Cần một dự án 'ra tấm ra món' cho sông Tô Lịch

Cấp bách xử lý ô nhiễm không khí tại Hà Nội và TP.HCM

Tiếp tục chương trình phiên họp, ngày 26/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét báo cáo kết quả giám sát về "Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành".

Báo cáo tóm tắt kết quả giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy đánh giá, tình trạng ô nhiễm môi trường ở một số nơi còn diễn biến phức tạp, có thời điểm ở mức độ nghiêm trọng, đặc biệt là ô nhiễm không khí (do bụi mịn) đang là vấn đề nhức nhối tại một số đô thị lớn, đặc biệt tại Hà Nội, TPHCM.

Bên cạnh đó, chất lượng môi trường một số đoạn sông, tập trung tại khu vực đông dân cư, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, làng nghề trên lưu vực sông Cầu, sông Nhuệ - Đáy, hệ thống thuỷ lợi Bắc Hưng Hải, còn diễn biến phức tạp.

Trong khi đó, việc đầu tư đồng bộ hạ tầng thu gom, xử lý nước thải sinh hoạt đô thị, cụm công nghiệp, làng nghề còn chưa được quan tâm đúng mức. Theo thống kê, hiện chỉ có khoảng 18% tổng lượng nước thải đô thị được thu gom, xử lý.

Từ thực tế trên, đoàn giám sát của Quốc hội đề nghị trong năm 2026, cần thực hiện ngay các biện pháp cấp bách kiểm soát, ngăn chặn và khắc phục, cải thiện tình trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội và TP.HCM. Đồng thời, cải thiện chất lượng môi trường một số đoạn sông bị ô nhiễm nghiêm trọng trên các sông Ngũ Huyện Khê, Tô Lịch, Bắc Hưng Hải…

Nguồn phát thải ở các đô thị từ đâu?

Quan tâm đến thực trạng ô nhiễm đô thị, đặc biệt là tình trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội, TP.HCM, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho rằng, phải trả lời câu hỏi: nguồn phát thải ở các đô thị hiện nay từ đâu và thực trạng ra sao? Phát thải từ công nghiệp thế nào, phát thải từ bụi xây dựng thế nào, phát thải từ các cái loại khí thải phương tiện giao thông thế nào?...

Theo ông Vinh, cần phải nhìn thực trạng rất rõ ràng thì mới có giải pháp sát cải thiện tình trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội, TP.HCM.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh, hiện cả nước đã có 5 nhà máy đốt rác phát điện. Kinh tế tuần hoàn và rác thải trở thành tài nguyên đầu vào của ngành kinh tế khác là thực tế phổ biến ở các nước.

Tại Cộng hòa Czech, rác thải không chỉ được đốt để phát điện mà còn tạo ra sản phẩm là gạch xây dựng. Trong khi tại Việt Nam rác thải vẫn chủ yếu được đốt và chôn lấp.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ chọn một số thành phố lớn đầu tư một số nhà máy rác không chỉ phát điện mà có thể tạo ra các sản phẩm khác để tạo bước đột phá các thành phố xử lý rác thải, bảo vệ môi trường.

Về nước thải đô thị, bà Thanh ví dụ sông Tô Lịch, trong khi chúng ta làm rất nhiều dự án hạ tầng chiến lược, đường vành đai 3, vành đai 4, tại sao Hà Nội không có một dự án "ra tấm ra món" cho sông Tô Lịch?

Theo bà Thanh, việc đầu tư không khó, chỉ cần học tập việc cải tạo suối Thanh Khê ở Thủ đô Seoul (Hàn Quốc) sẽ mang lại hiệu quả.