Việt Nam có loại cá quê bổ như ‘nhân sâm dưới nước’: Dưỡng thận, sáng mắt, tốt cho cả não và tim

Cá chạch là loại cá quen thuộc ở nhiều vùng quê Việt Nam, thường sinh sống ở ao hồ, ruộng lúa và sông ngòi. Loài cá thân trơn bóng này không chỉ dễ tìm, giá thành phải chăng mà còn có nhiều loại, kích thước và cách chế biến khác nhau, từ cá nhỏ dài 10–15 cm dùng để nấu cháo, canh chua đến những con dài vài chục cm với thịt chắc, thích hợp để kho, om hay nướng. Tuy nhiên, ít ai biết rằng đằng sau vẻ ngoài nhỏ bé ấy, cá chạch lại là “kho dinh dưỡng” quý giá, được ví như “nhân sâm dưới nước” nhờ hàng loạt lợi ích sức khỏe vượt trội.

Giàu dinh dưỡng, tốt cho tim mạch và huyết áp

Cá chạch chứa nguồn protein chất lượng cao, dồi dào omega-3, cùng nhiều loại vitamin như A, E, D và khoáng chất quan trọng như canxi, phốt pho, kẽm, sắt, kali và selenium. Nhờ hàm lượng omega-3 phong phú, cá chạch giúp giảm cholesterol xấu và triglyceride trong máu, từ đó ngăn ngừa xơ vữa động mạch, giảm nguy cơ bệnh tim mạch, nhồi máu cơ tim và đột quỵ.

Lượng kali dồi dào còn hỗ trợ điều hòa huyết áp tự nhiên, trong khi vitamin E, kẽm và selenium hoạt động như các chất chống oxy hóa, bảo vệ thành mạch và hạn chế hình thành cục máu đông gây tắc nghẽn.

Bổ não, tăng trí nhớ và cải thiện tâm trạng

Cá chạch chứa nhiều DHA và EPA - hai axit béo omega-3 có vai trò quan trọng trong việc xây dựng tế bào thần kinh và hỗ trợ chức năng não bộ.

Với trẻ nhỏ, việc bổ sung cá chạch thường xuyên giúp tăng khả năng học tập và ghi nhớ, còn ở người lớn tuổi, nó giúp giảm nguy cơ suy giảm nhận thức, Alzheimer và các bệnh thoái hóa thần kinh. Omega-3 trong cá chạch cũng góp phần cải thiện tâm trạng, giảm căng thẳng và hỗ trợ giấc ngủ sâu.

Bảo vệ thị lực và phòng ngừa thoái hóa điểm vàng

Ít ai ngờ rằng một loài cá nhỏ như cá chạch lại có tác dụng lớn trong việc bảo vệ đôi mắt. Hàm lượng vitamin A kết hợp với omega-3 giúp duy trì lớp tế bào võng mạc, tăng khả năng nhìn trong điều kiện thiếu sáng và giảm viêm.

Nhờ đó, cá chạch giúp bảo vệ mắt khỏi tác hại của ánh sáng xanh từ điện thoại, máy tính và giảm nguy cơ mắc các bệnh như thoái hóa điểm vàng hay đục thủy tinh thể.

Tăng cường miễn dịch và chống viêm

Hàm lượng kẽm, selenium và các vitamin trong cá chạch giúp củng cố hệ miễn dịch, hỗ trợ cơ thể chống lại các gốc tự do gây hại. Omega-3 cũng có tác dụng kháng viêm tự nhiên, giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính do viêm kéo dài. Đối với những người hay ốm vặt, việc đưa cá chạch vào thực đơn hàng tuần sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh, bền bỉ và ít bị tấn công bởi vi khuẩn, virus.

Hỗ trợ chức năng thận và tăng cường sinh lý nam

Trong y học dân gian, cá chạch từ lâu đã được xem là thực phẩm bổ thận và cải thiện sinh lý. Nhờ chứa kẽm, lysine và nhiều khoáng chất, cá chạch hỗ trợ hoạt động của thận, thúc đẩy quá trình sản xuất testosterone và tinh trùng, từ đó tăng cường sinh lực cho nam giới. Chính vì vậy, cá chạch còn được gọi là “thực phẩm vàng” cho phái mạnh.

Giúp xương chắc khỏe và ngừa loãng xương

Không chỉ giàu canxi, cá chạch còn chứa nhiều vitamin D và phốt pho – bộ ba dưỡng chất thiết yếu giúp hình thành và duy trì hệ xương chắc khỏe. Việc bổ sung cá chạch thường xuyên đặc biệt có lợi cho người cao tuổi, phụ nữ sau sinh hoặc người có nguy cơ loãng xương, giúp giảm đau nhức xương khớp và tăng độ bền chắc cho hệ vận động.

Hỗ trợ tiêu hóa và phù hợp với người nhạy cảm

Lượng protein dễ tiêu hóa và chất béo lành mạnh trong cá chạch giúp dạ dày hoạt động trơn tru, không gây đầy bụng hay khó chịu sau bữa ăn. Đây là lựa chọn lý tưởng cho người già, người mới ốm dậy hoặc những ai có hệ tiêu hóa nhạy cảm, vừa đảm bảo dinh dưỡng vừa nhẹ nhàng với cơ thể.

Làm đẹp da và chống lão hóa

Cá chạch cũng mang lại lợi ích lớn cho sức khỏe làn da. Vitamin E giúp nuôi dưỡng và cấp ẩm từ sâu bên trong, hạn chế tình trạng khô ráp, bong tróc khi thời tiết thay đổi. Omega-3 giúp cân bằng dầu, duy trì độ đàn hồi và sáng mịn tự nhiên, đồng thời các chất chống oxy hóa giúp làm chậm quá trình lão hóa, giảm nếp nhăn và giữ làn da tươi trẻ lâu dài.

Lưu ý khi chọn và ăn cá chạch

• Chọn cá ngon: Ưu tiên cá còn sống, da trơn bóng, mắt trong, bụng không phình. Tránh cá có mùi lạ, da nhợt nhạt hoặc bụng trương.
• Khẩu phần hợp lý: Người trưởng thành nên ăn khoảng 150 - 200g mỗi lần, từ 2 - 3 bữa/tuần. Ăn quá nhiều có thể dẫn đến dư thừa đạm và purin, làm tăng nguy cơ gout hoặc rối loạn tiêu hóa.
• Đối tượng cần thận trọng: Người bị gout, suy thận nặng hoặc dị ứng hải sản nên hạn chế và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
• Cách chế biến: Nên hấp, nấu canh chua hoặc cháo để giữ trọn dinh dưỡng. Hạn chế chiên rán nhiều dầu mỡ vì dễ làm mất omega-3 và sinh ra chất béo xấu.
• Kết hợp thực phẩm: Không nên ăn cá chạch cùng thịt chó, thịt gà hoặc sữa, vì có thể gây đầy bụng, khó tiêu.