Dự án điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam cố gắng gỡ khó trong năm 2025

Ngày 24/9, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa Trịnh Minh Hoàng đã có buổi làm việc với Thường trực Đảng ủy xã Phước Dinh cùng các Sở, ngành liên quan để kiểm tra tiến độ công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng dự án Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 1 - dự án nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam.

Theo báo cáo, tổng diện tích phải giải phóng gần 596ha, ảnh hưởng trực tiếp đến 477 hộ dân với hơn 2.000 nhân khẩu. Tính đến tháng 9/2025, toàn bộ diện tích khu vực xây dựng nhà máy (449,37ha) và khu tái định cư (65,62ha) đã hoàn tất kiểm kê. Riêng khu tái định cư, phương án bồi thường đã niêm yết cho 72/91 trường hợp, dự kiến hoàn thành 100% trước ngày 31/12. Đối với khu vực nhà máy, tỉnh đặt mục tiêu đến cuối năm sẽ hoàn thành bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho khoảng 500 hộ, tương ứng 200ha.

Bên cạnh kết quả đạt được, tiến độ giải phóng mặt bằng vẫn đối mặt nhiều khó khăn. Nguyên nhân chủ yếu đến từ biến động đất đai trong thời gian dài, thiếu nhân lực chuyên môn, sự thay đổi cơ cấu chính quyền địa phương và những vướng mắc pháp lý trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Người dân cũng kiến nghị điều chỉnh mức hỗ trợ để bảo đảm công bằng, phù hợp với thực tế.

Phát biểu tại buổi làm việc, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trịnh Minh Hoàng nhấn mạnh, giải phóng mặt bằng là khâu then chốt, quyết định trực tiếp đến tiến độ của dự án. Ông yêu cầu UBND xã Phước Dinh và các cơ quan liên quan khẩn trương hoàn thiện quy hoạch khu tái định cư, xử lý dứt điểm các tồn tại tại khu vực 52ha theo kết luận thanh tra, đồng thời công khai, minh bạch chính sách bồi thường để tạo niềm tin trong dân.

Lãnh đạo tỉnh cũng chỉ đạo rà soát, đề xuất điều chỉnh chủ trương đầu tư, đặc biệt là diện tích mở rộng khu tái định cư; nghiên cứu cơ chế hỗ trợ đất cho các trường hợp không trực tiếp sản xuất nông nghiệp; đồng thời tăng cường đối thoại với người dân để xây dựng sự đồng thuận xã hội, tránh phát sinh khiếu kiện.

UBND tỉnh khẳng định sẽ tập trung nguồn lực, phối hợp với địa phương tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đã phân bổ và kiên quyết hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng trong năm 2025 theo đúng chỉ đạo của Chính phủ.

Năm 2009, Quốc hội lần đầu thông qua chủ trương xây dựng Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận với 2 nhà máy, tổng công suất 4.000MW trên diện tích hơn 1.600ha, kỳ vọng mở ra kỷ nguyên mới cho khoa học - công nghệ hạt nhân Việt Nam. Tuy nhiên, đến năm 2016, dự án phải dừng lại vì vốn đầu tư quá lớn, bối cảnh kinh tế khó khăn và những lo ngại sau sự cố Fukushima.

Gần một thập kỷ sau, ngày 25/11/2024, Trung ương Đảng khóa XIII quyết định tái khởi động dự án và chỉ 5 ngày sau, Quốc hội thông qua Nghị quyết tiếp tục chủ trương đầu tư, tạo nền tảng pháp lý để dự án hồi sinh. Trong bối cảnh nhu cầu điện năng tăng trưởng mạnh, Quy hoạch điện VIII đặt mục tiêu công suất đạt 150.000MW vào năm 2030 và hơn 500.000MW năm 2050, điện hạt nhân được xem là lựa chọn chiến lược nhờ cung ứng ổn định, phát thải thấp và bảo đảm an ninh năng lượng, bên cạnh cam kết phát triển xanh.