Căn bệnh lây nhanh đang bùng phát khi trời lạnh, hiện chưa có thuốc đặc trị

Những ngày đầu đông, Bệnh viện Đa khoa Hà Giang (tỉnh Tuyên Quang) ghi nhận nhiều ca mắc thủy đậu, trong đó có trường hợp diễn biến nặng phải điều trị tích cực tại khoa Truyền nhiễm.

Diễn biến này cho thấy, dịch thủy đậu đang có xu hướng gia tăng khi thời tiết chuyển lạnh, độ ẩm cao - điều kiện thuận lợi cho virus gây bệnh phát tán và lây lan mạnh trong cộng đồng.

Gia tăng ca bệnh, nhiều trường hợp biến chứng nặng

Tại khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Đa khoa Hà Giang, các bác sĩ cho biết số bệnh nhân nhập viện điều trị thủy đậu tăng trong những tuần gần đây. Một bệnh nhân nam 35 tuổi, trú tại phường Hà Giang 1, được đưa vào viện trong tình trạng sốt cao, nôn nhiều, toàn thân nổi mụn nước kích thước đa dạng, nhiều nốt đã vỡ mủ, kèm ngứa dữ dội.

Qua thăm khám, bác sĩ xác định người bệnh bị thủy đậu biến chứng bội nhiễm da và rối loạn nước - điện giải. Bệnh nhân được điều trị bằng thuốc kháng virus kết hợp kháng sinh đặc hiệu và chăm sóc tích cực. Sau một tuần, sức khỏe ổn định và đã được xuất viện.

Theo các bác sĩ, thủy đậu là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Varicella Zoster (VZV) gây ra, có khả năng lây lan rất nhanh qua đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện hoặc qua tiếp xúc trực tiếp với dịch từ nốt mụn nước. Người hít phải giọt bắn chứa virus dễ dàng mắc bệnh, đặc biệt trong môi trường kín hoặc thời tiết lạnh, ẩm.

Thời gian ủ bệnh kéo dài từ 2 đến 3 tuần. Khi phát bệnh, người bệnh nổi mụn nước trên đầu, mặt, thân và tứ chi chỉ trong 12-24 giờ. Mụn nước nhỏ (1-3mm), chứa dịch trong, nhưng có thể chuyển đục hoặc mưng mủ nếu bội nhiễm.

Ở trẻ em, thủy đậu thường diễn tiến nhẹ, chỉ gây sốt nhẹ, biếng ăn và tự khỏi sau 7-10 ngày. Tuy nhiên, người lớn lại có nguy cơ cao gặp biến chứng nặng với biểu hiện sốt cao, đau đầu, đau cơ, nôn ói.

Các bác sĩ cảnh báo, dù là bệnh lành tính, thủy đậu vẫn có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, viêm não, viêm tiểu não, nhiễm trùng huyết. Phụ nữ mang thai mắc bệnh có thể bị viêm phổi nặng, sảy thai hoặc sinh con bị dị tật bẩm sinh. Nếu mắc bệnh gần thời điểm sinh, trẻ sơ sinh có nguy cơ nhiễm virus ngay sau khi chào đời, dẫn đến tổn thương nặng ở da và phổi.

Thủy đậu không chỉ gặp ở trẻ nhỏ mà còn xuất hiện ở người trưởng thành, thậm chí diễn tiến nặng hơn. Khi virus tồn tại trong cơ thể sau khi khỏi bệnh, về sau có thể tái hoạt động gây zona thần kinh, khiến người bệnh đau rát, ảnh hưởng đến thần kinh và để lại di chứng kéo dài.

Dịch bệnh có xu hướng gia tăng khi giao mùa

Theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nội, hàng năm Việt Nam ghi nhận hàng chục nghìn ca thủy đậu, chủ yếu vào giai đoạn mùa đông - xuân, với đỉnh dịch thường rơi vào tháng 3 đến tháng 4.

Khí hậu ẩm ướt, mưa phùn, cùng môi trường học đường đông đúc khiến bệnh dễ phát tán. Hiện số ca mắc đang có xu hướng tăng so với cùng kỳ. Các chuyên gia cảnh báo, nếu không tăng cường tiêm chủng và kiểm soát ca bệnh, thủy đậu có thể lan rộng trong cộng đồng, đặc biệt tại trường học.

Ngành y tế và giáo dục được khuyến cáo phối hợp chặt chẽ trong việc xử lý chùm ca bệnh, theo dõi sức khỏe học sinh, phát hiện sớm, cho nghỉ học từ 7 đến 10 ngày kể từ khi khởi phát nhằm hạn chế lây lan.

Lưu ý khi chăm sóc và điều trị

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tiêm vaccine là biện pháp phòng bệnh thủy đậu hiệu quả nhất, giúp 88-98% người được tiêm tránh nhiễm bệnh. Bộ Y tế khuyến cáo:

- Trẻ em từ 12-18 tháng tuổi: Tiêm một mũi vaccine.

- Trẻ từ 19 tháng đến 13 tuổi chưa từng mắc bệnh: Cần tiêm phòng để tạo miễn dịch.

- Người trên 13 tuổi và người lớn chưa từng bị thủy đậu: Tiêm hai mũi, cách nhau 4-8 tuần để đạt hiệu quả tối ưu.

Ngoài tiêm vaccine, người dân cần chủ động phòng bệnh bằng các biện pháp vệ sinh cá nhân và môi trường: hạn chế tiếp xúc với người mắc bệnh; thường xuyên rửa tay bằng xà phòng; sử dụng đồ dùng riêng, vệ sinh mũi họng bằng nước muối sinh lý; vệ sinh nhà cửa, trường học, đồ dùng sinh hoạt bằng dung dịch sát khuẩn.

Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho thủy đậu. Việc điều trị tập trung vào giảm triệu chứng, ngăn mất nước và hạn chế bội nhiễm. Người bệnh cần được chăm sóc tại cơ sở y tế, ăn thức ăn mềm, uống đủ nước, tránh gãi vỡ mụn nước để không gây sẹo hoặc nhiễm trùng.

Các chuyên gia lưu ý, phụ huynh không nên tự điều trị cho trẻ tại nhà. Khi trẻ có biểu hiện phát ban, sốt, nổi mụn nước, cần đưa đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và hướng dẫn chăm sóc phù hợp.

Theo các chuyên gia, dù người đã tiêm vaccine vẫn có thể mắc bệnh nhưng mức độ nhẹ, ít nốt đậu và hầu như không biến chứng. Do đó, việc tiêm chủng đầy đủ, kết hợp vệ sinh cá nhân, theo dõi sức khỏe và cách ly khi mắc bệnh là chìa khóa quan trọng để kiểm soát thủy đậu trong cộng đồng.