Dấu hỏi lớn sau cuộc gặp gây kinh ngạc giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Putin

Tại cuộc gặp thượng đỉnh ở Alaska ngày 15/8, Tổng thống Trump và Tổng thống Putin không đạt được thỏa thuận nào về việc chấm dứt chiến sự ở Ukraine, dù hai bên đều khẳng định đã đạt được tiến triển.

Dù hy vọng sẽ đạt được thỏa thuận ngừng bắn ngay lập tức, nhưng ông Trump thừa nhận hai bên không đạt được mục tiêu này, ít nhất cho đến thời điểm hiện tại. "Chúng tôi chưa đạt được điều đó, nhưng chúng tôi đã đạt được một số tiến triển", Tổng thống Trump cho biết trong cuộc họp báo tại căn cứ quân sự của Mỹ ở Alaska. "Sẽ không có thỏa thuận nào cho đến khi có một thỏa thuận", ông nói thêm.

Dù vấn đề cốt lõi nhất chưa được giải quyết, bầu không khí của cuộc gặp được đánh giá là rất đặc biệt. Nhà lãnh đạo Mỹ trải thảm đỏ và vỗ tay chào đón Tổng thống Putin, dù thực tế là tổng thống Nga đang chịu lệnh trừng phạt của Mỹ và đối mặt với lệnh bắt giữ của toà án quốc tế. Hai nhà lãnh đạo cười nói rôm rả, trò chuyện thân mật, và ông Trump thậm chí còn mời ông Putin đi cùng trên chiếc limousine bọc thép của tổng thống đến cuộc họp.

Trong cuộc họp báo chung sau cuộc gặp tại căn cứ liên hợp Elmendorf-Richardson, họ dành nhiều lời khen ngợi cho nhau. "Hôm nay chúng tôi thực sự đã đạt được những tiến triển to lớn. "Tôi luôn có mối quan hệ tuyệt vời với Tổng thống Putin”, ông Trump nói.

Ông Putin gọi ông Trump là "người hàng xóm thân thiết" mà ông có thể hợp tác kinh tế. "Tổng thống Trump và tôi đã thiết lập được mối quan hệ rất tốt, mang tính kinh doanh và đáng tin cậy", ông Putin nói bằng tiếng Nga.

Tổng thống Nga còn gợi ý Tổng thống Trump đến thăm ông tại thủ đô Nga. "Lần sau ở Mátxcơva", ông nói.

"Ồ, đó là một điều thú vị. Tôi không biết. Tôi sẽ hơi gay gắt về điều đó, nhưng tôi thấy điều đó có thể xảy ra", ông Trump đáp lại.

Tuy nhiên, cuộc gặp gỡ ở Alaska kết thúc trong sự bất định. Ông Trump ngụ ý nói đến "thỏa thuận", còn ông Putin cũng chỉ nói rằng hai bên đã đạt được "sự hiểu biết". Cả hai đều không giải thích hay trả lời câu hỏi của phóng viên. Ông Trump cho biết sẽ tiếp tục công việc bằng cách gọi điện cho các nhà lãnh đạo Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) khác và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

Sự kiện lịch sử

Theo các nhà quan sát, cuộc gặp là một ván cược ngoại giao lớn đối với ông Trump, khác với bất kỳ điều gì mà những người tiền nhiệm của ông đã thử. Cuộc gặp cũng được coi là một chiến thắng dành cho ông Putin, người đã không được phương Tây chào đón trong nhiều năm và giờ đây đã thực sự thoát khỏi tình trạng cô lập ngoại giao suốt 3 năm qua.

Một số ý kiến cho rằng thật khó tưởng tượng một sự kiện nào có thể diễn ra tốt đẹp hơn từ góc nhìn của nhà lãnh đạo Nga. Dù ông không hề công khai cam kết sẽ ngừng bắn nhưng vẫn được tiếp đón trọng thị.

Ông Trump không hề đổ lỗi cho ông Putin vì cuộc xung đột và rời khỏi cuộc gặp mà không nhắc đến các lệnh trừng phạt, dù chỉ cách đó vài giờ ông đã đe dọa sẽ trừng phạt nếu không có thỏa thuận.

