Chủ tịch Vinatex: Tăng trưởng 10%/năm không còn là cuộc chơi của sản lượng, mà là bài toán cơ cấu lại chuỗi cung ứng

Theo thông tin từ Vinatex, xuất khẩu dệt may của Việt Nam trong tháng 4/2025 đạt 3,64 tỷ USD, tăng 15% so với cùng kỳ. Lũy kế 4 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu đạt 13,9 tỷ USD tăng 11% so với cùng kỳ.

Một yếu tố tích cực là tồn kho của Mỹ đang ở mức thấp, do đó các đơn hàng trong quý 3/2025 có thể vẫn tốt, nhưng quý 4/2025 có thể bị giảm khoảng 10% do nhu cầu tiêu dùng của Mỹ giảm. Ngoài ra, các chính sách đàm phán thuế quan hiện nay đang được triển khai theo nhóm mặt hàng, do đó có thể có cơ hội đối với mặt hàng dệt may của Việt Nam.

Phát biểu tại Đại hội đồng cổ đông Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) ngày 16/6, ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch HĐQT thẳng thắn cho rằng, tăng trưởng 10%/năm không còn là cuộc chơi của sản lượng, mà đã trở thành một bài toán chiến lược, đòi hỏi ngành phải chuyển đổi sâu sắc về mô hình tăng trưởng và cơ cấu chuỗi cung ứng.

“Nếu tăng trưởng 10%/năm liên tục trong 5 năm tới, thì đến năm 2030 ngành dệt may phải xuất khẩu khoảng 80 tỷ USD. Nhưng thị trường hiện nay không còn dư địa để đạt 80 tỷ USD nếu vẫn phát triển theo chiều ngang, chỉ đơn thuần tăng sản lượng”, ông Trường cảnh báo.

Theo ông, việc mở thêm nhà máy, tuyển thêm công nhân – chiến lược từng rất thành công giai đoạn 1995–2015, nay đã hết hiệu lực. Thị trường bão hòa, năng lực sản xuất toàn cầu dư thừa, còn dư địa phát triển theo kiểu mở rộng quy mô là gần như bằng 0.

“Nếu tăng 10% mỗi năm liên tục trong 5 năm tới, thì đến năm 2030 ngành dệt may Việt Nam phải xuất khẩu 80 tỷ USD. Nhưng thị trường hiện nay không còn dư địa cho mức tăng trưởng như vậy nữa. Vậy nếu tăng, thì bán cho ai?", Chủ tịch Vinatex đặt vấn đề. Ảnh minh hoạ.

>>>Doanh nghiệp Việt phản ứng ra sao trước 3 kịch bản áp thuế đối ứng từ Mỹ?

Động lực tăng trưởng mới: Cơ cấu lại chuỗi cung ứng và tăng nội địa hóa

Trước câu hỏi: “Dệt may sẽ tăng trưởng kiểu gì nếu không mở rộng sản lượng?”, ông Trường chỉ rõ con đường duy nhất là cơ cấu lại toàn bộ chuỗi cung ứng và nâng tỷ lệ nội địa hóa.

“Tăng trưởng GDP hai con số không còn đến từ tăng doanh thu hai con số. Nếu doanh thu chỉ tăng 5%, nhưng chúng ta giảm được 5% nhập khẩu nguyên liệu và tăng thu nhập người lao động 8–10% mỗi năm, thì vẫn đóng góp vào tăng trưởng GDP hai con số”, ông phân tích.

Theo ông, các chỉ tiêu tài chính như IRR (tỷ suất hoàn vốn nội bộ), ROE (tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu), vốn từng là thước đo chính khi quyết định đầu tư mở rộng, thì nay không còn là cơ sở đáng tin cậy. Thay vào đó, việc giảm phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu, chủ động chuỗi cung ứng trong nước, và đặc biệt là tăng giá trị gia tăng nội địa mới là “vũ khí chiến lược” trong giai đoạn mới.

Nhìn lại giai đoạn 2020–2025, ông Trường cho rằng đây là nhiệm kỳ “không giống bất kỳ nhiệm kỳ nào” khi doanh nghiệp phải liên tục đối mặt với các cú sốc chưa từng có: Từ đại dịch Covid-19, chiến tranh Nga–Ukraine, đến các chính sách thuế đối ứng từ Mỹ.

“Cả thế giới không ai dự báo được Israel sẽ tấn công Iran, hay chiến sự Nga–Ukraine kéo dài hơn 3 năm, hay việc Mỹ thay đổi thuế liên tục chỉ trong vài ngày. Trong bối cảnh như vậy, vốn bằng tiền và tỷ lệ sở hữu không còn quan trọng bằng vốn trí tuệ, thứ quyết định đường đi của doanh nghiệp trong thời kỳ bất định”, ông Trường nhấn mạnh.

Chủ tịch Vinatex khẳng định, không còn bất kỳ “công thức cũ” nào có thể áp dụng máy móc cho giai đoạn hiện nay. Việc điều hành buộc phải dựa trên dữ liệu tin cậy, năng lực dự báo và khả năng ra quyết định linh hoạt, chấp nhận rủi ro và liên tục điều chỉnh theo biến động của thị trường toàn cầu.

Theo nhận định của ông Trường, giai đoạn 2025–2030 sẽ là thời kỳ bản lề buộc ngành dệt may Việt Nam phải “chuyển làn”: Từ phát triển theo chiều rộng sang chiều sâu, từ cạnh tranh giá sang cạnh tranh giá trị.

Theo ông Trường, thời kỳ chào giá thấp để thắng thầu đã qua. Thay vào đó, dệt may Việt Nam phải định vị lại vai trò trong chuỗi giá trị toàn cầu, cung cấp sản phẩm chất lượng cao, thân thiện môi trường, giao hàng đúng hạn, và đảm bảo truy xuất nguồn gốc minh bạch – những yếu tố mà các tập đoàn lớn đang ưu tiên hàng đầu.

“Cạnh tranh giá không còn là vũ khí hiệu quả. Doanh nghiệp phải chuyển sang cạnh tranh bằng uy tín, chất lượng, tính linh hoạt và độ tin cậy trong chuỗi cung ứng”, ông Trường khẳng định.

Dư địa thị trường xuất khẩu có hạn, thì cách duy nhất để duy trì tăng trưởng là giảm chi phí nhập khẩu, phát triển công nghiệp phụ trợ, nâng tỷ lệ nội địa hóa, hiện đại hóa sản xuất và nâng cao thu nhập người lao động.

“Chúng ta không thể tăng doanh thu 10% mỗi năm để đạt 80 tỷ USD vào 2030. Nếu tăng thì bán cho ai? Câu chuyện ở đây không phải "bán nhiều hơn", mà là "làm tốt hơn”, ông Trường chỉ rõ.

>>> 90 ngày 'tăng ca' của doanh nghiệp dệt may: Đơn hàng đã đủ tới quý III nhưng bắt đầu ngấm đòn thuế Mỹ