Ưu tiên tăng trưởng 2025: Lãi suất, lạm phát hay tỷ giá – Ngân hàng Nhà nước đang chọn gì?

Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trong năm 2025, cao hơn mức 7-7,5% của năm trước. Đồng thời, lạm phát mục tiêu được điều chỉnh từ 4%-4,5% lên 4,5%-5%. Theo ông Nguyễn Minh Tuấn, Giám đốc điều hành kiêm đồng sáng lập của Cộng đồng Cố vấn tài chính Việt Nam (VWA), CEO của AFA Capital, trong chương trình "Đi Theo Dòng Tiền" trên kênh YouTube Tài chính Kinh doanh: “việc nâng mục tiêu tăng trưởng đồng nghĩa với NHNN phải linh hoạt hơn trong điều hành chính sách tiền tệ”. Tuy nhiên, điều này đặt ra thách thức lớn khi kinh tế toàn cầu vẫn đầy bất ổn do chính sách của chính quyền Donald Trump, đặc biệt là nguy cơ áp thuế mới và căng thẳng thương mại Mỹ - Trung.

Bối cảnh này buộc Việt Nam phải có chiến lược cân bằng giữa ba yếu tố: lãi suất, lạm phát và tỷ giá. Việc lựa chọn ưu tiên chính sách không chỉ ảnh hưởng đến tăng trưởng mà còn tác động mạnh đến thị trường tài chính, doanh nghiệp và nhà đầu tư.

Lạm phát: Kiểm soát nhưng không còn là ưu tiên số một

Dữ liệu từ Tổng cục Thống kê cho thấy CPI tháng 1/2025 tăng 3,63% so với cùng kỳ năm trước, cao hơn mức 3,37% của tháng 1/2024. Theo báo cáo chiến lược tháng 2/2025 của AFA Capital, nguyên nhân chủ yếu đến từ nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống, với giá thịt lợn – mặt hàng chiếm 3,5% trong rổ CPI – tăng mạnh. Giá điện và chi phí nhà ở cũng góp phần đẩy lạm phát lên cao.

Cách tính lạm phát tại Việt Nam: Cấu trúc và các thành phần chính. Nguồn: AFA Capital, Phân tích kinh tế vĩ mô ứng dụng trong đầu tư (MAI).

Theo ông Nguyễn Minh Tuấn, “NHNN không còn đặt trọng tâm vào kiểm soát lạm phát như trước, thay vào đó, ưu tiên sẽ là thúc đẩy tăng trưởng tín dụng”. Điều này phản ánh tư duy chính sách tiền tệ dựa trên mô hình tổng cầu – tổng cung. Khi Chính phủ tăng chi tiêu công và NHNN mở rộng cung tiền, tổng cầu dịch chuyển sang phải, kéo theo GDP tăng. Tuy nhiên, do năng lực sản xuất chưa thể mở rộng ngay lập tức, giá cả sẽ tăng lên, dẫn đến lạm phát cao hơn.

Lạm phát cầu kéo: Tác động của cung tiền và chi tiêu công. Nguồn: AFA Capital, Phân tích kinh tế vĩ mô ứng dụng trong đầu tư (MAI).

Tuy vậy, NHNN vẫn kiểm soát lạm phát trong phạm vi an toàn để tránh gây bất ổn vĩ mô. Mức lạm phát mục tiêu 4,5%-5% được xem là chấp nhận được miễn là không vượt quá ngưỡng ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế và đời sống người dân.

Lãi suất: Công cụ chính để thúc đẩy tín dụng

Dữ liệu thị trường tiền tệ cho thấy lãi suất liên ngân hàng qua đêm đã tăng từ mức 1%-2% vào đầu năm 2024 lên khoảng 5%-5,5% vào đầu năm 2025, có thời điểm chạm 6%. Đây là hệ quả của chính sách kiểm soát tỷ giá cuối năm 2024. Tuy nhiên, NHNN đã thay đổi chiến lược khi bước sang 2025 bằng cách bơm thanh khoản để kéo giảm lãi suất, qua đó hỗ trợ tăng trưởng tín dụng.

