe tải hạng nặng vào hoạt động.
Tuyến cao tốc sau khi hoàn thành sẽ nâng cấp hành lang vận tải huyết mạch nối cảng Mombasa với miền Tây Kenya và các quốc gia không giáp biển như Uganda, đi qua thủ đô Nairobi.
Sau giai đoạn rót hàng tỷ USD vào đầu tư hạ tầng tại châu Phi, Trung Quốc đã giảm cho vay từ khoảng năm 2019 do lo ngại về khả năng trả nợ của các nước, trong đó có Kenya.
Tuy nhiên, tại Hội nghị thượng đỉnh với các lãnh đạo châu Phi năm ngoái, Bắc Kinh cam kết cung cấp 50 tỷ USD tín dụng và đầu tư trong vòng ba năm, thể hiện bước chuyển trong chiến lược tại lục địa này.
Trước đó, Kenya đã hủy thỏa thuận với liên danh do tập đoàn Pháp Vinci SA dẫn đầu để thực hiện dự án cao tốc và ký kết hợp tác mới với phía Trung Quốc trong chuyến thăm chính thức của Tổng thống Ruto tới Bắc Kinh hồi tháng 4.
Theo Cơ quan Quản lý đường cao tốc Kenya (KENHA), giai đoạn một của dự án có chi phí 863 triệu USD, do China Road and Bridge Corporation phối hợp cùng quỹ hưu trí quốc gia NSSF thực hiện, mở rộng 139 km đường từ một làn thành cao tốc bốn đến sáu làn.
Giai đoạn hai do Shandong Hi-Speed Road and Bridge International – công ty con của tập đoàn Shandong Hi-Speed Group đảm nhiệm, nâng cấp 94 km tuyến đường thành sáu làn với vốn đầu tư 678,56 triệu USD. Tổng mức đầu tư đã bao gồm chi phí tài chính.
Các hợp đồng cho hai phân đoạn dự án áp dụng cơ cấu 75% nợ và 25% vốn góp, trong đó NSSF đóng góp 45% phần vốn ở giai đoạn tham gia. Theo quan chức Bộ Tài chính Kenya Kefa Seda, khoản vay có thể được huy động từ các ngân hàng thương mại Trung Quốc và các cơ quan nhà nước như Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc.
Thời hạn hoàn thành thi công là cuối năm 2027, sau đó doanh nghiệp được quyền thu phí trong vòng 28 năm để hoàn vốn và tạo lợi nhuận.
