CZ kết thúc sứ mệnh tại Binance, thị trường tiền số đối mặt "mùa đông" lạnh lẽo nhất từ trước đến nay?

Changpeng Zhao, hay gọi tắt là CZ, là một nhân vật quan trọng trong lĩnh vực tiền điện tử, giữ vị trí người giàu nhất trong ngành công nghiệp này. Với giá trị tài sản ròng là 23,5 tỷ USD tính đến ngày 20 tháng 11, CZ đứng ở vị trí thứ 68 trên Bảng xếp hạng tỷ phú của Bloomberg.

Tuy nhiên, tài sản của Zhao đã chịu ảnh hưởng khá nặng nề từ “mùa đông Bitcoin”, tức giai đoạn thị trường Bitcoin suy yếu. So với đỉnh được lập vào đầu năm nay (gần 96 tỷ USD), giá trị tài sản ròng của CZ hiện chỉ còn 1/4.

Hành trình của CZ vào thế giới tiền điện tử bắt đầu vào năm 2013 khi Zhao lần đầu tiên biết đến Bitcoin qua lĩnh vực tiền điện tử mới nổi tại Blockchain.info, nơi ông làm việc với tư cách là trưởng nhóm phát triển.

Năm 2017, CZ thành lập Binance và đưa nó trở thành sàn giao dịch tiền điện tử lớn nhất theo khối lượng giao dịch. Theo Bloomberg, sàn giao dịch này xử lý khoảng 76 tỷ USD giá trị giao dịch mỗi ngày, vượt qua bốn đối thủ lớn nhất cộng lại. Chỉ trong năm 2021, sàn này tạo ra hơn 20 tỷ USD doanh thu.

Ảnh: Nhà sáng lập Binance, Changpeng Zhao.

Người doanh nhân gốc Trung Quốc chuyển đến Vancouver vào cuối những năm 1980 cùng với gia đình. Cha của Zhao, Shengkai, đã đem gia đình cùng lặn lội đường xa và chờ đến vài ngày ngoài cửa Đại sứ quán Canada để được nhập tịch vào Canada.

Shengkai là một giảng viên, theo đuổi bằng tiến sĩ tại Đại học British Columbia ở Canada. Thời thơ ấu của CZ tại nông thôn Trung Quốc đã phải nếm trải đủ những khó khăn của một trong những thời kỳ khắc nghiệt nhất của Trung Quốc, nên khi sang tới phương Tây, Zhao đã rất bỡ ngỡ. Trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí Fortune, Zhao tiết lộ rằng việc uống sữa tươi là điều hiếm gặp ở Trung Quốc ngày đó, và đến khi chuyển đến Canada mới có cơ hội thưởng thức nó.

Ảnh: Cửa hàng McDonald’s tại Richmond, Canada.

Khi chuyển đến Canada, Zhao đã đảm nhận nhiều công việc bán thời gian, bao gồm làm việc tại nhà hàng McDonald's trong hai năm kể từ khi mới 14 tuổi. Zhao cũng làm việc tại một trạm xăng Chevron và làm trọng tài cho các trận đấu bóng chuyền tuổi teen để kiếm thêm thu nhập.

Trong một bài đăng trên blog, Zhao nhấn mạnh rằng việc chuyển đến Canada "đã thay đổi cuộc đời tôi mãi mãi." Mặc dù đã đạt được thành công, nhưng Zhao duy trì lối sống tiết kiệm, không sở hữu ô tô, du thuyền hay đồng hồ sang trọng, thay vào đó, vị tỷ phú trẻ này sử dụng đồng hồ điện tử như Apple Watch và gần đây là chiếc xe tải nhỏ Toyota Velfire.

Zhao, người theo học Khoa học Máy tính tại Đại học McGill, Montreal, đã thừa kế đam mê công nghệ từ chiếc máy tính 286 DOS trị giá 14.000 USD của cha mình. Ông đắm chìm trong lập trình từ khi mới 16 tuổi.

Sau khi tốt nghiệp, Zhao làm việc tại Sở giao dịch Tokyo và Bloomberg's Tradebook từ năm 2001 đến 2005. Năm 2005, CZ rời bỏ cuộc sống văn phòng, chuyển đến Thượng Hải để trở thành đối tác tại Fusion Systems, sau đó rời đi vào tháng 12 năm 2013, theo trang LinkedIn của chính chủ.

Phần lớn trong khối tài sản hàng tỷ USD của Changpeng Zhao đến từ việc nắm giữ cổ phần trong Binance Holdings, ước tính khoảng 23,5 tỷ USD theo Bloomberg. Tuy nhiên, con số này không bao gồm số tiền lợi nhuận từ các khoản đầu tư tiền điện tử của Zhao, vì thông tin này không công bố công khai.

CZ còn có những khoản đầu tư cá nhân vào Bitcoin và Binance Coin, với số tài sản đáng kể được cho là tích lũy từ việc đầu tư sớm vào Bitcoin. Binance từ chối xác nhận số tài sản của Zhao và nguồn gốc của tài sản đó khi hãng truyền thông Business Insider yêu cầu.

