Vẻ đẹp hữu tình của hồ thủy điện rộng 8.000 hecta với 99 ngọn núi hùng vĩ, được ví như vịnh Hạ Long giữa đại ngàn
Có diện tích mặt nước 8.000 hecta cùng với núi non trùng điệp, lòng hồ thủy điện này được ví như một "Hạ Long trên cạn".
Công trình nhà máy thủy điện Na Hang được khởi công xây dựng vào ngày 22/12/2002. Trải qua 5 năm xây dựng đã chính thức khánh thành vào năm 2008. Thủy điện Na Hang được thiết kế với 3 tổ máy, tổng công suất là 342 MW. Sản lượng điện trung bình mỗi năm đạt 1295 tỷ kWh. Đây là nhà máy thủy điện lớn thứ 5 tại miền Bắc của nước ta.
Với diện tích hồ chứa nước trải rộng trên 8.000 hecta, trải dài trên 2 con sông lớn là sông Năng và sông Gâm, nhà máy thủy điện Na Hang đã tạo nên cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp và kỳ vỹ.
Hồ chứa nước của thủy điện Na Hang thuộc địa phận ba tỉnh Tuyên Quang, Bắc Kạn và Hà Giang. Hồ Na Hang có dung tích phòng lũ lên đến 1 tỷ mét khối. Trong trường hợp cần thiết có thể nới rộng dung tích lên đến 1,5 tỷ mét khối. Nhờ đó hồ Na Hang đã góp phần quan trọng trong việc phòng chống lũ cho khu vực Đồng Bằng sông Hồng và gần như giúp cắt lũ hoàn toàn cho toàn bộ thị xã Tuyên Quang.
Hồ Na Hang còn tạo ra nguồn cung cấp nước dồi dào cho mùa khô của khu vực đồng bằng sông Hồng và các tỉnh thành lân cận. Đồng thời, đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế, xã hội và bảo vệ an ninh quốc phòng cho khu vực miền Bắc.
Không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất và cung cấp điện năng cho lưới điện Quốc gia, thủy điện Na Hang còn mở ra con đường phát triển du lịch đầy tiềm năng cho tỉnh Tuyên Quang. Trong nhiều năm qua, chính quyền nơi đây đã nỗ lực phát huy lợi thế này để thúc đẩy phát triển kinh tế.
Hình thành từ quá trình tích nước của công trình thủy điện, hồ Na Hang được ví như Hạ Long trên cạn với cảnh sắc tuyệt đẹp. Điểm nhấn ấn tượng nhất khi du lịch lòng hồ Na Hang là công trình nhà máy thủy điện đồ sộ. Vùng mặt hồ rộng lớn với hơn 8.000 ha, cùng 99 ngọn núi hùng vĩ bao quanh với những hình dáng độc đáo, khác biệt tạo nên vẻ đẹp vừa hoang sơ, vừa thơ mộng.
Khi tới thăm và vãn cảnh tại lòng hồ, bạn sẽ được ghé thăm thác Mơ, đây là một trong những dòng thác đẹp nhất tại Việt Nam. Dọc đường, du khách sẽ được tận mắt ngắm nhìn Khu bảo tồn thiên nhiên Tát Kẻ - Bản Bung, ghé thăm thác Khuẩy Súng, Khuẩy Nhi, Khuẩy Me, thăm hang Phia Vài (hang người Việt cổ, nơi phát hiện ra hai di tích mộ táng và một di tích bếp lửa thuộc thời đồ đá khoảng 10.000 năm)... Những cánh rừng nguyên sinh có cây nghiến nghìn năm tuổi và loài voọc mũi hếch được ghi trong sách đỏ thế giới.
Phóng xa tầm mắt, du khách sẽ thấy núi Pắc Tạ - ngọn núi cao nhất của huyện Na Hang có hình chú voi đang đứng bên nậm rượu. Xa chút nữa là núi Xa Tạ hay còn gọi là núi Côn Lôn. Câu chuyện truyền thuyết về núi Pắc Tạ kể về chú voi nghiện rượu có công đánh giặc và được vua phong là Voi quận công hóa đá.
Chân núi Pắc Tạ có đền thờ vị thiếp của Tướng quân Trần Nhật Duật. Bà theo chồng kinh lý vùng sông Gâm, sông Năng và bị tử nạn, đã được một người họ Ma vớt, táng ngay chân núi. Vua cho dựng đền thờ ngay tại nơi chôn cất và giao cho người họ Ma trông coi. Người dân nơi đây nói rằng, ngôi đền này rất thiêng và du khách khắp nơi thường đến nơi đây cầu nguyện. Cũng trên đường du ngoạn bằng thuyền, du khách sẽ ghé thăm và thắp hương ngôi đền Pắc Vãng là nơi thờ Quan đế đại thần và thờ Mẫu.
Ngoài ra, trong lòng hồ thủy điện Na Hang còn có tới 10 di tích được xếp hàng di tích cấp Quốc gia như: chùa Phúc Lâm, đền Pác Tạ, động Song Long, hang Phia Vài, hang Phia Muồn...
Na Hang cũng được biết đến bởi sức cuốn hút kỳ lạ của một vùng văn hóa đa dân tộc (có 12 dân tộc anh em) như: Tày, Dao, Mông... Các dân tộc ở nơi đây đã tạo nên một kho tàng văn hóa phong phú, đậm đà bản sắc, một vùng âm nhạc dân gian độc đáo với những làn điệu then, sli, lượn... cùng với tiếng đàn tính, tiếng kèn làm say đắm lòng người.
Na Hang ngoài phong cảnh thiên nhiên sơn thủy hữu tình, vùng văn hóa đa dạng, còn hấp dẫn du khách bởi những món ăn mang đậm bản sắc dân tộc, các món cá đặc sản của vùng hồ. Đặc biệt, Na Hang có rượu ngô men lá ngon nổi tiếng. Thứ rượu này uống bao nhiêu cũng chỉ lâng lâng mà không say xỉn. Để làm được thứ rượu thơm ngon này, phải qua một quy trình rất công phu. Nếu ai đã từng được thưởng thức thứ rượu thơm ngon nơi đây, có lẽ sẽ nhớ mãi cái hương vị đậm đà khó quên này. Nhằm phát huy giá trị văn hóa và tạo sự hấp dẫn thu hút du khách, Ban Quản lý Khu du lịch sinh thái Na Hang đang phối hợp với chính quyền các địa phương triển khai xây dựng các điểm du lịch làng văn hóa Nà Tông ở xã Thượng Lâm, bản Phiêng Bung ở xã Năng Khả, bản Lục ở xã Đà Vị...
Có thể thấy rằng, việc xây dựng thành công thủy điện Na Hang không chỉ góp phần quan trọng vào việc đảm bảo nguồn điện năng dồi dào cho các tỉnh thành phía Bắc, mà còn mang đến tiềm năng du lịch to lớn, góp phần vào phát triển kinh tế chung của tỉnh Tuyên Quang.
