Xuất khẩu 'cá tỷ đô' Việt Nam đạt mốc lịch sử ngay đầu năm nhờ Mỹ dỡ thuế, Trung Quốc dốc hầu bao

Theo VASEP, giá cá tra xuất bán tại các ao nuôi đã tăng mạnh trong tháng 1/2025. Cụ thể, cá tra có trọng lượng trên 1,2 kg hiện được bán với giá 32.440 đồng/kg, mức cao nhất kể từ năm 2022. Cá tra cỡ lớn này chủ yếu được thị trường Trung Quốc ưa chuộng, trong khi các loại nhỏ hơn (dưới 1 kg) lại được xuất khẩu dưới dạng philê sang EU và Hoa Kỳ với mức giá dao động từ 30.000 đến 31.000 đồng/kg.

Nguyên nhân chính dẫn đến mức giá cao kỷ lục này là do nguồn cung cá lớn hạn chế. Tính đến cuối tháng 12/2024, cá tra có trọng lượng từ 800g đến 1kg chiếm 37% tổng sản lượng, trong khi cá có trọng lượng trên 1,2 kg chỉ chiếm khoảng 5%. Thời tiết lạnh vào cuối năm khiến cá phát triển chậm hơn dự kiến, làm giảm nguồn cung trên thị trường. Bên cạnh đó, giá cá giống cũng tăng đáng kể, đạt mức 46.300 đồng/kg trong tháng 1/2025, cao nhất kể từ tháng 2/2023.

Nhờ nhu cầu cao và giá cá tăng, xuất khẩu cá tra trong tháng đầu năm 2025 đã đạt 209 triệu USD, tăng 27% so với cùng kỳ năm 2024. Trong năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu cá tra đạt 2 tỷ USD, tăng 9% so với năm 2023 và chiếm 20% tổng giá trị xuất khẩu thủy sản Việt Nam.

Giá cá tra tăng mạnh trong tháng 1/2025. Ảnh minh họa

>> Thu về 12.500 tỷ, 'cá tỷ đô’ của Việt Nam có thêm đối thủ nặng ký ở Trung Quốc

Về thị trường tiêu thụ, Trung Quốc và Hồng Kông tiếp tục dẫn đầu với tổng kim ngạch nhập khẩu cá tra Việt Nam trong năm 2024 đạt hơn 580 triệu USD, tăng nhẹ 1,3% so với năm trước. Hoa Kỳ đứng thứ hai trong danh sách các thị trường xuất khẩu lớn nhất của cá tra Việt Nam. Riêng trong tháng 12/2024, xuất khẩu sang Mỹ đạt gần 28 triệu USD, tăng 40% so với cùng kỳ năm trước, nâng tổng giá trị xuất khẩu cả năm lên 345 triệu USD, tăng 27% so với năm 2023.

Các thị trường trong khối Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) cũng ghi nhận mức tăng trưởng 10%, đạt hơn 274 triệu USD. Trong đó, Mexico là nước nhập khẩu cá tra nhiều nhất từ Việt Nam với kim ngạch đạt 76 triệu USD, tăng 4% so với năm 2023.

Xuất khẩu cá tra sang EU cũng có dấu hiệu khởi sắc. Trong tháng 12/2024, kim ngạch xuất khẩu cá tra vào khu vực này đạt gần 16 triệu USD, tăng 18% so với cùng kỳ năm trước. Các thị trường nhập khẩu chính tại châu Âu bao gồm Hà Lan, Đức, Bỉ và Tây Ban Nha. Tuy nhiên, xuất khẩu cá tra sang Đức lại giảm 2%, chỉ đạt hơn 37 triệu USD trong năm 2024.

Ngoài các thị trường truyền thống, xuất khẩu cá tra sang một số quốc gia khác cũng ghi nhận mức tăng trưởng đáng kể như Brazil (+15%), Thái Lan (+4%) và Colombia (+36%).

Trung Quốc hiện là thị trường tiêu thụ cá tra lớn nhất của Việt Nam. Ảnh minh họa

>> Xuất khẩu 'cá tỷ đô' Việt Nam sang Mỹ đạt kỷ lục tăng trưởng hơn 2.000%

Một trong những yếu tố quan trọng góp phần thúc đẩy xuất khẩu cá tra sang Hoa Kỳ là việc chấm dứt tranh chấp thương mại liên quan đến thuế chống bán phá giá. Ngày 17/1/2025, Việt Nam và Hoa Kỳ đã ký kết thỏa thuận song phương, chính thức dỡ bỏ thuế chống bán phá giá đối với cá tra philê xuất khẩu từ Việt Nam. Điều này đánh dấu sự kết thúc của vụ kiện DS536 tại Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), đồng thời mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra sang Mỹ.

Theo thỏa thuận, Công ty Cổ phần Vĩnh Hoàn – doanh nghiệp có thị phần lớn nhất trong ngành xuất khẩu cá tra sang Mỹ – sẽ không còn chịu mức thuế chống bán phá giá, giúp ổn định và mở rộng thị trường cho sản phẩm cá tra Việt Nam tại Hoa Kỳ.

Dù triển vọng xuất khẩu cá tra năm 2025 rất khả quan, VASEP cũng nhấn mạnh một số thách thức cần được khắc phục để duy trì đà tăng trưởng bền vững. Trong đó, vấn đề chất lượng con giống là một trong những yếu tố quan trọng nhất. Hiện nay, việc kiểm soát chất lượng cá tra giống chưa đạt yêu cầu, ảnh hưởng đến tỷ lệ phi lê, khả năng kháng bệnh và tốc độ sinh trưởng của cá.

VASEP khuyến nghị các doanh nghiệp và cơ quan chức năng cần đẩy mạnh nghiên cứu và triển khai các chương trình chọn giống chất lượng cao. Đồng thời, việc thực hiện Đề án liên kết sản xuất giống cá tra ba cấp tại Đồng bằng sông Cửu Long sẽ giúp nâng cao chất lượng con giống, đảm bảo nguồn cung ổn định và bền vững cho ngành xuất khẩu cá tra.

>> Mỹ chi tiền gấp 22 lần mua 'cá tỷ đô' tẩm bột chiên, xuất khẩu lập kỷ lục 10 năm