Việt Nam lựa chọn 3 sản phẩm công nghệ chiến lược ưu tiên triển khai

Việt Nam đang từng bước chuyển mình từ một quốc gia sử dụng công nghệ sang vai trò làm chủ công nghệ, bắt đầu bằng hành động cụ thể: lựa chọn 3 sản phẩm công nghệ chiến lược để triển khai sớm nhất.

Thông tin được công bố tại họp báo ngày 5/8 của Bộ Khoa học và Công nghệ. Theo đó, Bộ đã trình Chính phủ danh sách 6 sản phẩm công nghệ trọng điểm và đề xuất chọn ra 3 cái tên ưu tiên triển khai đầu tiên. Danh sách này bao gồm: thiết bị mạng di động 5G chuẩn ORAN, mô hình ngôn ngữ lớn và trợ lý ảo tiếng Việt, robot di động tự hành, nền tảng blockchain truy xuất nguồn gốc, thiết bị bay không người lái (UAV) và AI camera xử lý tại biên.

Mẫu UAV do Nhà máy Z131 - Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng sản xuất, được trưng bày tại Triển lãm Quốc phòng quốc tế 2024. Ảnh: Giang Huy

Đây là bước sàng lọc từ 35 nhóm sản phẩm thuộc 11 nhóm công nghệ chiến lược đã được Thủ tướng phê duyệt hồi tháng 6. Việc chọn 3 sản phẩm làm mẫu sẽ vừa tạo tiền lệ triển khai, vừa chứng minh năng lực nội tại của Việt Nam trong nghiên cứu, phát triển và thương mại hóa công nghệ lõi.

Ông Hoàng Anh Tú, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học, kỹ thuật và công nghệ cho biết, mục tiêu không chỉ là chọn sản phẩm để làm mà còn để truyền cảm hứng, tạo động lực cho hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trong nước. “Sau khi được phê duyệt, mỗi sản phẩm sẽ có một đề án phát triển riêng, làm rõ lộ trình, đầu ra, cơ chế hỗ trợ đặc thù và nguồn lực cần thiết từ nhà nước đến doanh nghiệp,” ông nói.

Để bảo đảm khả thi, Bộ Khoa học và Công nghệ đã khảo sát thực tế tại nhiều doanh nghiệp, viện trường lớn tại Hà Nội và TP.HCM. Bộ cũng mở đăng ký rộng rãi, khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia chủ trì đề tài. Một điểm đáng chú ý là Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ Quốc gia (Nafosted) đã được tái cấu trúc, cho phép giải ngân ngay kinh phí với các nhiệm vụ đủ điều kiện, không phụ thuộc chu kỳ ngân sách. Điều này sẽ giúp rút ngắn thời gian từ ý tưởng đến triển khai thực tế, một trở ngại lâu nay của hệ thống khoa học công nghệ trong nước.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, Việt Nam sẽ tiếp cận đổi mới công nghệ từ góc độ “bài toán quốc gia”, tức xuất phát từ nhu cầu chiến lược, xác định sản phẩm then chốt, làm chủ công nghệ qua từng sản phẩm cụ thể, rồi quay lại nghiên cứu nền tảng. Đây là lộ trình khác biệt so với mô hình nhập khẩu công nghệ truyền thống.

Trong thời gian tới, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ tiếp tục trình Thủ tướng hai đề án quan trọng. Một là “Đề án quốc gia phát triển công nghệ chiến lược đến năm 2030, tầm nhìn 2035”, trong đó phân công rõ 11 chương trình công nghệ cho từng bộ, ngành chủ trì. Hai là “Đề án phát triển hệ thống trung tâm nghiên cứu và phòng thí nghiệm trọng điểm dùng chung”, áp dụng mô hình mở – công tư kết hợp, giúp chia sẻ nguồn lực và tăng hiệu quả đầu tư.

Cùng với đó, Bộ cũng đang xây dựng các văn bản hướng dẫn Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo nhằm hoàn thiện khung pháp lý thúc đẩy phát triển công nghệ trong dài hạn.

Việc lựa chọn và triển khai ba sản phẩm công nghệ chiến lược đầu tiên không chỉ mang tính biểu tượng, mà còn là bước đi thực chất để Việt Nam tạo đà đột phá, từng bước khẳng định vai trò mới trong chuỗi giá trị toàn cầu về công nghệ.