Cú lừa chấn động từ startup tỷ đô: ‘AI ghi chú’ hóa ra chỉ là 2 nhà sáng lập ngồi chép tay, thu 100 USD/tháng

Vào thế kỷ 18 tại Vienna, kỹ sư người Hungary Wolfgang von Kempelen từng khiến giới quý tộc châu Âu sửng sốt với một cỗ máy kỳ quái: một chiếc hộp gỗ cơ khí có thể chơi cờ vua, và thậm chí đánh bại những đối thủ nổi tiếng như Benjamin Franklin hay Napoleon Bonaparte.

Chiếc máy này được đặt tên là “Mechanical Turk”, và suốt nhiều thập kỷ, nó được xem như bằng chứng cho “trí tuệ phi nhân loại” đầu tiên của châu Âu.

Nhưng tất nhiên, thời đó chưa hề có máy tính. “Cỗ máy” mà Kempelen khoe khoang thực chất chỉ là một hộp gỗ chứa đầy bánh răng giả, nhằm che giấu một kỳ thủ ngồi bên trong điều khiển mọi nước cờ.

Sự thật chỉ bị phanh phui vào những năm 1850, nhưng di sản của “trí tuệ nhân tạo giả” này vẫn còn kéo dài tới ngày nay. Chỉ khác rằng, thay vì một chiếc hộp cờ vua, thế giới hiện đại có các cửa hàng “Just Walk Out” của Amazon vận hành bằng lao động giá rẻ ở Ấn Độ, hay các mô hình AI viết code được hậu thuẫn bởi đội quân “lao động bóng ma” tại Kenya.

Và giờ đây, chúng ta có Fireflies, startup ghi chú cuộc họp bằng AI, mới trở thành tâm điểm chú ý hồi mùa hè khi công bố mức định giá 1 tỷ USD và khẳng định “75% doanh nghiệp Fortune 500 sử dụng dịch vụ của họ”.

Con số ấn tượng ấy càng gây xôn xao sau tiết lộ của Sam Udotong, đồng sáng lập kiêm CTO. Anh thừa nhận Fireflies khởi đầu năm 2017 bằng cách thu 100 USD mỗi tháng cho một “AI” mà thực chất chỉ là… hai người.

“Cách tốt nhất để kiểm chứng ý tưởng kinh doanh là trở thành chính sản phẩm”, Udotong viết trên LinkedIn.

Họ nói với khách hàng rằng có một “AI sẽ tự tham gia cuộc họp.” Còn trong thực tế, Udotong hoặc đồng sáng lập Krish Ramineni chỉ đơn giản gọi vào phòng họp dưới cái tên “Fred”, ngồi im lặng, lắng nghe và ghi chép bằng tay.

Để trả tiền thuê nhà và nuôi giấc mơ startup, hai nhà sáng lập đã phải tham gia hơn 100 cuộc họp như vậy, sau khi 6 ý tưởng khởi nghiệp trước đó đều thất bại.

Udotong khẳng định Fireflies giờ đã được “tự động hóa” thật sự. Nhưng chia sẻ này làm lộ ra thái độ "Fake it till you make it" (tạm dịch: giả vờ cho tới khi thành thật) vốn phổ biến trong giới startup công nghệ. Một môi trường nơi những sản phẩm chưa hoàn thiện, thậm chí mang tính đánh lừa, lại có thể được thưởng vì bề ngoài của đổi mới, thay vì đổi mới thực sự.

Dù nhiều người dùng LinkedIn chỉ trích Udotong vì sự thừa nhận quá muộn, CTO Fireflies nói rằng các khách hàng doanh nghiệp thời điểm ban đầu “biết vẫn có con người tham gia và không quan tâm”.

Xét thành công của Fireflies ngày nay, có lẽ anh không nói sai.

Vấn đề nằm ở chỗ, thị trường khởi nghiệp hiện nay dường như coi trọng hình ảnh của tiến bộ hơn bản thân tiến bộ. Và chính sự chấp nhận ấy lại tạo điều kiện tài chính để các chiêu trò “đánh bóng” tiếp tục tồn tại, đồng thời mang về lợi nhuận kếch xù cho những người sáng lập.

Trong bối cảnh các startup nắm vai trò lớn trong nền kinh tế Mỹ, câu chuyện này phần nào lý giải vì sao “ảo giác đổi mới” ngày càng trở thành một đặc sản của thời đại.

Theo Futurism