Vụ cổ phần hóa Cảng Phú Định: Đất công bị thâu tóm như thế nào?

Một trong những dự án thâu tóm đất công trên địa bàn TP.HCM đã được UBND thành phố chỉ đạo để làm rõ, đó là vụ thâu tóm đất tại Cảng Phú Định (quận 8, TP.HCM).

UBND TP.HCM đã yêu cầu các sở ban - ngành, đơn vị cung cấp hồ sơ liên quan dự án khu dân cư đô thị Cảng Phú Định (tên thương mại Harbor City) cho cơ quan An ninh điều tra Công an TP.HCM.

Quá trình thâu tóm Cảng Phú Định

Ngày 28/8/2001, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1132/QĐ-TTg, cho Cảng Sông thành phố (doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước) thuê khoảng 64,7 ha đất tại phường 16 (quận 8) để xây dựng cảng sông Phú Định, thời hạn thuê đất là 50 năm. Năm 2006, Cảng Sông thành phố được đổi tên thành Công ty TNHH MTV Cảng Sông TP.HCM (CASOCO), trực thuộc Tổng Công ty Cơ khí giao thông vận tải Sài Gòn (SAMCO).

Cuối năm 2014, Công ty TNHH MTV Cảng Sông TP.HCM chính thức cổ phần hóa và sau đó đổi tên thành Công ty Cổ phần Cảng Phú Định (Cảng Phú Định), vốn điều lệ 330 tỷ đồng. Được biết, phiên đấu giá lần đầu ra công chúng (IPO) tại Cảng Phú Định diễn ra ngày 2/12/2014, với 8,4 triệu cổ phần được bán ra, tương ứng khoảng 84 tỷ đồng, chiếm 25,39% vốn điều lệ. Novaland là đơn vị trúng đấu giá và trở thành cổ đông chiến lược của Cảng Phú Định.

Tháng 2/2017, Cảng Phú Định đã tăng vốn điều lệ từ 330 tỷ đồng lên 1.000 tỷ đồng. Chỉ 1 tháng sau, Novaland tiếp tục thông qua nhận chuyển nhượng 34 triệu cổ phần Cảng Phú Định trị giá hơn 343 tỷ đồng. Như vậy, tổng vốn đầu tư của Novaland vào Cảng Phú Định là hơn 427 tỷ đồng và sở hữu 59,73% cổ phần tại doanh nghiệp Nhà nước ngay sau khi cổ phần hóa.

Tháng 6/2020, Nghị quyết Hội đồng quản trị của Tập đoàn Novaland đã thông qua việc chuyển nhượng 40 triệu cổ phần tại Cảng Phú Định. Sau khi hoàn tất việc chuyển nhượng, Novaland chỉ còn nắm giữ hơn 19,7% cổ phần tại Cảng Phú Định.

Năm 2007, UBND TP.HCM có quyết định tách 4 ha trong khu cảng Phú Định hơn 64 ha để xây dựng khu tái định cư tại chỗ cảng sông Phú Định. Năm 2010, UBND TP.HCM có quyết định phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chung quận 8; đến năm 2013, UBND TP ban hành quyết định điều chỉnh quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/2000 Khu đô thị phường 16, quận 8. Tại các văn bản này, sau khi trừ đi 4 ha xây dựng khu tái định cư tại chỗ, khu cảng sông Phú Định có tổng diện tích hơn 60 ha, mục đích sử dụng là đất xây dựng cảng (kho bãi – hạ tầng kỹ thuật), thời gian thuê đất 50 năm.

Cảng Phú Định “suýt” được biến thành khu dân cư

Từ cuối năm 2014, thông qua việc cổ phần hóa Công ty CP Cảng Phú Định, Tập đoàn Novaland đã nắm giữ 51% cổ phần tại doanh nghiệp Nhà nước này cùng dự án cảng Phú Định rộng hơn 60 ha.

Được biết, ngày 10/12/2015, UBND TP.HCM ban hành Quyết định 6737/QĐ-UBND về duyệt điều chỉnh cục bộ đồ án quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị tỷ lệ 1/2000 Khu dân cư phường 16, quận 8 tại khu vực cảng sông Phú Định (nội dung quy hoạch sử dụng đất – kiến trúc – giao thông). Ngày 16/3/2016, UBND TP tiếp tục có quyết định 1201/QĐ-UBND, điều chỉnh quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/2000 Khu dân cư phường 16, quận 8 (nội dung quy hoạch hạ tầng kỹ thuật.

Một góc dự án khu dân cư bên trong cảng Phú Định.

Sau khi UBND TP.HCM ban hành 2 quyết định này, thông tin về dự án bất động sản Harbor City gắn với thương hiệu Novaland xuất hiện và dự án cũng chính thức được khởi công vào ngày 5/4/2016 trên khu đất vốn được quy hoạch xây dựng cảng sông Phú Định. Tuy nhiên, sau khi thi công cơ bản một số tuyến đường nội khu, dự án đã tạm ngừng thi công và bỏ hoang đến nay.

Ngày 22/7/2016, UBND TP.HCM ban hành Quyết định 3789/QĐ-UBND về việc điều chỉnh cục bộ đồ án quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/2000 với Khu dân cư phường 18, quận 8. Theo đó, Khu cảng sông Phú Định tổng diện tích 64,96 ha có cơ cấu chính như sau: Đất công nghiệp – kho tàng – bến bãi hơn 6 ha; Đất phức hợp (có chức năng ở) hơn 44 ha; Đất khu tái định cư cảng sông hơn 4 ha; còn lại gần 11 ha là đất sông rạch, đất khác.

Như vậy, sau khi điều chỉnh quy hoạch, cảng Phú Định từ hơn 60 ha đất được quy hoạch là đất xây dựng cảng ban đầu, sau khi điều chỉnh quy hoạch, phần đất này giảm chỉ còn 6 ha, tỷ lệ 1/10. Còn lại đa phần diện tích đất (hơn 48 ha) được quy hoạch sang đất ở hoặc có chức năng ở.

Tuy nhiên, qua rà soát, ngày 24/7/2020, UBND TP.HCM đã ban hành Quyết định 2608/QĐ-UBND, hủy bỏ 3 Quyết định 6737/QĐ-UBND, 1201/QĐ-UBND, 3789/QĐ-UBND đã ban hành vào các năm 2015, 2016 về điều chỉnh quy hoạch Khu dân cư phường 16, quận 8.

Như vậy, đến thời điểm hiện tại, chức năng sử dụng đất của cảng Phú Định, quy mô hơn 60 ha vẫn được giữ nguyên là đất xây dựng cảng (kho bãi – hạ tầng kỹ thuật). Hiện nay, tại khu cảng sông Phú Định, chỉ có hơn 6 ha được xây dựng cầu cảng, khu kho phục vụ cảng, phần diện tích đất còn lại vẫn chưa được triển khai xây dựng.