Từ metro Nhổn - Ga Hà Nội đến tuyến đường sắt cao tốc 70 tỷ USD: Những nỗ lực để quá khứ không lặp lại

Metro Nhổn - Ga Hà Nội

Ngày 8/8, tuyến đường sắt trên cao Nhổn - Cầu Giấy chính thức khai trương, đánh dấu sự kết thúc của một hành trình dài chờ đợi hàng thập kỷ của người dân Hà Nội và cả nước.

Khởi công vào tháng 9/2010 với mục tiêu hoàn thành vào năm 2015, nhưng sau 14 năm đầy gian nan, dự án Metro Nhổn-Ga Hà Nội đã chứng kiến sự trì trệ đáng kể. Đây là dự án đường sắt đô thị đội vốn cao nhất tại Hà Nội, chứng minh sự tăng trưởng khủng khiếp về chi phí. Từ mức đầu tư ban đầu là 18.408 tỷ đồng, chủ yếu từ vốn vay ODA của Chính phủ Pháp, tổng mức đầu tư đã vọt lên trên 30.000 tỷ đồng, tương đương với việc đội vốn gần 63%.

Theo Thanh tra TP Hà Nội, một trong những yếu tố chính dẫn đến sự chậm trễ này là việc triển khai nhiệm vụ của các quận như Cầu Giấy, Bắc Từ Liêm, Ba Đình, Đống Đa và Hoàn Kiếm còn quá chậm chạp. Mặc dù các quận đã bắt đầu thu hồi đất từ năm 2012-2013, nhưng đến năm 2019-2022 mới hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng, quá muộn so với yêu cầu của UBND Hà Nội là phải hoàn thành trước tháng 6/2015.

Ngoài ra, việc chậm giải phóng mặt bằng còn bị ảnh hưởng bởi công tác di dời hạ tầng kỹ thuật và sự yếu kém trong năng lực thực hiện dự án của chủ đầu tư, cũng như sự phối hợp không hiệu quả giữa các bên liên quan. Những yếu tố khách quan như dịch bệnh Covid-19 và sự thay đổi trong chính sách bồi thường cũng góp phần làm phức tạp thêm tình hình.

Đường sắt tốc độ cao 70 tỷ USD

Tuyến đường sắt tốc độ cao kết nối hai đầu đất nước không chỉ mở ra những cơ hội vàng cho phát triển kinh tế, mà còn góp phần tiết kiệm thời gian và chi phí đi lại. Đây là động lực mạnh mẽ để nâng cao vị thế cạnh tranh của Việt Nam trong cuộc đua hội nhập quốc tế.

Với mục tiêu hoàn thành chiều dài khoảng 1.541km, xuyên qua 20 tỉnh thành, dự án kỳ vọng hoàn tất vào năm 2035 sau khoảng 10 năm thi công. Để thực hiện hóa mục tiêu này, Thủ tướng cùng các bộ, ngành đã nghiên cứu kỹ lưỡng để dự án đạt hiệu quả tốt nhất và đặc biệt, thực hiện đúng tiến độ.

Ảnh minh họa - Nguồn: Internet

Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh rằng dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam được xây dựng trên nền tảng vững chắc về chính trị (theo Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị) và pháp lý (theo Nghị quyết số 103 của Quốc hội). Đặc biệt, dự án có cơ sở thực tiễn mạnh mẽ với nhu cầu vận tải hành khách lớn, đồng thời giảm chi phí logistics vốn cao so với thế giới, từ đó cải thiện sức cạnh tranh của hàng hóa và dịch vụ.

Về mặt đầu tư, Thủ tướng chỉ đạo phải nghiên cứu kỹ lưỡng so với các dự án tương tự ở nước ngoài, tính đến yếu tố địa hình và địa chất của Việt Nam. Đồng thời, phải đánh giá khả năng thu hồi vốn và hiệu quả tổng hợp của dự án từ nhiều góc độ: kinh tế - xã hội, tài chính, vận tải, logistics và các yếu tố trực tiếp cũng như gián tiếp.

Dự án cần áp dụng phương án quản lý hiện đại, thông minh và số hóa, bao gồm cả quản lý vận tải và kết cấu hạ tầng. Đào tạo nguồn nhân lực và chuyển giao công nghệ cũng là ưu tiên hàng đầu để phát triển ngành công nghiệp đường sắt.

Vào tháng 11 năm 2023, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 103 về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024, trong đó nhấn mạnh yêu cầu cấp bách về việc hoàn thiện Đề án dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam. Quốc hội kêu gọi nỗ lực tối đa để phê duyệt chủ trương đầu tư cho dự án quan trọng này càng sớm càng tốt trong năm 2024.

Để đảm bảo dự án đường sắt tốc độ cao đạt hiệu quả tối ưu và tuân thủ đúng tiến độ, Chính phủ cùng các bộ, ngành đang dốc toàn lực nghiên cứu và xây dựng các phương án phù hợp nhất. Những nỗ lực này không chỉ thể hiện sự quyết tâm mạnh mẽ mà còn phản ánh khát vọng của Nhà nước trong việc thực hiện siêu dự án này, hứa hẹn sẽ tạo nên bước đột phá lớn cho nền kinh tế Việt Nam.

>>Kỳ tích đường sắt cao tốc của láng giềng Việt Nam: Từ vô danh đến số 1 thế giới, xây hơn 42.000km với chi phí chỉ bằng 2/3 nước khác