Gần 3 thập kỷ tham gia ASEAN, Việt Nam khẳng định là thành viên trách nhiệm

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đỗ Hùng Việt, Trưởng SOM ASEAN Việt Nam đã trả lời phỏng vấn báo chí về Hội nghị Cấp cao ASEAN sắp tới và sự tham gia của Việt Nam.

Xin thứ trưởng cho biết mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng của chuyến công tác?

Từ ngày 8-11/10, tại Thủ đô Viêng-Chăn của Lào, sẽ diễn ra Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 44, 45 và các Hội nghị Cấp cao liên quan với hơn 20 hoạt động. Đây là chuỗi hoạt động cấp cao quan trọng nhất của ASEAN trong năm, với sự tham dự của lãnh đạo các nước ASEAN, Timor-Leste và 10 đối tác của ASEAN, cùng nhiều khách mời là đại diện các tổ chức quốc tế và khu vực.

Với chủ đề “ASEAN: Thúc đẩy Kết nối và Tự cường”, trao đổi của các lãnh đạo sẽ tập trung vào những vấn đề chiến lược, sát sườn với ASEAN và khu vực, thúc đẩy đối thoại, hợp tác sâu rộng, gắn kết chặt chẽ, cùng nắm bắt cơ hội và vượt qua thách thức. Điều này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong bối cảnh tình hình quốc tế và khu vực chuyển biến ngày càng phức tạp. Sự nổi lên gay gắt của nhiều thách thức như biến đổi khí hậu, thiên tai và các hiện tượng thời tiết cực đoan khác là bài toán mà tất cả các nước cần chung tay tìm lời giải hữu hiệu.

Với tâm thế sẵn sàng đóng góp và nỗ lực hết mình cho thành công chung, đoàn Việt Nam do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dẫn đầu sẽ tham dự các hội nghị lần này, chuyển tải nhiều thông điệp quan trọng về ASEAN và tương lai của ASEAN.

Một là, định hướng hợp tác ASEAN. Trước các xu hướng đang nổi lên mạnh mẽ, ASEAN đã có những bước triển khai chủ động từ sớm để có thể tận dụng các động lực tăng trưởng mới. Một số khuôn khổ đang được tích cực đàm phán như Hiệp định khung kinh tế số ASEAN, Hiệp định khung lưới điện ASEAN, hợp tác kết nối chuỗi cung ứng…. Nhiệm vụ quan trọng đặt ra lúc này là việc đưa vào triển khai cụ thể, nhằm khai thác tối đa tiềm năng và cơ hội mà các khuôn khổ này sẽ mang lại. Theo đó, định hướng thúc đẩy hợp tác trong những lĩnh vực tiềm năng theo các xu hướng xanh - số - bền vững sẽ là ưu tiên hàng đầu tại các Hội nghị của ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác.

Hai là, định hình tương lai ASEAN. Năm 2024 đánh dấu bước chuyển của ASEAN, hoàn thành các Kế hoạch Tổng thể 2025 và chuẩn bị cho giai đoạn phát triển mới đến 2045. Trước các chuyển động nhanh, mạnh, sâu rộng của thời đại, các chiến lược phát triển mới của ASEAN được kỳ vọng nâng tầm hợp tác và liên kết ở khu vực theo hướng đổi mới, sáng tạo và hành động. Đó là đổi mới, với tư duy và cách làm mới, nhạy bén hơn để tranh thủ tốt các cơ hội và chủ động ứng phó hiệu quả với mọi biến động. Đó là sáng tạo, mạnh dạn đột phá, phát huy vai trò dẫn dắt và tiên phong trong các tiến trình hợp tác ở khu vực. Đó là hành động, biến cam kết thành hành động cụ thể, đáp ứng nguyện vọng và mang lại lợi ích thiết thực cho người dân, doanh nghiệp và địa phương.

Ba là, định vị vai trò của ASEAN. Diễn ra hai tuần sau Hội nghị Thượng đỉnh Tương lai Liên Hợp Quốc, các hội nghị lần này sẽ góp phần khẳng định và lan tỏa mạnh mẽ hơn giá trị và tầm quan trọng không thể thay thế của chủ nghĩa đa phương trong bối cảnh hiện nay. Với thành công của Diễn đàn Tương lai ASEAN 2024 được tổ chức tại Việt Nam, chúng ta đã phát huy vai trò cầu nối, chuyển tải các khuyến nghị và đề xuất của diễn đàn tới Hội nghị Thượng đỉnh Tương lai Liên Hợp Quốc, góp phần gắn kết các ưu tiên và quan tâm chung ở khu vực với toàn cầu. Với thành quả đã đạt được sau gần 6 thập kỷ, ASEAN có đủ khả năng và năng lực để tham gia và đóng góp sâu hơn, hiệu quả hơn trong các vấn đề toàn cầu.

