Bí mật ẩn giấu trong ‘Túi của các vị thần’ khiến giới khảo cổ sửng sốt
Túi của các vị thần” là biểu tượng xuất hiện đồng loạt ở nhiều nền văn minh cổ đại, vẫn là bí ẩn thách thức mọi hiểu biết của nhân loại.
Từ Lưỡng Hà đến dãy Andes, từ Thổ Nhĩ Kỳ đến Indonesia, một biểu tượng kỳ lạ đã khiến giới khảo cổ học trăn trở suốt hàng thế kỷ đó là hình ảnh “Túi của các vị thần” một vật thể nhỏ có quai xách, được khắc họa trong điêu khắc, phù điêu và chạm khắc đá của nhiều nền văn minh cổ xưa vốn cách nhau hàng nghìn năm.
Dù chưa từng tìm thấy hiện vật thật, sự xuất hiện lặp lại của hình tượng này vẫn là một dấu hỏi lớn về những mối liên hệ tiềm ẩn giữa các nền văn hóa tiền sử.
Biểu tượng vượt thời gian và không gian
Hình ảnh “túi thần” xuất hiện rõ nét trong các phù điêu của người Sumer và Assyria (khoảng 3000 - 1000 TCN), thường được các vị thần Anunnaki cầm trên tay bên cạnh “cây sự sống”, biểu trưng cho vũ trụ và sự cân bằng. Tại di tích Göbekli Tepe hơn 9.000 năm tuổi ở Thổ Nhĩ Kỳ, các cột đá khắc hình người cũng nắm vật thể tương tự. Ở bên kia đại dương, những bức chạm của nền văn minh Olmec, Maya và Tiahuanaco tại Nam Mỹ cũng mô tả các vị thần cầm “chiếc túi” lạ lùng ấy. Thậm chí, dấu vết của nó còn xuất hiện tại Ấn Độ và Indonesia cổ đại.
Dù cách nhau nửa vòng Trái Đất, không có bằng chứng về giao thương hay tiếp xúc, các nền văn minh này vẫn chia sẻ cùng một biểu tượng đó là một vật thể hình chữ nhật có quai cong ở trên, thống nhất đến mức đáng ngờ.
Ba giả thuyết giải mã “Túi của các vị thần”
- Giả thuyết công nghệ
Một số học giả thế kỷ 20 cho rằng đây là dấu vết của “phi hành gia cổ đại” là những vị thần ngoài hành tinh mang theo thiết bị kỹ thuật, thậm chí có người ví chiếc túi như “máy tính xách tay” thời tiền sử. Tuy nhiên, giới khoa học chính thống bác bỏ quan điểm này vì thiếu bằng chứng vật chất cụ thể. - Giả thuyết biểu tượng học
Theo hướng giải thích này, chiếc túi là biểu tượng của vũ trụ: quai cong tượng trưng cho bầu trời, thân túi vuông đại diện cho mặt đất, thể hiện sự hòa hợp giữa hai cõi. Cách hiểu này phù hợp với thế giới quan của người Sumer, nhưng chưa lý giải được vì sao hình ảnh ấy lại lan rộng đến những nền văn hóa không cùng tín ngưỡng. - Giả thuyết nghi lễ
Đây là cách lý giải được nhiều nhà khảo cổ ủng hộ nhất. Họ cho rằng “túi thần” là vật chứa nước thánh, hạt giống hoặc vật linh thiêng dùng trong các nghi lễ cầu mùa. Trong phù điêu Lưỡng Hà, chiếc túi thường đi cùng “cây sự sống”, tượng trưng cho sự gieo mầm và ban phước lành. Tuy nhiên, khi biểu tượng này xuất hiện tại Nam Mỹ hay Đông Nam Á, nó lại không gắn liền với cùng bối cảnh, khiến giả thuyết này vẫn chưa thật thuyết phục.
Một số học giả cho rằng sự tương đồng đáng kinh ngạc này có thể là kết quả của “thuyết lan tỏa văn hóa”, tức là các biểu tượng và ý tưởng đã được truyền đi qua di cư hoặc giao thương cổ đại. Nhưng đến nay, không có bằng chứng nào cho thấy người Sumer từng tiếp xúc với cư dân Olmec hay Göbekli Tepe.
Nếu loại bỏ khả năng lan truyền trực tiếp, hiện tượng này càng trở nên khó lý giải, như thể con người ở khắp nơi cùng chia sẻ một “ký ức tập thể” về một biểu tượng chung.
Dù được lý giải theo hướng khoa học, biểu tượng học hay huyền bí, “Túi của các vị thần” vẫn là một ẩn số lớn trong lịch sử nhân loại. Nó không chỉ là chi tiết nghệ thuật, mà còn là minh chứng cho trí tưởng tượng, tín ngưỡng và sự kết nối vượt biên giới của con người cổ đại.
Biểu tượng này nhắc chúng ta rằng lịch sử không chỉ được viết bằng những hiện vật khai quật được, mà còn ẩn trong những dấu tích văn hóa, nơi quá khứ và niềm tin của nhân loại vẫn thì thầm kể chuyện qua hàng thiên niên kỷ.
