Hai cổ phiếu có thể hút ròng 10.000 tỷ đồng vốn ngoại ngay sau khi nâng hạng thành công

Ngày 8/10 tới đây (giờ Việt Nam), FTSE Russell sẽ công bố kết quả đánh giá phân loại thị trường chứng khoán bán niên tháng 9/2025. Thị trường chứng khoán Việt Nam đã nằm trong danh sách theo dõi từ tháng 3/2025 và được FTSE Russell đánh giá có khả năng tái phân loại từ thị trường cận biên lên mới nổi thứ cấp.

Quan điểm này cũng được đại diện Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, một số lãnh đạo công ty chứng khoán và giới phân tích truyền tải gần đây, với mức độ tự tin lên tới 90%.

Trước mắt, kỳ vọng nâng hạng đang tạo tâm lý phòng thủ cho nhà đầu tư khi VN-Index đi ngang phần lớn tháng 9, sau khi lập đỉnh gần 1.700 điểm. Thanh khoản cũng giảm mạnh từ ngưỡng 2-3 tỷ USD xuống còn 1-1,5 tỷ USD hiện tại.

Dù vậy, trong báo cáo chiến lược vừa công bố, Chứng khoán Vietcap (VCI) vẫn tự tin FTSE Russell sẽ đưa ra kết quả tích cực cho Việt Nam vào thứ Tư tuần tới. Vietcap nhấn mạnh hầu hết rào cản nâng hạng đã được xử lý, chỉ còn hai tiêu chí then chốt: Chu kỳ thanh toán (DvP) và chi phí giao dịch thất bại.

Với chu kỳ thanh toán, vướng mắc lớn là yêu cầu ký quỹ trước giao dịch (T+0) đối với nhà đầu tư nước ngoài. Thông tư 68 (ban hành 11/2024) đã bỏ quy định này, giới thiệu cơ chế giao dịch không ký quỹ (NPF). Sau 11 tháng vận hành, FTSE Russell đánh giá tích cực và có thể nâng tiêu chí từ “Hạn chế” lên “Đạt”.

Tiêu chí chi phí giao dịch thất bại cũng tiến triển, từ “Chưa xếp hạng” lên “Hạn chế” (3/2025). Việt Nam đã ghi nhận một trường hợp thất bại duy nhất (12/2024), được công ty chứng khoán xử lý đúng quy trình, trở thành “bài test” để FTSE xác nhận tính khả thi. Vietcap tin rằng tiêu chí này sẽ được nâng lên “Đạt”.

Hiện có 10 công ty chứng khoán cung cấp dịch vụ NPF cho nhà đầu tư tổ chức nước ngoài, với tổng năng lực 132.000 tỷ đồng (~5 tỷ USD). Riêng nhóm top 3 chiếm 66% thị phần ngoại có năng lực 40.000 tỷ (~1,5 tỷ USD) - đủ hấp thụ ít nhất 1 tỷ USD dòng vốn từ quỹ chỉ số. Ngoài ra, các quỹ thường giải ngân nhiều đợt nhỏ, giảm áp lực thanh toán.

Vấn đề lớn là đảm bảo nguồn ngoại tệ đúng hạn. Giải pháp là cơ chế Auto-FX giữa quỹ và ngân hàng lưu ký: miễn lệnh FX được gửi trước 13h T+1, ngân hàng sẽ cam kết vốn, loại bỏ rủi ro công ty chứng khoán phải đặt cọc. Nếu không có Auto-FX, quỹ vẫn có tới 15h T+3 để bổ sung tiền, tránh giao dịch thất bại.

Bên cạnh đó, quy trình mở tài khoản cũng cải thiện sau khi NHNN ban hành công văn yêu cầu ngân hàng tuân thủ Thông tư 03 và 25. Việc bỏ yêu cầu hợp pháp hóa lãnh sự đã rút ngắn thủ tục, giúp nhà đầu tư nước ngoài chỉ mất khoảng 2 tuần mở tài khoản, tùy mức hợp tác của ngân hàng lưu ký.

Theo số liệu quốc tế, Vietcap dự báo dòng vốn ngoại có thể đạt 6-8 tỷ USD, thậm chí 10 tỷ USD (trong kịch bản tích cực). Ước tính này gồm cả dòng vốn quỹ chủ động và thụ động, trong đó quỹ chủ động chiếm phần lớn. Việt Nam được dự phóng tỷ trọng 0,3% trong chỉ số FTSE Emerging Markets All Cap China A Inclusion Index, cùng việc được thêm vào nhiều chỉ số FTSE khác. Khoảng 30 cổ phiếu Việt Nam sẽ được bổ sung vào danh mục các quỹ chỉ số, với dòng vốn thụ động ít nhất 1 tỷ USD.

Danh sách 30 cổ phiếu tiềm năng chủ yếu thuộc nhóm tài chính (ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm) và bất động sản. Nhóm sản xuất có GEX, VNM, HPG, DGC, GEE... Bộ đôi VIC và VHM dự kiến hút vốn lớn nhất, gần 380 triệu USD (~10.000 tỷ đồng).