Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam: ‘Giáo viên có quá ít thời gian để tự nâng cao trình độ do đời sống khó khăn’

Tại Hội nghị tổng kết năm học 2023-2024, triển khai nhiệm vụ năm học 2024-2025 do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức, nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan, Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam, đã bày tỏ những quan ngại về tình hình hiện tại của ngành giáo dục. Bà chỉ ra rằng, đời sống khó khăn đang khiến giáo viên gặp khó khăn trong việc dành thời gian nâng cao trình độ chuyên môn.

Mức lương thấp là một trong những thách thức lớn trong việc thu hút nhân lực vào ngành sư phạm, đặc biệt là các môn học mới như tiếng Anh, tin học, mỹ thuật và âm nhạc. Phó Chủ tịch UBND TP. HCM, bà Trần Thị Diệu Thúy đã nhấn mạnh rằng, mức lương hiện tại không đủ để hấp dẫn người tài vào ngành giáo dục. Trong bối cảnh thu nhập tại TP. HCM gia tăng, mức lương cho giáo viên các môn học này vẫn chưa phản ánh đúng giá trị công việc và yêu cầu của nghề sư phạm.

Thực trạng thiếu hụt hơn 100.000 giáo viên

Tại hội nghị diễn ra vào sáng ngày 19/8, tình trạng thiếu giáo viên đã được thảo luận một cách sâu rộng. Theo báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, dù đã bổ sung 27.826 biên chế trong tổng số 65.980 biên chế được bổ sung cho giai đoạn 2022-2026.

Tuy nhiên, đến tháng 4/2024, các địa phương mới chỉ tuyển dụng được 19.474 giáo viên, dẫn đến một khoảng trống lớn với tổng số 113.491 giáo viên còn thiếu ở các cấp học trên toàn quốc.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, tình trạng thiếu giáo viên cục bộ vẫn phổ biến ở nhiều địa phương, chủ yếu tập trung vào các môn học mới như tiếng Anh, tin học, âm nhạc và mỹ thuật. Những môn học này hiện vẫn chưa được khắc phục kịp thời, gây khó khăn trong việc triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Mất cân đối trong cơ cấu đội ngũ giáo viên

Bên cạnh việc thiếu giáo viên, cơ cấu đội ngũ giáo viên còn cho thấy sự mất cân đối rõ rệt. Sự phân bổ giáo viên giữa các môn học trong cùng cấp học và giữa các vùng miền khác nhau về điều kiện kinh tế-xã hội còn nhiều bất cập. Tỷ lệ giáo viên/lớp học hiện tại còn thấp hơn so với định mức quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Tình trạng này gây nhiều áp lực cho các giáo viên hiện tại và ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng giảng dạy và học tập của học sinh.

Ông Vừ A Bằng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên, cho biết tỉnh của ông đang phải đối mặt với áp lực lớn do thiếu giáo viên, đặc biệt là các môn học mới theo chương trình giáo dục phổ thông 2018. Việc giáo viên phải dạy tăng giờ, dạy liên cấp và liên trường trở nên phổ biến. Sau mỗi năm học, đội ngũ giáo viên lại biến động mạnh khi nhiều giáo viên chuyển từ vùng cao về các khu vực đồng bằng, làm tăng thêm sự thiếu hụt giáo viên.

Đời sống khó khăn, giáo viên không có nhiều thời gian đọc tài liệu, tự học

Theo báo cáo từ Bộ Giáo dục và Đào tạo, sức hút vào ngành sư phạm hiện còn hạn chế, tình trạng giáo viên nghỉ việc có tỷ lệ cao, đây chính là những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thiếu giáo viên. Việc tuyển dụng giáo viên ở một số địa phương vẫn chậm chạp, hiện vẫn còn 72.000 biên chế được giao chưa được tuyển dụng. Sự gia tăng số lớp học do số lượng học sinh tăng cũng làm gia tăng áp lực lên hệ thống giáo dục.

Để giải quyết tình trạng thiếu giáo viên, các tỉnh thành đang kêu gọi sự hỗ trợ từ Chính phủ và các bộ ngành để rà soát và đồng bộ hóa các quy định liên quan đến tuyển dụng và tạo nguồn giáo viên. Các tỉnh cũng bày tỏ hy vọng rằng Luật Nhà giáo sớm được trình Quốc hội thông qua để có cơ chế cải cách và thu hút người tài vào ngành sư phạm.

Nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan nhấn mạnh rằng, việc nâng cao chất lượng giáo viên cũng cần được quan tâm bên cạnh việc tăng cường số lượng giáo viên. Bà đặt câu hỏi: “Giáo viên trên cả nước có bao nhiêu thời gian để đọc tài liệu, tự học, tự nâng cao trình độ?”. Bà cho rằng tình trạng khó khăn về đời sống đã làm giảm thời gian tự nâng cao trình độ của giáo viên.

Ông Nguyễn Đức Sơn, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Hà Nội chia sẻ rằng, các trường đại học sư phạm chủ chốt đã mở ngành đào tạo và bồi dưỡng giáo viên cho các môn học mới như khoa học tự nhiên, lịch sử và địa lý. Từ đó, cung cấp giáo viên cho các địa phương, từng bước giải quyết tình trạng thừa thiếu giáo viên cục bộ. Tuy nhiên, việc đào tạo cần thời gian để tạo ra nguồn giáo viên mới cho các địa phương.

Ông Sơn cũng đề xuất cần sửa đổi một số quy định về chính sách hỗ trợ tiền học phí và chi phí sinh hoạt cho sinh viên theo hướng linh hoạt và sát thực tiễn hơn.

Tình trạng thiếu giáo viên và sự mất cân đối trong đội ngũ giáo viên hiện nay đang đặt ra thách thức lớn đối với ngành giáo dục. Để khắc phục tình trạng này, cần có sự vào cuộc quyết liệt từ các cấp, ngành và các chính sách hỗ trợ kịp thời, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc tuyển dụng và giữ chân giáo viên, đồng thời nâng cao chất lượng giáo dục trên toàn quốc.

>> Sinh viên Sư phạm tốt nghiệp nhiều nhưng ít ứng tuyển giáo viên