Hàng chục triệu chiếc xe máy chuẩn bị xếp hàng làm 1 việc cực kỳ cần thiết
Bên cạnh tác động đến môi trường và sức khỏe, chính sách này còn được kỳ vọng sẽ thúc đẩy phát triển công nghệ và tạo ra các cơ hội kinh tế mới.
Bắt đầu từ năm 2027, Việt Nam sẽ triển khai lộ trình kiểm định khí thải bắt buộc đối với xe mô tô, xe gắn máy đang lưu hành, theo dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ do Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng. Đây là nỗ lực nhằm kiểm soát ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn, cải thiện chất lượng sống và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Cụ thể, từ ngày 1/1/2027, xe mô tô, xe gắn máy lưu hành tại Hà Nội và TP.HCM sẽ bắt đầu phải kiểm định khí thải. Đến năm 2028, lộ trình mở rộng sang Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và Huế, sau đó áp dụng toàn quốc từ năm 2030, tùy điều kiện thực tế của từng địa phương. Đây được xem là bước đi quan trọng để thực thi Luật Bảo vệ môi trường và giảm thiểu rủi ro y tế do ô nhiễm không khí gây ra.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẳng định việc kiểm định khí thải xe máy sẽ giúp giảm thiểu các bệnh lý về hô hấp, tim mạch, đặc biệt ở những nhóm dân số dễ bị tổn thương như trẻ em và người cao tuổi. Không chỉ giúp người dân sống khỏe hơn, chính sách này còn góp phần giảm gánh nặng tài chính cho hệ thống y tế thông qua việc phòng ngừa bệnh tật. Đồng thời, người dân sẽ được nâng cao nhận thức về vai trò của kiểm soát khí thải và chủ động bảo trì, bảo dưỡng phương tiện cá nhân để đảm bảo an toàn khi tham gia giao thông.
 |
| Chính sách kiểm định khí thải xe máy là một bước đi đúng đắn, mang nhiều kỳ vọng về mặt môi trường, sức khỏe cộng đồng và kinh tế. Ảnh minh hoạ |
Bên cạnh tác động đến môi trường và sức khỏe, chính sách này còn được kỳ vọng sẽ thúc đẩy phát triển công nghệ và tạo ra các cơ hội kinh tế mới. Khi yêu cầu kiểm định khí thải trở thành bắt buộc, nhu cầu sửa chữa, bảo dưỡng, thay thế phụ tùng sẽ tăng cao, kéo theo sự phát triển của các ngành công nghiệp phụ trợ như sản xuất linh kiện, thiết bị kiểm tra khí thải, tái chế xe máy cũ. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để các doanh nghiệp trong nước đẩy mạnh nghiên cứu, sản xuất và phân phối xe máy điện – một lựa chọn thân thiện với môi trường và đang dần phổ biến trong khu vực đô thị. Việc xã hội hóa dịch vụ kiểm định khí thải sẽ mở ra hướng đi mới cho doanh nghiệp và tạo thêm nhiều việc làm kỹ thuật cho lực lượng lao động trong nước.
Tuy nhiên, dự thảo cũng thừa nhận một số khó khăn có thể phát sinh trong giai đoạn đầu triển khai. Vấn đề lớn nhất là chi phí mà người dân có thể phải bỏ ra để đưa phương tiện đi kiểm định, đặc biệt với những chiếc xe cũ có nguy cơ không đạt chuẩn, phát sinh thêm chi phí sửa chữa hoặc thậm chí buộc phải thay thế. Đây sẽ là gánh nặng đáng kể với những người thu nhập thấp đang sử dụng xe máy cũ để mưu sinh hàng ngày. Ngoài ra, hệ thống kiểm định khí thải hiện nay chưa đủ mạnh để đáp ứng nhu cầu kiểm tra hàng chục triệu phương tiện trong một thời gian ngắn. Nếu không có sự chuẩn bị hạ tầng và nhân lực kỹ càng, rất dễ xảy ra tình trạng quá tải, gây phiền toái cho người dân.
Một thách thức khác là hiện chưa có cơ chế đồng bộ để thu hồi và xử lý xe máy cũ không đạt chuẩn khí thải. Nếu chính sách kiểm định áp dụng gắt gao mà không có lộ trình hỗ trợ tài chính hợp lý hay các chính sách khuyến khích chuyển đổi sang phương tiện sạch, có nguy cơ phát sinh ô nhiễm thứ cấp do xe bị loại bỏ nhưng không xử lý đúng quy trình. Đồng thời, trong quá trình triển khai, nếu thiếu thông tin tuyên truyền kịp thời, người dân sẽ dễ hiểu sai quy định hoặc không kịp chuẩn bị, gây hoang mang không cần thiết.
Tóm lại, chính sách kiểm định khí thải xe máy là một bước đi đúng đắn, mang nhiều kỳ vọng về mặt môi trường, sức khỏe cộng đồng và kinh tế. Tuy nhiên, để thành công, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ ngành, chính quyền địa phương và doanh nghiệp trong việc đầu tư hạ tầng, chuẩn bị nhân lực, đồng thời xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp với từng nhóm đối tượng. Việc triển khai thử nghiệm tại Hà Nội và TP.HCM sẽ là tiền đề quan trọng để đánh giá hiệu quả, điều chỉnh quy trình và nhân rộng ra toàn quốc, hướng tới mục tiêu giao thông xanh và phát triển bền vững trong những năm tới.