Những hình ảnh từ cuộc gặp gỡ ở Alaska được coi là dấu ấn đáng chú ý trong lịch sử các cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Nga. Ông Putin - người chưa từng đến Mỹ ngoài các cuộc họp của Liên Hợp Quốc kể từ năm 2007 và chịu lệnh trừng phạt của Mỹ từ năm 2022 - đã được mời đến căn cứ quân sự vốn nằm ở tuyến đầu của Mỹ để đề phòng Nga.

Đứng trên đường băng chờ sẵn, ông Trump vỗ tay chào ông Putin khi tổng thống Nga sải bước về phía mình, rồi bắt tay nồng nhiệt, vỗ nhẹ vào cánh tay ông. Ông Putin mỉm cười rạng rỡ và trò chuyện vui vẻ với ông Trump như những người bạn cũ.

Việc ông Trump mời ông Putin cùng đi trên chiếc limousine bọc thép của tổng thống Mỹ đến địa điểm họp mà không có trợ lý là cử chỉ cực kỳ khác thường. Có thể thấy ông Putin cười qua cửa sổ khi chiếc xe rời đi.

Đảng Dân chủ cho rằng việc tiếp đón ông Putin như vậy gửi đi một thông điệp “nguy hiểm”.

Cuộc họp được sắp xếp vội vã nhằm phá vỡ thế bế tắc đã cản trở nỗ lực của ông Trump nhằm kiến tạo hòa bình ở Ukraine. Cả thế giới đã theo dõi xem liệu ông Trump có tìm được tiếng nói chung với ông Putin hay không và liệu Ukraine có phải hy sinh lợi ích của họ khi lãnh đạo hai siêu cường hạt nhân lớn gặp nhau hay không.

Trước khi cuộc gặp diễn ra, Tổng thống Trump cho biết đây là một sự kiện để ông xác định liệu có thể đạt được hòa bình hay không. Nếu ông quyết định điều đó là có thể, ông sẽ mời ông Zelensky ngồi trực tiếp với ông Putin. Tuy nhiên, không có thông tin nào liên quan đến điều đó được đề cập sau cuộc gặp ngày 15/8.

Trong một động thái hiếm thấy của nước chủ nhà, ông Trump nhường lời cho nhà lãnh đạo Nga phát biểu trước tại cuộc họp báo. Ông Putin đã khéo léo lấy lòng người đồng cấp Mỹ khi nói rằng Mátxcơva đã không mở chiến dịch quân sự đặc biệt vào năm 2022 nếu ông Trump là tổng thống khi đó.

Ông cho rằng hai bên giờ đây có thể chấm dứt xung đột nhưng không nói rõ bằng cách nào. "Tôi hy vọng sự hiểu biết mà chúng ta đạt được sẽ cho phép tiến gần hơn đến mục tiêu đó", ông Putin nói về việc mang lại hòa bình và an ninh cho Ukraine.

Tuy nhiên, ông vẫn khẳng định rằng bất kỳ giải pháp lâu dài nào cũng phải giải quyết "nguyên nhân gốc rễ". Cụm từ này thường được Nga sử dụng để nói về việc Ukraine không được gia nhập NATO và phải trung lập hóa.

Đến lượt mình, ông Trump cũng không phát biểu rõ ràng. "Chúng tôi có một cuộc họp cực kỳ hiệu quả và nhiều điểm đã được thống nhất, và chỉ còn lại một vài điểm nữa. Chúng tôi chưa đạt được điều đó, nhưng chúng tôi có cơ hội rất tốt để đạt được điều đó", ông nói.

Lời khen ngợi có vẻ đã phát huy tác dụng. Trong cuộc phỏng vấn với Fox News sau đó, ông Trump cho biết ông "rất vui" khi nghe ông Putin nói rằng cuộc xung đột sẽ không xảy ra dưới thời ông. Ông bày tỏ hài lòng với cuộc gặp, tuyên bố rằng trên thang điểm từ 1 đến 10, "cuộc họp được 10 điểm theo nghĩa là chúng tôi đã hợp tác rất tốt".