VDSC: GDP Việt Nam quý III tăng kỷ lục 8,23% nhờ dòng vốn FDI 'né' thuế quan Mỹ

Báo cáo vĩ mô quý IV/2025 của Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) chỉ rõ: "Tăng trưởng kinh tế quý III bám sát mục tiêu tăng trưởng dù thuế quan mới có hiệu lực từ ngày 1.8.2025".

Tăng trưởng GDP quý III/2025 đạt 8,23% so với cùng kỳ, là mức tăng trưởng cao nhất kể từ năm 2007 (không tính giai đoạn phục hồi sau COVID-19). Lũy kế 9 tháng đầu năm, GDP đạt 7,9%.

Sự tăng trưởng này được dẫn dắt bởi sự bền bỉ của khu vực sản xuất và xuất khẩu của khối doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), cùng với sự đóng góp ổn định từ đầu tư công và tiêu dùng tư nhân.

Đáng chú ý, VDSC cũng nhận định có sự lệch pha trong tăng trưởng xuất khẩu giữa hai khối. Trong khi tăng trưởng xuất khẩu của khối FDI liên tục mở rộng (lũy kế 9 tháng tăng 21,6%), khối doanh nghiệp trong nước lại tăng trưởng chậm lại (lũy kế 9 tháng chỉ tăng 3,7%). Điều này cho thấy sự dịch chuyển thương mại nhằm tránh mức thuế quan cao của Mỹ áp lên Trung Quốc đang mang lại lợi ích cho xuất khẩu của khu vực FDI tại Việt Nam.

Xuất khẩu sang thị trường Mỹ - đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam, tăng mạnh 28%, đóng góp phần đáng kể vào tăng trưởng chung. Những mặt hàng tăng trưởng nổi bật gồm đồ chơi, hàng điện tử, hóa chất, nhựa và cao su. Đây là các nhóm sản phẩm vốn chịu thuế cao nếu xuất xứ từ Trung Quốc, nên việc chuyển hướng sang sản xuất tại Việt Nam giúp doanh nghiệp duy trì lợi thế cạnh tranh.

Đáng chú ý, tăng trưởng xuất khẩu sang các thị trường ngoài Mỹ vẫn ổn định ở mức 12%, chứng tỏ năng lực sản xuất và khả năng thích ứng của Việt Nam đang được củng cố. Tuy nhiên, mức tăng trưởng vượt trội ở thị trường Mỹ cho thấy vai trò đặc biệt của chính sách thuế quan mới trong việc thúc đẩy dòng thương mại dịch chuyển về Việt Nam.

Ngoài ra, báo cáo của Rồng Việt cũng chỉ ra sự thay đổi trong cán cân thương mại. Thặng dư thương mại Việt Nam - Mỹ tăng 28%, trong khi thâm hụt thương mại với Trung Quốc tăng 40%.

Sự gia tăng thâm hụt này phản ánh việc Việt Nam vẫn phụ thuộc mạnh mẽ vào nguồn nguyên liệu và linh kiện nhập khẩu từ Trung Quốc để phục vụ sản xuất hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ. Nếu Mỹ tăng cường kiểm tra xuất xứ hàng hóa nhằm ngăn chặn hành vi "chuyển tải," các doanh nghiệp FDI tại Việt Nam có thể đối mặt với rủi ro đáng kể

Dù vậy, trong ngắn hạn, tác động của chính sách thuế quan Mỹ vẫn được đánh giá là tích cực. Việt Nam tiếp tục duy trì đà tăng trưởng thương mại mạnh mẽ, đồng thời thu hút thêm dòng vốn đầu tư nước ngoài nhờ lợi thế địa chính trị và chi phí sản xuất cạnh tranh. Một số ngành công nghiệp như điện tử, linh kiện, và máy móc thiết bị được dự báo sẽ mở rộng quy mô đáng kể trong năm 2026 nếu xu hướng này tiếp diễn.

Song, cơ hội luôn đi kèm thách thức. Khi dòng vốn FDI ồ ạt chảy vào, sức ép về hạ tầng, nhân công và chính sách quản lý chất lượng cũng gia tăng. Để duy trì lợi thế, Việt Nam cần sớm hoàn thiện khung pháp lý về xuất xứ hàng hóa, đồng thời phát triển mạnh công nghiệp hỗ trợ nhằm nâng cao tỷ lệ nội địa hóa. Đây cũng là cách duy nhất giúp các doanh nghiệp trong nước tận dụng hiệu quả làn sóng đầu tư mới.

Về dài hạn, chuyên gia của Rồng Việt nhận định Việt Nam cần chuyển trọng tâm từ “thu hút FDI bằng mọi giá” sang “lựa chọn FDI có giá trị gia tăng cao”. Việc chọn lọc dự án đầu tư phù hợp sẽ giúp giảm thiểu rủi ro bị xem là điểm trung chuyển hàng hóa, đồng thời tạo nền tảng vững chắc cho mục tiêu tăng trưởng bền vững.

Ý kiến này cũng trùng hợp với kiến nghị của Đại biểu Trần Việt Anh, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội (UBQPANĐN) trong phiên thảo luận tại tổ về dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) diễn ra chiều hôm qua (11/11).

Theo đó, đại biểu cho rằng, việc thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài cần phải chú trọng chất lượng và các chính sách cần tránh biến Việt Nam thành "vùng trũng".

Cụ thể là, lấy chất lượng, hiệu quả, công nghệ và bảo vệ môi trường làm tiêu chí đánh giá chủ yếu. Cần ưu tiên các dự án có công nghệ tiên tiến, công nghệ mới, công nghệ cao, công nghệ sạch, quản trị hiện đại, có giá trị gia tăng cao, có tác động lan toả, kết nối chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu, phù hợp với định hướng cơ cấu lại nền kinh tế và mục tiêu phát triển bền vững.

Quan trọng hơn, hoạt động này phải đảm bảo lợi ích quốc gia, quốc phòng, an ninh, an sinh, trật tự, an toàn xã hội và nâng cao tính độc lập, tự chủ của nền kinh tế.

Chỉ khi đó, Việt Nam mới có thể tận dụng được lợi thế từ sự dịch chuyển thương mại, giảm thiểu rủi ro địa chính trị, xây dựng nền tảng tăng trưởng bền vững hơn và hướng đến mục tiêu tăng trưởng GDP 8,4% trong quý IV, 8% trong cả năm 2025 như Chính phủ đã đề ra.