Ấn Độ ban hành lệnh cấm, giá gạo xuất khẩu Việt Nam tăng từng ngày

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, gạo 5% tấm Việt Nam giữ ở mức 390-393 USD/tấn, tăng 7 USD/tấn so với đầu tháng nhưng giảm tới 25 USD/tấn so với tháng trước. Trong phiên ngày 12/9, giá gạo 5% tấm RI-VNBKN5-P1 của Việt Nam được chào bán ở mức 410 USD/tấn, tăng khoảng 20 USD so tuần trước.

Báo cáo mới nhất của Bộ NN&PTNT, tính đến hết tháng 8/2022, xuất khẩu gạo của nước ta đạt kim ngạch trên 2,3 tỷ USD, tăng 8,1% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tuy nhiên, đây là tuần giao dịch hiếm hoi trong năm 2022 giá gạo xuất khẩu của Việt Nam giao dịch dưới mức 400 USD/tấn. Mức giá này cũng đưa gạo xuất khẩu Việt Nam đang từ vị trí thứ nhất xuống vị trí thứ 2 sau Thái Lan.

Theo đó, giá gạo 5% tấm của Thái Lan tuần qua tăng nhẹ lên 416 - 420 USD/tấn từ 415- 416 USD/tấn của tuần trước. Trong khi đó, giá gạo đồ 5% tấm của Ấn Độ không thay đổi so với tuần trước, ở mức 379 - 387 USD/tấn.

Theo các chuyên gia, giá gạo xuất khẩu Việt Nam có thể bứt phá mạnh mẽ trong thời gian tới do Ấn Độ hạn chế xuất khẩu gạo cùng với việc thời tiết mưa lũ ảnh hưởng đến sản xuất và xuất khẩu.

Theo báo cáo của Bộ NN&PTNT, lũy kế đến trung tuần tháng 8, cả nước gieo cấy được 6,7 triệu ha lúa - giảm 0,7% so với cùng kỳ năm 2021, đã thu hoạch khoảng 4,4 triệu ha - tăng 2,1% so với cùng kỳ năm ngoái; năng suất bình quân đạt 63,3 tạ/ha; sản lượng thu hoạch đạt gần 28 triệu tấn, tương đương so với cùng kỳ năm ngoái.

Tính đến thời điểm hiện tại, ngành trồng trọt và Bộ NN&PTNT vẫn đảm bảo được kế hoạch sản xuất, với gieo trồng khoảng 7,24 triệu ha với sản lượng trên 43 triệu tấn thóc.

Ngày 8/9/2022, Ấn Độ chính thức ban hành lệnh cấm xuất khẩu gạo tấm và áp thuế 20% đối với các loại gạo xuất khẩu. Việc quốc gia này hạn chế xuất khẩu sẽ giáng một cú đánh mạnh hơn vào những quốc gia đang phải vật lộn với cuộc khủng hoảng giá sinh hoạt và nạn đói ngày càng trầm trọng.

Ấn Độ hiện chiếm hơn 40% gạo xuất khẩu toàn cầu và cạnh tranh với Thái Lan, Việt Nam, Pakistan và Myanmar trên thị trường quốc tế. Năm 2021, Ấn Độ xuất khẩu 21,5 triệu tấn gạo, nhiều hơn tổng số gạo của bốn nước xuất khẩu lớn gồm Thái Lan, Việt Nam, Pakistan và Mỹ cộng lại.

Mức thuế mới này có thể khiến các nhà nhập khẩu "rời" Ấn Độ và chuyển hướng sang các đối thủ như Thái Lan, Việt Nam và những quốc gia đang gặp khó khăn trong việc tăng lượng xuất khẩu và tăng giá.

Do đó, việc Ấn Độ áp thuế 20% đối với các loại gạo xuất khẩu là tin vui với gạo Việt Nam. Bởi lâu nay gạo Việt Nam luôn bị cạnh tranh với gạo Ấn Độ và Thái Lan về giá.

Trong giai đoạn 2017 – 2018, Ấn Độ xuất khẩu khoảng 8 – 9 triệu tấn gạo/năm và giá gạo Việt Nam giá gạo xuất khẩu của Việt Nam trong giai đoạn này rất tốt.

Đến năm 2020, lượng gạo xuất khẩu của Ấn Độ đã tăng lên gấp đôi và đạt mức hơn 21 triệu tấn vào năm 2021. Điều này khiến giá gạo xuất khẩu trên thị trường bị giảm xuống.

Bên cạnh đó, nhu cầu đối với gạo Việt ngày càng tăng có thể thúc đẩy giá gạo xuất khẩu tăng theo. Hiện, Việt Nam vẫn đứng sau Ấn Độ và Thái Lan về xuất khẩu gạo sang các thị trường toàn cầu. Tuy nhiên, nguồn cung tại các quốc gia này đang thiếu hụt hơn so với Việt Nam.

Theo đánh giá của nhiều nhà nhập khẩu, gạo Việt Nam ngày càng có lợi thế cạnh tranh hơn so với đối thủ Thái Lan; thương nhân Thái cũng đang lo ngại trước sức cạnh tranh của gạo Việt và Thái Lan có thể bị mất thị phần... Đây là điều kiện cần để ngành lúa gạo Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào các thị trường mới, tất nhiên với sự hỗ trợ hơn nữa từ chính sách của Nhà nước nhằm kéo giảm chi phí logistics, nâng cao chất lượng, xây dựng thương hiệu...

Nhờ có Hiệp định EVFTA lam "đòn bẩy", mặt hàng gạo của Việt Nam có lợi thế cạnh tranh hơn so với các đối thủ trên thị trường như gạo Ấn Độ, Thái Lan. Bên cạnh đó, Thương vụ cũng đã tích cực xúc tiến thương mại mặt hàng gạo, tuyên truyền, vận động doanh nghiệp nhập khẩu gạo Việt Nam để được hưởng lợi thuế quan.

Bức tranh xuất khẩu gạo Việt Nam lâu nay vẫn cạnh tranh gay gắt với đối thủ Thái Lan và Campuchia, song các giống gạo của Việt Nam có điểm khác là đa dạng hơn, có gạo ngắn, gạo tròn với nhiều chủng giống trong khi Thái Lan và Campuchia không có.

Ấn Độ ban lệnh cấm xuất khẩu, gần 1 triệu tấn gạo mắc kẹt tại cảng