Việt Nam đã có những đóng góp gì cho hợp tác ASEAN thời gian qua và hỗ trợ như thế nào đối với nước Chủ tịch Lào để chuẩn bị cho Hội nghị Cấp cao lần này, thưa Thứ trưởng?

Gần 3 thập kỷ tham gia ASEAN, Việt Nam khẳng định là thành viên trách nhiệm với vai trò và tiếng nói ngày càng được coi trọng. Bám sát đường lối đối ngoại của Đảng, ta tiếp tục tham gia ASEAN trên tinh thần sẵn sàng đóng góp nhiều hơn và chủ động hơn cho công việc chung. Chúng ta phối hợp chặt chẽ, ủng hộ và hỗ trợ Chủ tịch Lào đảm nhiệm thành công trọng trách, góp phần vun đắp quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa hai nước. Sự tham gia và đóng góp của ta trong ASEAN thời gian qua có thể gói gọn trong các từ sau: Chủ động thực thi, tham gia thực chất và đóng góp thực tâm.

Một là, triển khai hiệu quả các trọng tâm, ưu tiên do Chủ tịch Lào đề xuất. Có thể nói, 9 lĩnh vực ưu tiên mà Chủ tịch Lào xác định cho năm 2024 rất phù hợp với quan tâm chung hiện nay của ASEAN và khu vực, từ việc xây dựng các chiến lược cho giai đoạn mới, củng cố vai trò trung tâm của ASEAN, kết nối các nền kinh tế, hợp tác môi trường, văn hóa… Trong tiếp xúc, trao đổi ở tất cả các cấp, lãnh đạo Việt Nam đều khẳng định ủng hộ, thúc đẩy thành công các ưu tiên đề ra. Đặc biệt, việc Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự và phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh Lãnh đạo nữ ASEAN lần thứ 3, sự kiện mang tính dấu ấn trong năm Chủ tịch, được bạn hết sức trân trọng và đánh giá cao.

Hai là, cùng các nước nỗ lực hoàn tất các Kế hoạch Tổng thể 2025 và xây dựng các Chiến lược hợp tác đến năm 2045. Trong quá trình này, chúng ta không chỉ hoàn thành các công việc theo trách nhiệm thành viên, mà còn chủ động đưa ra nhiều ý tưởng, đề xuất cho hợp tác và liên kết khu vực. Diễn đàn Tương lai ASEAN 2024 là một minh chứng rõ nét về đóng góp của chúng ta theo hướng này, tạo dựng một diễn đàn rộng mở, bao trùm, thực sự của ASEAN và do ASEAN dẫn dắt. Sắp tới đây, chúng ta sẽ tổ chức Tham vấn khu vực về kiểm điểm Kế hoạch Tổng thể Cộng đồng ASEAN 2025 và Định hướng 2045, với mong muốn cùng các nước nhìn lại, đánh giá và rút ra các bài học kinh nghiệm, thực tiễn tốt cho giai đoạn tiếp theo.

Ba là, cùng các nước củng cố đoàn kết, thống nhất của ASEAN trong bối cảnh biến động nhanh, phức tạp hiện nay. Trên tinh thần đối thoại xây dựng, thiện chí, ta đã phát huy thành công vai trò làm cầu nối dung hòa khác biệt và hài hòa quan tâm giữa các nước, góp phần xây dựng và củng cố đồng thuận của ASEAN trong nhiều vấn đề quan trọng, qua đó, đóng góp vào thành công chung. Đây cũng là chủ trương và phương châm tham gia của ta tại các Hội nghị Cấp cao ASEAN lần này. Tin tưởng rằng, dưới sự dẫn dắt của Chủ tịch Lào, các hội nghị sẽ thành công tốt đẹp, tiếp tục khẳng định tầm vóc của ASEAN ở khu vực và thế giới, hướng tới một Cộng đồng ASEAN kết nối hơn và tự cường hơn.