Đề xuất bỏ án tử hình với 8 tội danh, có tội tham ô, nhận hối lộ
Chính phủ đề xuất bỏ 8/18 tội có khung hình phạt tử hình, trong đó có tội tham ô tài sản, nhận hối lộ.
Thừa ủy quyền của Thủ tướng, Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Công an sáng nay trình Quốc hội tờ trình và báo cáo thẩm tra về Luật sửa đổi bổ sung một số điều Bộ luật Hình sự.
Bộ trưởng Công an cho biết, sau hơn 8 năm thi hành, Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) đã bộc lộ nhiều vướng mắc. Trong đó, các quy định về hình phạt tử hình còn nhiều bất cập; một số quy định chưa phù hợp với tình hình kinh tế xã hội và thực tiễn công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm.
Một số quy định về hình phạt tù, phạt tiền chưa đảm bảo tính răn đe, nhất là đối với các loại tội phạm đang có nhiều diễn biến phức tạp, gây bức xúc như tội phạm ma túy, môi trường, hàng giả, vệ sinh an toàn thực phẩm…
Vì vậy Chính phủ cho rằng việc sửa đổi, bổ sung một số điều của luật là yêu cầu cấp thiết, khách quan.
Về hình phạt, Chính phủ đề xuất bổ sung hình phạt tù chung thân không xét giảm án là hình phạt chính. Đồng thời bổ sung các nội dung có liên quan đến việc bổ sung hình phạt này.
Dự kiến bỏ hình phạt tử hình và thay thế bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án (vẫn bảo đảm cách ly người phạm tội ra khỏi đời sống xã hội) tại 8/18 tội danh có khung hình phạt tử hình ở Bộ luật Hình sự hiện hành.
Cụ thể: tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; tội gián điệp; tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước CHXNCN Việt Nam; tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh; tội vận chuyển trái phép chất ma tuý; tội tham ô tài sản; tội nhận hối lộ; tội phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược.
Chính phủ đề xuất sửa đổi một số quy định khác liên quan đến hình phạt tử hình, trong đó bổ sung trường hợp không thi hành án tử hình đối với người mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối, người nhiễm HIV đã chuyển giai đoạn AIDS, đang có nhiễm trùng cơ hội.
Nâng mức hình phạt tù, hình phạt tiền đối với một số tội danh để đảm bảo tính răn đe để nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội phạm, kịp thời bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của Nhà nước, công dân, phù hợp với các quy định pháp luật quốc tế như tội phạm về môi trường, hàng giả, an toàn thực phẩm, ma túy.
Chính phủ đề xuất với tội sử dụng trái phép chất ma túy (Điều 256a) quy định, người nào từng hoặc đang trong thời gian cai nghiện ma túy tự nguyện, cai nghiện ma túy bắt buộc, điều trị nghiện các chất ma túy bằng thuốc thay thế theo quy định của Luật phòng, chống ma túy mà bị phát hiện sử dụng trái phép chất ma túy dưới bất kỳ hình thức nào sẽ bị phạt tù 2-3 năm. Với người tái phạm, mức phạt tăng thành 3-5 năm.
Về tội phạm tham nhũng, Chính phủ đề xuất tăng mức hình phạt tiền gấp 2 so với quy định hiện hành đối với các tội danh.
Trình bày cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp và Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết về dự kiến bỏ hình phạt tử hình với 8 tội danh thì có 2 loại ý kiến.
Loại ý kiến thứ nhất tán thành, loại ý kiến thứ hai tán thành chủ trương tiếp tục xem xét bỏ hình phạt tử hình ở các tội danh còn hình phạt này trong Bộ luật Hình sự.
Tuy nhiên, việc xem xét bỏ hình phạt này ở tội danh nào trong lần sửa đổi, bổ sung này cần cân nhắc kỹ, tránh tác động tới hiệu quả răn đe, phòng ngừa và xử lý tội phạm. Theo đó, đề nghị cân nhắc thận trọng việc bỏ hình phạt tử hình đối với tội tham ô, tội nhận hối lộ, tội vận chuyển trái phép chất ma túy.
Đa số ý kiến trong Ủy ban Tư pháp và Pháp luật tán thành với loại ý kiến thứ hai.
Về bổ sung hình phạt tù chung thân không xét giảm án là hình phạt chính với 18 tội danh cũng có 2 loại ý kiến.
Loại ý kiến thứ nhất tán thành. Bên cạnh đó, một số ý kiến đề nghị rà soát tất cả các tội đặc biệt nghiêm trọng, trong đó có các tội có quy định hình phạt tử hình trước thời điểm năm 2015 để quy định bổ sung hình phạt tù chung thân không xét giảm án, bảo đảm tính đồng bộ trong chính sách hình sự.
Loại ý kiến thứ hai tán thành quan điểm của Chính phủ về yêu cầu kết hợp đồng bộ giữa việc tiếp tục bỏ hình phạt tử hình với việc bổ sung các biện pháp xử lý nghiêm khắc. Tuy nhiên, việc bổ sung hình phạt tù chung thân không xét giảm án như một hình phạt độc lập trong hệ thống hình phạt là không hợp lý. Thực tế hình phạt mới này không khác biệt nhiều với so với hình phạt tù chung thân; tạo ra sự thiếu nhất quán trong chính sách hình sự và làm giảm tính hiệu quả áp dụng hình phạt...
Do đó, loại ý kiến này đề nghị không bổ sung hình phạt này mà nên xem xét sửa đổi theo hướng bổ sung quy định các trường hợp không xét giảm án đối với người bị kết án tù chung thân, tương tự như quy định của Luật Đặc xá về các trường hợp không được đề nghị đặc xá.
Đa số ý kiến Ủy ban Tư pháp và Pháp luật tán thành loại ý kiến thứ nhất.
