ĐBQH 'sốt ruột' vì tiến trình cải thiện môi trường kinh doanh đang chậm lại, thậm chí có chỗ còn đi ngược
"Tôi khá là sốt ruột vì tiến trình cải thiện môi trường kinh doanh của chúng ta đang chậm lại, thậm chí có chỗ, có lúc còn đi ngược lại. Với tình trạng rừng thủ tục, núi thủ tục như vậy, chúng ta khó có thể huy động được đủ đầu tư tư nhân để phục vụ tăng trưởng", đại biểu chỉ rõ.
Doanh nghiệp vẫn gặp khó liên tục
Phát biểu ý kiến tại phiên thảo luận của Quốc hội về kinh tế - xã hội ngày 17/6, đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) cảnh báo một vấn đề nổi cộm đang gây lo ngại trong cộng đồng kinh doanh: Việc chấm dứt áp dụng thuế khoán với hộ cá thể từ 1/1/2026. Theo ông, chủ trương này tuy nhằm mục tiêu nâng tầm hộ kinh doanh thành doanh nghiệp, nhưng trên thực tế đang gây hoang mang.
Theo đại biểu, trong vấn đề này, có 2 việc cần làm ngay. Thứ nhất là tăng cường truyền thông để người dân hiểu đúng, hiểu đầy đủ về chính sách mới. Cùng đó là hỗ trợ các hộ kinh doanh về thủ tục, nhất là khai thuế cho đến khi họ tự làm được, "thay vì cứ đến thời điểm chính sách có hiệu lực là kiểm tra và xử phạt".
"Tôi từng nghe một cử tri là chủ doanh nghiệp nhỏ phản ánh là chỉ vì nộp thuế chậm vài phút mà họ bị hành lên hành xuống nên sau đó họ xin từ doanh nghiệp xuống hộ kinh doanh", ông Đồng nói, và cho rằng, việc triển khai thực hiện là rất quan trọng, nhất là khi người dân và doanh nghiệp đang phải thích ứng với sự thay đổi chính sách nhanh và nhiều như thời gian này.
Từ vấn đề thuế khoán, ông Đồng cho rằng, nhìn rộng hơn, là vấn đề cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam thời gian qua. "Tôi khá là sốt ruột vì tiến trình cải thiện môi trường kinh doanh của chúng ta đang chậm lại, thậm chí có chỗ, có lúc còn đi ngược lại", ông Đồng nhìn nhận.
Ông dẫn chứng cụ thể: “Trong lĩnh vực xuất khẩu gạo, trước đây Nghị định 109 đặt ra nhiều điều kiện khắt khe. Sau đó, Nghị định 107 năm 2018 đã cắt giảm mạnh. Nhưng giờ lại có dự thảo sửa đổi, yêu cầu doanh nghiệp phải sở hữu kho chứa thay vì được thuê, điều kiện đang đi ngược xu hướng cải cách”.
Không chỉ dừng ở đó, báo cáo của VCCI gần đây được ông Đồng nhắc lại như một “tấm gương phản chiếu” của thực trạng: Muốn đầu tư dự án có sử dụng đất ở Việt Nam hiện nay là phải đi qua “một khu rừng thủ tục, một ngọn núi giấy phép”. Từ quy hoạch, phòng cháy chữa cháy, môi trường, đất đai… tất cả đều có thể kéo dài vô tận, làm đi làm lại, khiến nhiều nhà đầu tư ngán ngẩm.
“Với tình trạng rừng thủ tục, núi thủ tục như vậy, làm sao chúng ta có thể huy động được đủ đầu tư tư nhân để phục vụ tăng trưởng?”, ông chất vấn.
Không né tránh, ĐB Hà Sỹ Đồng kiến nghị cần xác định “tháo gỡ thủ tục đầu tư phải là trọng tâm của trọng tâm” nếu Việt Nam muốn đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trong năm 2025.
Cụ thể, ông đề xuất Chính phủ nên thành lập tổ công tác đặc biệt, gồm chuyên gia kinh tế, pháp luật, để đề xuất các giải pháp cắt giảm, hợp nhất hoặc liên thông thủ tục hành chính, thay vì tiếp tục chồng chéo và phân tán như hiện nay.
Đặc biệt, ông nhấn mạnh, ngay khi Quốc hội thông qua một luật sửa 8 luật về đầu tư và tài chính, thì các bộ ngành phải có biện pháp đồng bộ để chính sách đi ngay vào cuộc sống.
 |
| Ông Hiếu cho rằng, về lâu dài nên thành lập một ủy ban cải cách thể chế, vốn là mô hình phổ biến ở nhiều quốc gia như Hàn Quốc, Mỹ, Anh, Australia.... Ảnh: QH. |
>>>Chuyên gia Phan Đức Hiếu: Cần làm ngay 3 việc nếu muốn cải cách thể chế cho kinh tế tư nhân
Nên thành lập một ủy ban cải cách thể chế
Theo đại biểu Phan Đức Hiếu (đoàn Thái Bình)– một chuyên gia về pháp luật kinh tế và cải cách thể chế, nhiệm vụ quan trọng nhất hiện nay không gì khác ngoài cải cách thể chế. Nhưng ông đặt vấn đề: “Băn khoăn của tôi là cải cách thể chế phải thực chất, đúng và đáp ứng đúng yêu cầu của cộng đồng doanh nghiệp".
Ông Hiếu cho rằng Quốc hội, Chính phủ đang rất nỗ lực khi sửa đổi nhiều luật, nghị định, thông tư. Nhưng ở chiều ngược lại, vẫn có những chỉ thị, công văn ban hành từ cả chục năm trước nay vẫn còn hiệu lực và gây cản trở lớn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Một ví dụ điển hình là Chỉ thị từ năm 2012 yêu cầu tập trung các dự án vào khu công nghiệp. Do văn bản này, nhiều địa phương đã từ chối cấp phép cho các dự án lớn dù vị trí đầu tư gần cảng biển, gần sông, thuận lợi cho logistics, sản xuất. Doanh nghiệp buộc phải từ bỏ những cơ hội hiếm có chỉ vì một văn bản đã lỗi thời.
Ông Hiếu nhấn mạnh, chính những văn bản tưởng như nhỏ lẻ nhưng lại khiến doanh nghiệp khốn đốn. Cần rà soát toàn bộ từ chỉ thị, công văn, quyết định, văn bản nào không còn phù hợp thì phải bãi bỏ công khai.
"Gỡ khó khăn này rất thiết thực", ông Hiếu nhấn mạnh, và đề nghị về lâu dài nên thành lập một ủy ban cải cách thể chế, vốn là mô hình phổ biến ở nhiều quốc gia như Hàn Quốc, Mỹ, Anh, Australia…Ủy ban này sẽ hoạt động liên tục, có cơ chế kiểm soát và đánh giá độc lập, thay vì chỉ trông chờ vào sự thay đổi phân tán từ các bộ, ngành.