Diễn biến lãi suất liên ngân hàng qua đêm năm 2024-2025. Nguồn: WiChart, AFA Capital, cập nhật ngày 12/02/2025

Theo ông Nguyễn Minh Tuấn, “trọng tâm điều hành chính sách của NHNN năm nay là kiểm soát lãi suất để duy trì mặt bằng lãi suất cho vay ở mức hợp lý, giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận vốn”. Chính phủ đã đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng 16% trong năm 2025, cao hơn mức trung bình của các năm trước. Điều này cho thấy định hướng mở rộng tín dụng nhằm thúc đẩy đầu tư và tiêu dùng.

Mức lãi suất thấp giúp doanh nghiệp mở rộng sản xuất, kích thích tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, nếu tín dụng tăng quá nhanh mà không kiểm soát tốt chất lượng, rủi ro nợ xấu có thể gia tăng, gây mất ổn định hệ thống tài chính. Do đó, NHNN cần cân nhắc giữa việc hạ lãi suất và giám sát chặt chẽ hoạt động cho vay để đảm bảo an toàn cho nền kinh tế.

Tỷ giá hối đoái: Không còn là ưu tiên hàng đầu

Áp lực tỷ giá trong năm 2025 không còn là mối quan tâm lớn nhất của NHNN. Tỷ giá trung tâm đã tăng hơn 200 điểm trong thời gian gần đây, phản ánh sự linh hoạt trong điều hành để phù hợp với tình hình thị trường.

Ảnh hưởng của việc nâng tỷ giá trung tâm đến lãi suất cho vay trên thị trường 1. Nguồn: Wichart.

Theo ông Nguyễn Minh Tuấn, “NHNN đang dần nới lỏng kiểm soát tỷ giá để tập trung nhiều hơn vào chính sách lãi suất. Chênh lệch lãi suất giữa Việt Nam và Mỹ đã giảm đáng kể, giúp giảm áp lực dòng vốn chảy ra.” Điều này cho phép NHNN có dư địa để điều chỉnh tỷ giá linh hoạt hơn mà không gây bất ổn lớn.

Những yếu tố tác động đến tỷ giá USD/VND. Nguồn: AFA Capital.

Bên cạnh đó, dữ liệu thương mại từ Tổng cục Thống kê (GSO) cho thấy thặng dư vẫn chủ yếu tập trung ở khu vực doanh nghiệp FDI, trong khi doanh nghiệp trong nước vẫn nhập siêu. Điều này đặt ra bài toán dài hạn về khả năng tăng trưởng bền vững của khu vực kinh tế trong nước và mức độ phụ thuộc vào khối FDI trong cán cân thương mại.

Thặng dư thương mại trong nước âm – Áp lực gia tăng lên tỷ giá. Nguồn: GSO, Trading Economics, AFA Capital tổng hợp.

Chính sách tiền tệ năm 2025 tập trung vào lãi suất

Dựa trên báo cáo của AFA Capital và nhận định của ông Nguyễn Minh Tuấn, có thể thấy rằng NHNN đang dịch chuyển trọng tâm chính sách từ kiểm soát tỷ giá sang điều tiết lãi suất để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Năm 2025, lãi suất sẽ là công cụ chính để thực hiện mục tiêu tăng trưởng GDP, thông qua việc duy trì mặt bằng lãi suất cho vay thấp nhằm kích thích tín dụng. Lạm phát được kiểm soát trong phạm vi cho phép, dù có xu hướng tăng do chính sách mở rộng tiền tệ. Tỷ giá không còn là trọng tâm và sẽ được điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với biến động thị trường.

Chiến lược này phản ánh sự chuyển dịch trong chính sách tiền tệ của Việt Nam, nhằm đạt được mục tiêu tăng trưởng cao mà chính phủ đặt ra. Tuy nhiên, nó cũng đặt ra thách thức lớn về kiểm soát rủi ro tín dụng và duy trì ổn định tài chính trong dài hạn. Nhà đầu tư và doanh nghiệp cần theo dõi sát diễn biến chính sách để có chiến lược kinh doanh phù hợp với bối cảnh kinh tế mới.

>> Mục tiêu tăng trưởng 8%: Rủi ro lạm phát và tỷ giá có thể kiểm soát?