Hành trình của Changpeng Zhao tại Binance đã đối mặt với những thách thức, đặc biệt là một vụ hack lớn vào tháng 10 dẫn đến việc mất cắp 570 triệu USD tiền điện tử. Mặc dù Zhao khẳng định không có người dùng nào mất tiền, sự kiện này đã gây ra những lời chỉ trích.

Binance đề xuất các biện pháp bảo mật trong tương lai, đề xuất cho phép các Quản trị viên đóng băng tài khoản bị hack và xem xét hệ thống thưởng khi người dùng phát hiện ra lỗi hệ thống.

Các bên tranh cãi thậm chí đã đề cập đến cả mối quan hệ giữa Binance và Trung Quốc cũng như việc hỗ trợ giao dịch tại Iran mặc dù có lệnh trừng phạt của Mỹ. Tuy nhiên Zhao bảo vệ sự độc lập của Binance khỏi Trung Quốc, nhấn mạnh quốc tịch Canada của mình.

Changpeng Zhao, nổi tiếng với mối “kỳ phùng địch thủ” với Sam Bankman-Fried của FTX, đã tiết lộ vào ngày 8 tháng 11, 2022, rằng Binance đã ký một thỏa thuận không ràng buộc rằng họ sẽ mua lại FTX, sàn giao dịch tiền điện tử lớn thứ ba vào thời điểm đó. Tuy nhiên, Binance rút lui và FTX đã đệ đơn xin phá sản ba ngày sau đó.

Cuộc xung đột bắt đầu khi Zhao thông báo về quyết định rằng Binance sẽ thanh lý token FTT của FTX trên Twitter. Có lẽ quyết định này đã bị ảnh hưởng bởi những lời nói xấu CZ của Sam trong 1 chuyến đi tại Trung Đông. Cuối cùng, FTX phải đối mặt với phá sản và SBF sau đó bị kết án về nhiều tội lừa đảo, khép lại một chương đầy sóng gió trong ngành tiền điện tử.

Ảnh: Sam Bankman-Fried, CEO của FTX, phải hầu tòa.

Binance sau đó phải đối mặt với rắc rối pháp lý khi Cơ quan Giao dịch và Dự trữ Hàng hóa (CFTC) cáo buộc rằng, Changpeng Zhao đã cùng với cựu Trưởng ban Pháp chế Samuel Lim vi phạm các quy tắc giao dịch.

CFTC cáo buộc Binance thực hiện "tránh thuật toán luật liên bang" bằng cách không đăng ký sàn giao dịch. Binance bị buộc tội về việc không yêu cầu khách hàng cung cấp giấy tờ tùy thân và "không triển khai các quy trình tuân thủ cơ bản nhằm ngăn chặn và phát hiện gian lận tài chính và rửa tiền".

Thông tin trong hồ sơ cho thấy các quan chức còn bàn luận về các giao dịch liên quan đến Hamas, tổ chức khủng bố Palestine sau đó thực hiện các vụ tấn công khủng bố vào Israel tháng 10 vừa qua.

Cuối năm 2021, CZ chuyển đến sống ở Dubai và vẫn thường xuyên tới Pháp. Ông thuê một văn phòng cho giai đoạn mới của Binance và sở hữu một căn hộ cùng một chiếc minivan tại thành phố này. Zhao đánh giá cao sự đa dạng văn hóa và ghi nhận môi trường thân thiện với tiền điện tử tại Dubai.

Trước đó, CZ đã sống tại Singapore từ 2019 đến 2021, nơi có lượng vốn đầu tư đáng kể được rót vào lĩnh vực tiền điện tử trong khi thị trường này phải chịu nhiều thách thức về quy định trên khắp thế giới từ Mỹ, Anh cho đến Trung Quốc.

Changpeng Zhao đã thừa nhận tội danh rửa tiền và sẽ từ chức CEO của Binance. Binance phải đối mặt với mức phạt 4,3 tỷ USD, một phần sẽ được chi trả để giải quyết vụ kiện của CFTC cáo buộc nền tảng và Zhao đã không ngăn chặn giao dịch bất hợp pháp.

Lời khai của CZ còn có thể liên quan đến các tội danh khác, có thể khiến cuộc điều tra của Bộ Tư pháp kéo dài cả năm trời. Mặc dù từ chức nhưng Zhao vẫn giữ được đa số cổ phần của Binance.

Lời nhận tội và mức phạt đáng kể cho vị cựu CEO này đã đánh dấu một bước tiến quan trọng trong ngành công nghiệp tiền điện tử, thể hiện rõ sự chú ý của cơ quan quản lý và sự cần thiết của việc tuân thủ quy định trong bối cảnh ngành này đang phát triển nhanh chóng.

>> Giá Bitcoin tăng điên cuồng, một "cá mập" về bờ sau hơn 3 năm gồng lỗ