Các bác sĩ Bệnh viện Việt Đức vừa tạo ra ‘kỳ tích’ của y học Việt Nam
Đây là bước tiến vượt bậc của ngành y tế, đưa Việt Nam sánh ngang với các quốc gia tiên tiến về kỹ thuật, ý chí và đột phá trong lĩnh vực ghép tạng.
Theo Báo Quân đội Nhân dân, ngày 13/8, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức thông tin đã thực hiện thành công ca ghép đồng thời tim và phổi cho bệnh nhân suy đa tạng. Đây là ca ghép đồng thời tim và phổi đầu tiên được tiến hành tại Việt Nam.
Người bệnh là chị Trần Như Q. (38 tuổi), tiền sử thông liên nhĩ kèm tăng áp động mạch phổi nặng, từng bít dù thông liên nhĩ từ năm 2011. Không theo dõi định kỳ, từ đầu năm 2024 chị liên tục nhập viện với chẩn đoán hội chứng Eisenmenger, suy thất phải không hồi phục, hở van ba lá nặng, nguy cơ tử vong tính từng ngày. Trong tình trạng nguy kịch, bác sĩ chỉ định ghép cả tim và phổi, chuẩn bị phương án sẵn sàng khi có nguồn hiến phù hợp.
PGS.TS. Phạm Hữu Lư – Phó trưởng Khoa Ngoại Tim mạch và Lồng ngực, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết, khi tiếp nhận tạng hiến, ê-kíp đã triển khai ghép khối tim – phổi với kỹ thuật cải tiến, phối hợp liên chuyên khoa gồm tim mạch, gây mê – hồi sức, ngoại khoa, phục hồi chức năng và dinh dưỡng.
Ca mổ kéo dài 7 giờ, bệnh nhân được thay thế tạm thời tim và phổi bằng hệ thống tuần hoàn ngoài cơ thể. Các bác sĩ kiểm soát chặt dịch truyền để tránh phù phổi, sử dụng ít thuốc mê, áp dụng thiết bị theo dõi huyết động tiên tiến. Do phổi hiến không hoàn toàn tương thích, ê-kíp phải cắt bớt hai bên phổi, nối hai phế quản gốc thay vì nối khí quản như thông thường giúp tưới máu miệng nối hiệu quả hơn. Nội soi phế quản ống mềm được thực hiện ngay trong mổ để đánh giá chất lượng miệng nối.
Sau phẫu thuật, bệnh nhân tiếp tục được điều trị ức chế miễn dịch, siêu lọc máu và hồi sức tích cực. Gần 4 tuần sau, sức khỏe tiến triển tốt. Theo Báo Nhân dân, PGS.TS. Phạm Vũ Lương – Phó Trưởng khoa Tim mạch – Lồng ngực cho biết, ca ghép được chuẩn bị kỹ lưỡng trong suốt một năm, được Bộ Y tế thẩm định theo đề án “Ghép phổi và khối tim – phổi”.
Hơn 40 chuyên gia đầu ngành tham gia, đối mặt nhiều thách thức như phổi hiến nhiễm khuẩn A. baumannii đa kháng, nguy cơ nhiễm trùng cao khi dùng thuốc ức chế miễn dịch mạnh, cùng biến chứng suy thận. Ê-kíp liên tục hội chẩn, điều chỉnh phác đồ, ngừng kháng sinh độc thận, kiểm soát nồng độ thuốc ức chế miễn dịch, tăng cường nuôi dưỡng và phục hồi chức năng hô hấp.
Kỹ thuật ghép đồng thời tim – phổi chỉ định cho bệnh nhân mắc song song bệnh tim và phổi giai đoạn cuối, khi mọi phương pháp điều trị khác không còn hiệu quả, điển hình như bệnh tim bẩm sinh phức tạp kèm tăng áp động mạch phổi kiểu Eisenmenger, tăng áp động mạch phổi nặng gây suy tim phải không hồi phục, hoặc bệnh phổi giai đoạn cuối kèm bệnh tim trái không thể sửa chữa.
PGS. Phạm Hữu Lư cho biết: “Do yêu cầu nguồn tạng hiếm và kỹ thuật cực kỳ phức tạp, mỗi năm toàn thế giới chỉ thực hiện khoảng 100 ca ghép loại này”. Trên thế giới, tỷ lệ thành công sau ghép đã cải thiện đáng kể, tại Anh đạt khoảng 85% sau 90 ngày và 72% sau 1 năm; tại Mỹ, một số trung tâm hàng đầu như Stanford Health Care ghi nhận tỷ lệ sống 1 năm gần 90%. Nhiều báo cáo quốc tế cũng cho thấy tỷ lệ sống 5 năm đạt khoảng 60%, khẳng định hiệu quả của phương pháp này trong kéo dài tuổi thọ và nâng cao chất lượng cuộc sống người bệnh.
Tại sự kiện, TS. Hà Anh Đức – Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, Bộ Y tế gửi lời chúc mừng các y bác sĩ Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, đồng thời chúc mừng bệnh nhân và gia đình. Ông nhấn mạnh, từ ca ghép tạng đầu tiên tại Việt Nam năm 1992 là ghép thận, sau đó đến gan, tim, chi thể và phổi – một kỹ thuật vô cùng khó, nay Việt Nam đã thành công ghép đồng thời tim và phổi.
Đây là bước tiến vượt bậc của ngành y tế, đưa Việt Nam sánh ngang với các quốc gia tiên tiến về kỹ thuật, ý chí và đột phá trong lĩnh vực ghép tạng. “Chúng ta đã trả lại cho người mẹ một cô con gái, trả lại cho một đứa trẻ một người mẹ và trả lại chị gái cho một cô em gái”, TS. Hà Anh Đức khẳng định.
Lãnh đạo Cục Quản lý khám chữa bệnh cho biết sẽ phối hợp các chuyên gia thẩm định quy trình ghép tim – phổi, ban hành hướng dẫn triển khai trên toàn quốc. Đồng thời, tháng 5/2026, Bộ Y tế sẽ trình Quốc hội các nội dung nhằm thúc đẩy lĩnh vực ghép tạng phát triển mạnh mẽ hơn trong tương lai.
Tổng hợp
